آبان ۹۸: کشتار نیزار چگونه رقم خورد؟

دو سال پیش در چنین روزهایی که اینترنت جهانی به روی شهروندان ایرانی قطع شده بود، حکومت و بازوهای امنیتی آن در سایه بی‌خبری و قطع ارتباط با دنیای خارج، خشونت‌بارترین سرکوب اعتراض‌های خیابانی در تاریخ معاصر ایران را رقم زدند. صدها جان بی‌گناه که در اعتراضی مسالمت‌آمیز شرکت کرده بودند، تنها در فاصله چهار روز کشته شدند.

اعتراض‌های سراسری آبان ۹۸ در بیش از ۲۰۰ شهر کوچک و بزرگ ایران به وقوع پیوست. استان خوزستان یکی از استان‌هایی بود که شاهد اعتراض‌هایی گسترده و به همین میزان تعداد جان‌باخته‌ها، زخمی‌ها و بازداشت‌شدگان بیشتری دارد.

در میان شهرهای استان خوزستان، بندر ماهشهر (معشور) که یکی از چهارده بندر بزرگ ایران و دومین شهر بزرگ این استان به شمار می‌آید، شاهد خونین‌ترین سرکوب معترضان بود. بیشترین جان باخته‌های این استان شهروندان عرب هستند. بعد از یک هفته اینترنت رفته‌رفته در نقاط مختلف ایران وصل شد. فیلم‌ها و تصاویری که از اعتراض‌ها منتشر می‌شد، ابعاد تازه‌ای از جنایتی که صورت گرفته بود را به نمایش می‌گذاشت.

استان خوزستان آخرین جایی بود که دوباره به اینترنت وصل شد. اتصال دوباره اینترنت تلفن‌های همراه در خوزستان ۱۴ روز بعد از اعتراض‌ها طول کشید و در نهایت یک فیلم کوتاه، بی‌کیفیت و لرزان از به رگبار بستن معترضانی که به نیزار شهرک جراحی (چمران) پناه برده بودند منتشر شد و همگان را در بهت و حیرت فرو برد.

فیلمی که از کشتار نیزار جراحی منتشر شد یک دقیقه و ۳۵ ثانیه بود، اما همین فیلم کوتاه کافی بود تا از جنایتی که به وقوع پیوسته پرده بردارد. ویدیوی کامل کشتار نیزار که ۵ دقیقه و ۱۰ ثانیه است از طریق یک منبع به دست زمانه رسیده و ابعاد تازه‌ای از آنچه در نیزار گذشت را به تصویر می‌کشد. در این گزارش با استفاده از این ویدیو و بررسی دیگر ویدیوهای منتشر شده از اعتراض‌های آبان ۹۸ در ماهشهر، نگاهی خواهیم انداخت به سرکوب خونین نیزار.

آغاز اعتراض‌ها در ماهشهر (معشور) و شهرک‌های اطراف آن

همزمان با اعلام گران شدن بنزین در ساعت صفر بامداد جمعه ۲۴ آبان ۱۳۹۸، در اولین ساعت‌های ابتدایی همان روز اولین هسته‌های اعتراضی در واکنش به این تصمیم فراقانونی «شورای عالی هماهنگی اقتصادی سران سه قوه» در ماهشهر با بستن راه‌ها همانند دیگر شهرهای ایران آغاز شد.

معترضان که غالباً جوانان بودند، اعتراض‌ها را در یک «پمپ بنزین ابوالفضل» در نزدیکی میدان بعثت آغاز کردند که روبه‌روی نیزار و در سه‌راهی متصل‌کننده شهرک‌های بعثت و چمران به ماهشهر قرار دارد.

پمپ بنزین ابوالفضل – تصویر: Google Erath

جوانان عمدتا عرب با بستن راه‌ها و حضور در جایگاه‌های سوخت اعتراض خود را نسبت به گرانی بنزین، فقر و بی‌کاری نشان دادند.

جمعه شب ۲۴ آبان ۹۸ امید بن‌عباس، مدیرکل مدیریت بحران استانداری خوزستان اعلام کرد روز شنبه ۲۵ آبان ‌مدارس سه پایه تحصیلی در ۹ شهر استان، از جمله ماهشهر تعطیل است. دلیل این تصمیم نه وقوع اعتراض‌ها، بلکه «آلودگی و وارونگی هوا» اعلام شد.

