افکار داوری، عبدالکریمی و فردید اثرات مخربی در ایران داشته است

به گزارش خبرگزاری مهر، همزمان با آغاز هفته کتاب مراسم رونمایی کتاب «اسلام و ودموکراسی» نوشته امیر دبیری مهر که به تازگی توسط انتشارات نقد فرهنگ منتشر شده در خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد.

عبدالکریمی، مدیر انتشارات نقد فرهنگ در این مراسم گفت: مساله صیرورت دموکراسی در ایران آنگونه نیست که امیر دبیری مهر نویسنده کتاب اسلام و دموکراسی در کتاب اخیرش روایت کرده و ان را از دریچه اندیشه روشنفکران و فقها نگریسته بلکه مساله دموکراسی در ایران با ساخت اجتماعی و نهادهای دیرپای جامعه پیوند ناگسستنی دارد. به عبارت دیگر رویکرد دکارتی به دموکراسی در ایران مبتنی بر اینکه من می اندیشم پس هستم خطاست بلکه باید از دریچه مارکس و هگل به دموکراسی در ایران نگریست که من هستم پس می‌اندیشم

وی افزود: ساختار های اجتماعی و تاریخی و نهادی بویژه اقتصادی درایران اجازه نهادینه شدن دموکراسی را نمی دهند و اینکه عده ای تصور می کنند با تغییر حکومت ها در ایران و جابجایی رهبران و مدیران ارشد کشور اوضاع به نفع دموکراسی بهبود می یابد کاملا در اشتباه هستند متاسفانه کسانی هم مانند اپوزیسیون جمهوری اسلامی به نسل جوان و جدید کشور مسیر اشتباهی نشان می دهند و بجای اگاهی آنارشیسم را ترویج می کنند .

قدیر نصری استاد علوم سیاسی دانشگاه خوارزمی هم در این جلسه با اشاره به اینکه امیر دبیری مهر نویسنده کتاب اسلام و دموکراسی در ایران مسیر درستی را پیموده و با روش شناسی و صراحت و شفافیت و دسته بندی مناسب ؛ سیر اندیشه های متفاوت درباره دموکراسی در ایران را روایت کرده گفت : البته این نقد به نویسنده وارد است که چرا کتاب در حد روایت باقی مانده و فاقد داوری و ارزیابی است؟

دبیری مهر در پاسخ به نصری گفت: با وجود روایت و رویکرد تببینی پژوهش و طرح امانت دارانه نظرات شخصیتهای مهمی مانند شیخ فضالله نوری ، سید حسین نصر، مصباح یزدی ، حاتم قادری، سید جواد طباطبایی ،میرزای نایینی ، مرتضی مطهری ، علی شریعتی، عبدالکریم سروش و محسن کدیور این کتاب بنابر ملاحظات بلا وجهی بالغ بر ۱۵ سال مجوز نشر نیافت چه برسد به اینکه ارزیابی و داوری هم انجام می دادم!

نصری در ادامه با نقد سخنان عبدالکریمی گفت: چرا تصور می کنید اندیشه مهم نیست و مجادلات فقها و روشنفکران و بویژه مخالفتهای نظری با دموکراسی در توسعه نیافتگی ایران نقشی نداشته؟ بر عکس شما من فکر می کنم افکار شما و دکتر داوری و فردید در مخالفت با تجدد و مدرنیسم اثرات مخربی در ایران داشته است. شما که ساختار نبودید صاحب اندیشه بودید. مقالات شما و همفکران شما در مجله نامه فرهنگ در دهه ۷۰ گواه سخن من است .

عبدالکریمی پاسخ داد: این نحوه سخن گفتن خلاف دموکراسی است من رادیکال ترین روشنفکر ایران و معلم فلسفه هستم و مدافع قدرت نیستم.اگر چه با جریان سلطه مخالفم اما با مخالفان مردم هم مخالف هستم. من معتقدم اپوزیسیون خارج از کشور و برخی افراد نادان داخلی مانند تفکری که پشت اخراج من از دانشگاه بود دست در دست هم دادند تا مردم و جوانان را نا امید کنند و ایرانیان را از انقلاب اسلامی پیشمان کنند و باور دارم باید دلسوزان واقعی کشور در برابر این خوارج جدید بایستند.

نصری در ادامه با اشاره به اینکه در کنار اندیشه نوعی رستاخیر شخصیتی و پارسایی درونی برای ورود به جهان دموکراسی لازم است گفت: وقتی مسایل شخصی و حزبی و دنیوی در افراد یک جامعه اصالت دارد نمی توان انتظار داشت دموکراسی در این جامعه متولد شد.الان عراق دموکراتیک ترین قانون اساسی را دارد ایا این منجر به دموکراسی در عراق شده است؟ ماجرای دموکراسی در دیگر کشورهای خاورمیانه نیز همین است. آیا در کشوری که چند نفر دور هم جمع بشوند و حزب درست کنند یا انتخاباتی برگزار شود که نتیجه آن از قبل مشخص است می توان سخن از دموکراسی گفت؟ من معتقدم اینها شبه دموکراسی است نه دموکراسی. دموکراسی با حدف رقیب و مخالف و بی اعتنایی به نظرات همه اقشار و طبقات جور نمی‌آید .