جمعه شب، معترضان بسیاری از راه‌های ورودی و خروجی به شهرها و شهرک‌ها را مسدود کردند، از جمله مسیر شهرک جراحی (چمران)، شهرک ممکو و شهرک بعثت که مجتمع‌‎های مسکونی کارمندان و کارکنان پتروشیمی‌ها در این شهرک‌ها قرار دارد.

روز شنبه ۲۵ آبان ۱۳۹۸ نیز اعتراض‌ها به همین منوال ادامه پیدا کرد و تقریبا همه مسیرهای اصلی ورودی و خروجی شهرها و شهرک‌ها با روشن کردن آتش یا ریختن خاک و سنگ بسته شدند.

از روز شنبه ۲۶ آبان ۱۳۹۸ اعتراض‌ها گسترده‌تر شد و جمعیت بیشتری از مردم به جمع معترضان پیوستند. تجمعی اعتراضی در مقابل فرمانداری ماهشهر در خیابان شریفی و خیابان آیت‌الله طالقانی شکل گرفت که با دخالت نیروهای امنیتی و شلیک به سمت معترضان به کشته شدن یک شهروند معترض انجامید.

در همه ویدیوهایی که از اعتراض‌های ماهشهر تا تاریخ ۲۶ آبان منتشر شده، معترضان تنها جاده‌ها را مسدود کرده‌اند و در موارد محدودی شعار می‌دهند، هیچ‌گونه اقدام خشونت‌آمیزی از آنها دیده نمی‌شود.

با این وجود نیروهای امنیتی از روز شنبه با شدیدترین شکل ممکن پاسخ معترضان را با گلوله دادند. در ویدیوهایی که از روز شنبه ۲۶ آبان منتشر شده صدای ممتد تیراندازی سلاح‌های خودکار و نیمه خودکار مانند کلاشنیکف و کلت به گوش می‌رسد.

ویدیوی زیر یک‌شنبه‌ شب ۲۶ آبان ۱۳۹۸ در ماهشهر (معشور) گرفته شده است.

اما از روز دوشنبه ۲۷ آبان ۱۳۹۸ همه چیز فرق کرد. این سومین روزی بود که معترضان جاده‌های اصلی را مسدود کرده‌ بودند، علی‌الخصوص مسیر منتهی به منطقه ویژه پتروشیمی ماهشهر در نزدیکی بندر امام خمینی (خور موسی) قرار دارد. این جاده از سمت میدان بعثت در ورودی شهرک چمران مسدود شده بود.

میدان بعثت یکی از مهم‌ترین مسیرهای عبور و مرور در این منطقه است. این میدان بر سر راه جاده ماهشهر-اهواز، ورودی شهرک‌های چمران، بعثت و ممکو، منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی ماهشهر و بندر امام -شهر ماهشهر قرار دارد.

میدان بعثت و مسیرهایی که در اطراف آن قرار دارد – نقشه: Google Earth

بر اساس گزارش اهرو، سازمان حقوق بشر اهواز، اعتراض‌های آبان ۹۸ در ماهشهر و شهرک‌های جراحی (شهر چمران)، شهرک کوره (طالقانی)، شهرک زنجیر (رجایی)، شهرک گاما (ولی‌عصر)، شهرک ممکو (بعثت)، خور الغزاله (مدنی)، رمیله (شهرک قدس) خور موسی (بندر امام خمینی) و شهرک آلبوحردان (باهنر) جریان داشته است.

کشتار معترضان در نیزارها چگونه اتفاق افتاد؟

روز دوشنبه ۲۷ آبان ۱۳۹۸ خونین‌ترین سرکوب معترضان که شهروندان عرب را در برمی‌گرفت در نیزارهایی که در جوار شهرک جراحی (چمران) قرار دارد رقم خورد. تاکنون سه ویدیو منتشر شده که این ویدیوها در حوالی میدان بعثت، بلوار دو بانده ورودی شهرک چمران و نیزارها گرفته شده است که به دنبال هم روند وقایع نیزار را به تصور می‌کشند.

برخلاف برخی ادعاها که عمدتا توسط مقام‌های حکومت جمهوری اسلامی و رسانه‌های داخلی منتشر شد مبنی بر اینکه معترضان مسلح بودند و از داخل نیزار به نیروهای امنیتی تیراندازی کرده‌اند که به کشته شدن فردی به نام رضا صیادی، فرمانده یگان ویژه منجر شد، در تمام ویدیوهایی که از معترضان در ماهشهر منتشر شده آنها مسلح نیستند و اکثرا اعتراض‌ها در ماهشهر همانند دیگر شهرهای ایران مسالمت‌آمیز بود.

عبدالرضا رحمانی‌‌فضلی، وزیر کشور ایران سه‌شنبه ۵ آذر ۹۸ در گفت‌وگو با شبکه یک از بسته شدن جاده ماهشهر به بندر امام به مدت سه روز توسط معترضان خبر داد. این جاده بیشترین تردد جاده‌ای در استان خوزستان را دارد، زیرا یک جاده ترانزیتی مهم، علی‌الخصوص برای کارخانه‌های پتروشیمی ایران است. گزارش سازمان عفو بین‌الملل در مورد اعتراض‌های آبان ۹۸ نیز نشان می‌دهد که در میان شهرهای استان خوزستان، بیشترین کشته‌ها متعلق به ماهشهر و بندر امام بوده، دو شهری که بر سر راه این جاده قرار دارند. آنچه که مشخص است نیروهای امنیتی به منظور باز کردن مسیرهای مسدود شده این‌گونه معترضان را به گلوله بستند.

با این وجود از روز ۲۵ آبان ۱۳۹۸ نیروی امنیتی-نظامی سرکوب معترضان را با استفاده از سلاح‌های کشنده آغاز کرده بودند، اما از روز یک‌شنبه سپاه پاسداران با اداوات سنگین نظامی وارد ماجرا شد و به سرعت در نقاط مختلف شهر نفربر «براق» و پیکاپ‌های مجهز به تیربار دوشکا را مستقر کرد.

بر اساس ویدیوهای منتشر شده دست‌کم در سه نقطه از ماهشهر نفربر براق که مجهز به توپ ۳۰ میلی‌متری دیده می‌شود، از جمله در مقابل دروازه قرآن شهرک طالقانی (کوره).

• نفربر زرهی «براق» در ماهشهر در جریان اعتراض‌های آبان ۹۸ – عکس: برگرفته از ویدیو
• نفربر زرهی «براق» در ماهشهر در جریان اعتراض‌های آبان ۹۸ – عکس: برگرفته از ویدیو
• نفربر زرهی «براق» در ماهشهر در جریان اعتراض‌های آبان ۹۸، دروانه قرآن شهرک طالقانی – عکس: برگرفته از ویدیو

در یکی از ویدیوها که مقابل دروازه قرآن شهرک طالقانی (کوره‌) گرفته شده، حضور گسترده نیروهای سپاه و یک نفربر براق که وسط خیابان رو به معترضان آرایش نظامی گرفته‌اند، دیده می‌شود. دورازه قرآن در ابتدای بلوار امام علی که ورودی شهرک طالقانی است، قرار دارد.

دروازه قرآن شهرک طالقانی (کوره) که بین ماهشهر و شهرک قرار دارد و یکی از نفربرهای براق این نقطه مستقر شده است – عکس: Google Earthj

دو مکان دیگری که نفربرهای براق که به نفربر سازمانی سپاه معروف است، مشخص نیست، اما به احتمال زیاد یکی از آنها جاده رودی شهر چمران است.

در ویدیوی زیر (متشکل از سه ویدیوی به هم چسبیده) می‌توان حضور نیروی سپاه پاسداران با نفربر زرهی براق مجهز به توپ ۳۰ میلی‌متری و پیکاپ‌های مجهز به دوشکا را در سه نقطه از ماهشهر مشاهده کرد. این نفربر زرهی نه تنها یک سلاح جنگی تمام‌عیار و کشنده است، بلکه مخصوص میادین جنگی ساخته شده و از شدت برخورد، سرکوب و کشتار خونین معترضان در ماهشهر و شهرک‌های آن در جریان اعتراض‌های آبان ۹۸ خبر می‌دهد.

ویدیوهایی که از روز دوشنبه ۲۷ آبان ۱۳۹۸ معترضان را نشان می‌دهد که با دست‌های خالی و عمدتا با سنگ با نیروهای امنیتی که به سمت آنها تیراندازی می‌کنند، مقابله می‌کنند.