در این مراسم که میهمانانی از دیگر استانها و تعدادی از ایرانیان خارج از کشور نیز حضور داشتند مجتبی مقصودی هم با بررسی و نقد کتاب اسلام و دموکراسی در ایران گفت: به نظرم اثر جدید دکتر دبیری مهر می تواند منبع قابل اتکایی برای دانشجویان علوم سیاسی بویژه در حوزه اندیشه سیاسی و تاریخ تحولات معاصر ایران باشد و من برخلاف برخی نظراتی که اینجا مطرح شد معتقدم در این اثر تلفیق دقیق و روشمندی از «عین و ذهن»، «اندیشه و تاریخ» و «واقعیت و حقیقت» صورت گرفته و همه بحثها در فضای بین تاریخ و اندیشه تببین شده است .

وی افزود: انتظار داشتیم دکتر عبدالکریمی بعنوان ناشر کتاب از کتاب دفاع کند و ما منتقداثر باشیم اما ماجرا وارونه شد.

عبدالکریمی در پاسخ گفت:من کتاب آقای دبیری مهر را کتابی مهم و خواندنی می دانم استقبال خوب ازان را هم به همین دلیل می دانم اما نقدم به نویسنده پابرجاست .

دبیری مهر در ادامه مراسم گفت: من کتاب و مقاله و جستار نمی نویسم.آنچه می نویسم روایت و داستان مواجهه من با امر حقیقی است شاید در درک واقعیت دچار خطا و ابهام شوم…اما سعی می کنم در انتقال فهم و ادراکم امانت دار و پاسدار حقیقت باشم .ماجرای نگارش کتاب اسلام و دموکراسی هم جز این نیست. من مسلمانم در فرهنگ ایرانی و اسلامی که نمایندگان بزرگ ان فردوسی و ابن سینا و فارابی و حفظ و سعدی و... هستند پرورش یافتم به این تیره و تبار فرهنگی و تمدنی می بالم ….از سویی انسان دوران جدید هستم و ارزشهایی مانند ازادی وصلح و رفاه و دموکراسی و توسعه و عدالت را ارج می نهم و تحقق بیرونی ان را یک ضرورت ملی و انسانی ترقی خواهانه می دانم و هیچ مفارقت و جدایی وتعارضی بین این ارزشهای نوین و ان فرهنگ و سنت دیرپا نمی بینم .

نویسنده کتاب اسلام و دمکراسی در ایران افزود: همه تلاش نظری و عملی ام در این ۲۵ سال اخیر که در فضای دانشگاه و رسانه تنفس کرده ام و زیسته ام این بوده که با بضاعت اندکی که دارم این دو سپهر معرفتی و زیستی را با هم تلفیق کنم اما دریغ که این جبهه معارضین و مخالفین سرسختی دارد چه انان که دلسپرده سنت و دین هستند و در این امتزاج ؛ خطر وهن سنت ها را احساس می کنند و چه انانکه خطر این تلفیق را محرومیت از دستاورهای سیاسی مدرنیته و حکمرانی توسعه گرا می دانند. به باور من این سنت گرایان و تجددگرایان ، دیو و فرشته نیستند اینها متفکرند، نه مغضوب من هستند و نه مجبوب من …اما عمیقا مورد احترام من هستند. تلاش نظری انها راهی را به روی من و امثال من گشوده تا فضای تعامل اسلام دموکراسی را بهتر بفهمم و برای همزیستی آنها تلاش کنم .

دبیری مهر با اشاره به اینکه فلسفه و دغدغه و هدف و ارمان نسل من بسیار روشن و بی ابهام است گفت: با وجود همه ناملایمات و موانع و سختی ها و سعایت ها نشانی از یاس و خستگی در ما دیده نمی شود. ما به دنبال ایرانی هستیم توسعه یافته در همه جهات، ایرانی صلح طلب و متعامل با جهان به دور از خود بزرگ بینی و خود کوچک بینی. ایرانی پیوسته به ریشه ها و تاریخ و ادبیات و فلسفه و اندیشه های دیرپای خود به گونه ای که تصویری ناب و نو و جذاب از این فرهنگ و تمدن به جهان ارایه دهد. ایرانی که رای و نظر و گرایش و تشخیص مردم در ارای خردمندان این سرزمین تجلی یابد و از فقر و فساد و نژاد پرستی های نوین ایدِولوژیک نشانی نباشد. ایرانی که ابشخورش اسلام و فرهنگ غنی ایرانی و اسلامی و شاخه هایش جهان روزآمد و توسعه یافته و صلح آمیز باشد در چنین ایرانی ایرانیان می توانند با برخورداری از دولتی ملی و توسعه گرا و مردم سالار و شهروندانی فرهیخته و کوشا و آگاه و متمدن احساس عزت و افتخار کنند که ایرانی اند و در این سرزمین زندگی می کنند.