سه ویدیوی بعدی که در ادامه می‌آید، روند کشتار نیزار را به تصویر می‌کشد.

ویدیوی زیر در تاریخ ۲۷ آبان ۱۳۹۸ گرفته شده و معترضان در بلوار دو بانده «ورودی شهر چمران» ما بین میدان بعثت و پمپ بنزین ابوالفضل قرار دارند. نیزارها در سمت چپ معترضان است.

در این ویدو دو بیلورد بزرگ تبلیغاتی در دو سمت بلوار دیده می‌شود که مشخص می‌کند معترضان دقیقا در کجا ایستاده‌اند و در نقشه‌ای که پیوست شده مکان دقیق بیلبوردها مشخص شده است.

• میدان بعثت در سیمت چپ، بیلبوردها در وسط جاده ورودی شهر چمران و نیزار که در بالا قرار دارد
• تصویر برگرفته از ویدیو
• تصویر نزدیک‌تری از بیلبوردها

در این ویدیوی ۴۵ ثانبه‌ای دست‌کم ۴۰ بار صدای تیراندازی سلاح‌های کشده نیمه‌خودکار به گوش می‌رسد که از سمت نیروهای امنیتی شلیک می‌شود و معترضان که روبه‌روی آنها ایستاده‌اند سنگ پرتاب می‌کند.

ویدیوی بعدی در میدان بعثت گرفته شده است. با توجه به موقعیت ویدیوی اول که معترضان پشت به میدان بعثت قرار دارند، مشخص است با افزایش تیراندازی نیروهای امنیتی به سمت معترضان، آنها را به عقب (به سمت میدان) رانده شده و در حال فرار هستند. همچنین مشخص است تعدادی از معترضان به سمت نیزارها که در سمت چپ آنها قرار داشت رفته و آنجا پناه گرفته‌اند.

به احتمال زیاد این ویدیو با توجه به بیلبورد سیاهی که در آن دیده می‌شود، از ابتدای جاده ماهشهر-چمران گرفته شده است. در این ویدیوی ۲۵ ثانیه‌ای که معترضان بی‌دفاع در حال فرار هستد و دست‌کم ۴۹ تا ۵۴ بار صدای شلیک گلوله از سلاح‌های کشنده خودکار به گوش می‌رسد. این حجم از آتش گشودن چیزی جز قصد نیروهای امنیتی به منظور کشتن معترضان نیست.

در تصویر و نقشه زیر موقعیت‌ها واضح‌تر دیده می‌شوند.

• بیلبورد سیاه که در ضلع شمالی میدان بعثت دیده می‌شود
• نقشه: Google Earth

و اما ویدیوی سوم که به رگبار بستن معترضان توسط پیکاپ‌های مجهز به تیربار دوشکا را نشان می‌دهد، آخرین قطعه پازل خونین کشتار شهروندان عرب در نیزار است. ویدیویی که تقریبا دو هفته بعد از کشتار نیزار جراحی منتشر شد یک دقیقه و ۳۵ ثانیه بود و ویدیویی که به دست زمانه رسیده (ویدیوی زیر) ۵ دقیقه و ۱۰ ثانیه است که ۳ دقیقه و ۷۵ ثانیه آن قبل از حضور پیکاپ‌ها را نشان می‌دهد.

گروهی از معترضان که در بین نیروهای امنیتی گیر کرده بودند برای در امان ماندن به نیزارها پناه بردند. پیکاپ‌های سپاه از سمت شرقی نیزار (از سمت شهرک چمران) و پیکاپ‌های سیاه نیروهای یگان ویژه از سمت غربی نیزار (سمت میدان بعثت) معترضان را محاصره می‌کنند.

• پیکاپ یگان ویژه مجهز به دوشکا در ویدیوی نیزار – اسکرین‌شات از ویدیو
• پیکاپ سپاه مجهز به دوشکا در بلوار ورودی شهر چمران -اسکرین‌شات از ویدیو

در تمام طول ویدیو صدای رگبار دوشکا و دیگر سلاح‌های کشنده خودکار مانند کلاشنیک بدون وقفه به گوش می‌رسد. در این ویدیوی ۳۰۵ ثانیه‌ای حدودا صدای شلیک ۳۸۴ تا ۴۰۳ گلوله به گوش می‌رسد.

یاس فان دریل (Jaṡ van Driel)، متخصص اسلحه در دادگاه‌ و قانونگذاری در زمینه سلاح (دارای مجوز ثبت‌شده در پایگاه ملی ثبت متخصصان دادگاه هلند و در پایگاه ثبت متخصصان آکادمی ملی پلیس هلند) که پیش‌تر ویدیوی نیزار ماهشهر را بررسی کرده به زمانه گفته بود:

«این یک جنگ آتش تمام عیار است. حداقل شش سلاح [مختلف] شلیک می‌شود که عمدتاً سلاح‌های تهاجمی هستند، شامل سلاح‌های خودکار و نیمه‌خودکار. بالای یکی از خودروها مسلسل سنگین قرار دارد. در حدود سه‌چهارم از فیلم می‌توان فهمید که چنین سلاح سنگینی شلیک می‌شود (اشاره به دوشکا)».

به گفته فان دریل واضح است که این نوع سیستم‌های تسلیحاتی تنها برای جنگ تمام عیار است.

ویدیو از پشت بازار روز شهر چمران و جوار یک سازه نیمه‌کار گرفته شده که با نیزار و معترضانی که در تصویر دیده می‌شوند حدود ۱۵۰ متر فاصله دارد. این ویدیوی لرزان و بی‌کیفیت جزئیات فراوانی از کشتار نیزار به دست می‌دهد.

در تصویر زیر منطقه علامت‌گذاری شده شماره یک محل گرفتن ویدیو است، شماره دو نیزار و جایی که معترضان پناه گرفته بودند و شماره سه بازار روز شهر چمران.

در این تصاویر زیر موقعیت بازار، محل دقیق فیلم‌برداری و سازه نیمه‌کار کاملا مشخص است. اولین تصویر زیر که بازار روز شهر چمران است، شماره یک محل گرفتن ویدیو، شماره دو سازه نیمه‌کاره و شماره سه نیزار است. دو تصویر بعد از آن اسکرین‌شات از ویدیوی نیزار است که سازه نیمه‌کاره در آن پیداست و دو تصویر آخر اسکرین‌شات از ویدیویی است که بعد از کشتار نیزار گرفته شده است و موقعیت دقیق حادثه و محل فیلم‌برداری را نشان می‌دهد.

• عکسی از بازار روز شهر چمران
• اسکرین‌شات از ویدیو کشتار نیزار که سازه نیمه‌کاره پیداست
• اسکرین‌شات از ویدیو کشتار نیزار که سازه نیمه‌کاره پیداست
• محل فیلم‌برداری ویدیوی کشتار نیزار جراحی- عکس اسکرین‌شات از ویدیو
• محل فیلم‌برداری ویدیوی کشتار نیزار جراحی- عکس اسکرین‌شات از ویدیو

فردی که ویدیوی کشتار نیزار ماهشهر را گرفته با دست‌کم سه نفر دیگر در حال صحبت کردن اظت که یکی از آنها پدر اوست. مکالمه‌ای که در این پنج دقیقه به زبان عربی بین آنها رد و بدل به شرح زیر است:

«- به این (زن) تير زدن؟ واقعاً تير زدن؟ / – آره آره آره بهش (اون زن) تير زدن! / – الانی يكی رو تير زدن و بردن! / – از اينجا بيا، از اينجا… / – ايول بچه‌ها، ايول! / – می‌گم اسلحه نداريد جوابشون رو بديم؟ (فحش دادن) / – اين‌ها چيزی ندارن [بی‌اسلحه هستند] / – زنده‌باد بچه‌های التنیده [روستایی در جراحی] / – بیا برگرد خونه، تیر نخوری!؟ / – پدر آدم یک بار می‌میره! بزار منو بکشن! / – زنده باد بچه‌های التنیده، امروز روز شماست… / – این هم داره [تیر] می‌زنه!؟ / – اره این خواهر ج… را دیدم! (فحش به خامنه‌ایی) / – ببین این چجوری کمین کرده!؟ / – آره این خواهر ج… را می‌بینم، یک چیزی بدید بزنیمش! / – بیا بگرد / – پدر دارم ازشون فیلم می‌گیرم… / – با این [مردم] بیچاره چکار کردن… / – زنده باد تنیده… / – پدر دارم ازشون فیلم می‌گیرم! / – خودت را قایم کن تیر نخوری / – خودم را قایم کردم / – وارد نیزار شدن! – ببین این ک… چجوری كمين کرده / – این یکی افتاده اینجا… / – این یکی افتاده اینجا… این یکی افتاده اینجا… / – کی؟ کجا؟ / – اینجا!؟ / – نه بابا این تک‌تیراندازه ! داره تیر می‌زنه، [فحش دادن] / – دوشکا رو آوردن دارن می‌زنن! / – دوشکا خیلی وقته اینجا بود… / – بچه‌ها بزارید برگردیم… / (فریاد وگریه زنان از دور) / – … بیا برگرد / – پدر بزار ازشون فیلم بگیرم… / – …، بیا / – آنجا نرو، بهت شلیک می‌کنند / – زنده باد بچه‌های یراحی [جراحی]… / – مواظب باش، اون یکی بهت تیر نزنه! / – کی؟ / – اون یکی، رو به روته روبه روته…»

از صحبت‌های فردی که فیلم را گرفته مشخص است که معترضان هیچ سلاحی ندارند. همچنین مشخص است که در میان معترضان زنان و کودکان هم حضور دارند.

داریوش معمار، روزنامه‌نگاری که سال‌ها در ماهشهر زندگی کرده ۱۶ نوامبر ۲۰۲۰ بر اساس گفت‌وگو با چند شاهد عینی گزارشی درباره اعتراض‌های ماهشهر در وب‌سایت شهرگان منتشر کرد و فردی به نام «احمد» که ساکن شهرک چمران (جراحی) است و پدرش سابقا کارگر پتروشیمی بندرامام خمینی بوده، در خصوص آن روزها چنین روایت می‌کند:

«شدت درگیری‌های بین مردم و نظامیان در شهر چمران و شهرک طالقانی بود که در آن‌ها نظامی‌ها با دوشکا و سلاح گرم وارد این دو منطقه شدند و با تیراندازی موجب کشته شدن تعدادی از جوانان شدند. اصلا این‌طور هم نبود که این جوان‌ها بخواهند به کسی آسیب بزنند یا مسلح باشند. در جراحی همه هم‌دیگر را می‌شناسند، شهر کوچک است و اصلا وقتی به مردم شکلیک شد و جوان‌ها کشته شدند مردم عصبانی شدند.»

در این ویدیو بین ۱۸ تا ۲۴ نفر دیده می‌شوند که تعدادی از آنها روی زمین خوابیده‌اند و چند نفر در حرکت هستند و چند نفر هم در طول ویدیو از جای‌شان بلند می‌شوند.

در ویدیوی نیزار دست‌کم دو بار گرد و خاک برخواسته ناشی از برخورد گلوله به داخل نیزار دیده می‌شود. در ثانیه ۳۱ دقیقا روبه‌روی کسی که فیلم را می‌گیرد و چند نفر روی زمین خوابیده‌اند بر اثر برخورد یک گلوله گرد و خاک به هوا برمی‌خیرد. همچنین در دقیقه ۱:۱۸ چند گلوله به نزدیکی نیزار برخورد می‌کند و گرد و خاک زیادی به هوا بر‌می‌خیرد که مشخص است ناشی از برخورد گلوله دوشکاست.

در دقیقه ۱:۱۸ هنگامی که گرد و خاک ناشی از برخورد گلوله دیده می‌شود، هم‌زمان صدای تیراندازی ممتد سلاح خودکار سنگین (دوشکا) به گوش می‌رسد. یک نفر هم در سمت راست تصویر با فاصله کمی از گرد و خاک دیده می‌شود.

• ثانیه ۳۱ که گرد و خاک برخواسته ناشی از برخورد گلوله دیده می‌شود و نقاط سیاهی که زیر آنها خط قرمز کشیده شده معترضان هستند
• دقیقه ۱:۱۸ که گرد و خاک برخواسته ناشی از برخورد گلوله دوشکا دیده می‌شود

در ثانیه ۱۰ و نزدیک به محلی که بعدا گرد و خاک برمی‌خیزد، دست‌کم ۳ نفر در تصویر دیده می‌شوند که دو نفر از آنها در سمت راست تصویر در حال فرار هستند و یک نفر کنار بوته‌ها ایستاده است. در دقیقه ۱:۰۸ نیز قبل برخورد گلوله‌ها یک نفر در حال فرار دیده می‌شود.

• اسکرین‌شات ثانیه ۱۰ از ویدیو
• اسکرین‌شات ثانیه ۱۰ از ویدیو
• اسکرین‌شات دقیقه ۱:۰۸ از ویدیو

ثانیه‌های ۱۶ تا ۲۰ وقتی دوربین به سمت نیزار می‌چرخد و زوم می‌کند حدود ۸ نفر دیده می‌شوند که روی زمین کنار نیزار خوابیده‌اند. این چند نفر تا پایان ویدیو در آنجا باقی می‌مانند. دو سه نفر از آنها تا پایان ویدیو بی‌حرکت هستند که ظاهرا زخمی یا کشته شده‌اند. دو-سه نفر دیگر تکان می‌خورند اما بعدا به زمین می‌افتند. برای مثال در ثانیه ۴۹ یکی از آنها از جایش بلند می‌شود و سعی می‌کند فرار کند.

ثانیه ۵۲ تا دقیقه ۱:۰۶ هم یک نفر دیده می‌شود که به سمت نیزار می‌رود.

• ثانیه‌های ۱۶ تا ۲۰ از ویدیو
• ثانیه ۴۹ از ویدیو
• ثانیه ۵۲ از ویدیو
• دقیقه ۱:۰۶ از ویدیو
• علامت قرمز محلی را نشان می‌دهد که معترضان روی زمین دراز کشیده‌اند

در همان دقیقه ۱:۰۶ تا ۱:۱۴ یک نفر که قبل از آن در ویدیو دیده نشده بود در فاصله بین دو ستون آهنی سازه نیمه‌کاره برای چند ثانیه سرش را بلند می‌کند و بعد دوباره سریع مخفی می‌شود.

• دقیقه ۱:۰۶ از ویدیو فردی که میان دو ستون مخفی شده
• دقیقه ۱:۱۴ از ویدیو فردی که میان دو ستون مخفی شده

در دقیقه ۱:۲۳ تا ۱:۲۴ معترضی از داخل نیزار بیرون می‌آید و ظاهرا سعی می‌کند به یکی از افرادی که روی زمین افتاده کمک کند، اما سریعا دوباره از دید خارج می‌شود.

• دقیقه ۱:۲۳ از ویدیو
• دقیقه ۱:۲۴ از ویدیو

در دقیقه ۱:۴۱ دو نفر کمی پایین‌تر از افرادی که در جوار نیزار روی زمین خوابیده‌اند در حال فرار دیده می‌شوند.

دقیقه ۱:۴۱ از ویدیو

از دقیقه ۱:۵۵ تا ۲:۰۱ دست‌کم ۷ نفر در تصویر دیده می‌شوند که سه نفر از آنها از ابتدای جاده‌ ورودی نیزار (سه‌راهی که پمپ بزنین ابوالفضل در آنجا قرار دارد) در حال ورود به نیزار هستند و یک نفر از آنها قد کوتاهی دارد که ظاهرا کودک است. چهار نفر دیگر که دو نفر از آنها روی زمین خوابینده‌اند هم در سمت راست تصویر که پشت سر آنها یک ساختمان کوچک قرار دارد، دیده می‌شوند. بر روی نقشه‌ای که در انتهای تصاویر آمده موقعیت تقریبی این افراد مشخص شده است.

• دقیقه ۱:۵۸ از ویدیو
• دقیقه ۱:۵۹ از ویدیو
• دقیقه ۲:۰۰ از ویدیو
• موقعیت تقریبی افرادی که در این بخش از ویدیو دیده می‌شوند

در طول این ویدیوی پنج دقیقه‌ای دوربین مدام به سمت افرادی می‌چرخد که در کنار نیزارها پناه گرفته‌اند و سعی می‌کند آنها را بیشتر نشان بدهد.

دقیقه ۲:۲۴ برای یک لحظه کوتاه یک نفر در حالت ایستاده در قسمت انتهایی نیزار و روبه‌روی فردی که فیلم می‌گیرد، دیده می‌شود.

دقیقه ۲:۲۴ از ویدیو

از دقیقه ۲:۴۰ صدای تیراندازی دوشکا به محلی که معترضان کنار نیزار روی زمین خوابیده‌اند نزدیک‌تر می‌شود. نقطه سیاهی که در سمت مقابل جاده روبه‌روی نیزار در طول ویدیو دیده می‌شد، در دقیقه ۲:۵۳ مشخص می‌شود که یک معترض بوده و برای لحظات کوتاهی سرش را بلند می‌کند. همچنین در دقیقه ۳:۰۰ که فیلم‌بردار روی نیزار تمرکز می‌کند، حداقل ۶ نفر در تصویر به وضوح دیده می‌شوند که روی زمین خوابیده‌اند.

• دقیقه ۲:۵۳ از ویدیو
• دقیقه ۳:۰۰ از ویدیو

دقیقه ۳:۰۶ قبل از اینکه پیکاپ‌های مجهز به دوشکا وارد منطقه نیزار شوند، کسی که ویدیو را می‌گیرد با فرد دیگری در مورد دوشکا صحبت می‌کند. دقیقه ۳:۲۸ در حالی که پیکاپ‌های سیاه وارد ابتدای جاده نیزار می‌شوند یک نفر در سمت راست تصویر دیده می‌شود که به آرامی راه می‌رود و سعی دارد خود را مخفی کند تا از دید آنها مخفی بماند.

دقیقه ۳:۰۶ از ویدیو

همزمان با ورود پیکاپ‌ها صدای تیراندازی هم شدت می‌گیرد و در دقیقه ۳:۳۵ آتش تیزانداری دوشکا دیده می‌شود. مسیر تیراندازی دوشکا به سمت افرادی است که در کنار نیزار روی زمین خوابیده‌اند.

دقیقه ۳:۳۵ لحظه تیراندازی دوشکا

از دقیقه ۳:۵۵ پیکاپ‌های سیاه یگان ویژه به نزدیکی افرادی که روی زمین کنار نیزار خوابیده‌اند می‌رسند و تیراندازی همچنان تا پایان ویدیو ادامه پیدا می‌کند. دقیقه ۳:۵۷ یکی از آن افراد با حالت نشسته سعی می‌کند خود را از مهلکه کنار بکشد، در همین حین صدای تیراندازی شنیده می‌شود. دقیقه ۴:۱۵ پیکاپی که دوشکا دارد سعی می‌کند دور بزند و همان فردی که نشسته بود با یک نفر دیگر که به درازه کشیده بین دو پیکاپ گیر افتاده‌اند. دقیقه ۴:۲۲ تا ۴:۲۶ فردی که روی زمین بین دو پیکات دراز کشیده از جایش بلند می‌شود و به سمت دو نفر دیگر می‎‌رود که ظاهرا قصد دارد به آنها کمک کند. در همین حین پیکاپ دوم که دوشکا ندارد به دو نفر دیگر از معترضان که آن‌طرف‌تر (بالاتر) دراز کشیده بودند نزدیک می‌شود و آنها در دقیقه ۴:۲۹ از جای‌شان بلند می‌شوند و فرار می‌کنند، اما فرد سومی که این‌طرف خیابان دراز کشیده از جایش تکان نمی‌خورد زیرا ظاهرا زخمی شده است. در اینجا صدای فریاد و جیغ زن‌ها از دور دست شنیده می‌شود. در همین حین که آن دو نفر سعی دارند فرار کند، یکی دیگر از افرادی که کمی پایین‌تر دراز کشیده از جایش بلند می‌شود و سعی می‌کند فرار کند (دقیقه ۴:۳۶)، اما دوباره تیراندازی با شدت از سر گرفته می‌شود، در اینجا به دلیل شدت تیراندازی تصویر لرزش زیادی پیدا می‌کند، اما ظاهرا این فرد موفق به فرار نمی‌شود و در دقیقه ۴:۴۳ دوباره روی زمین می‌افتد. در دقیقه ۴:۴۸ فردی که قبل از او سعی داشت فرار کند در سمت دیگر جاده (سمت سازه نیمه‌کاره) به فاصله کمی دیده می‌شود که دوباره روی زمین با حالت نامناسبی نیم‌خیز و روی زانو نشسته، ظاهرا زخمی شده است. در همین حین کسی که فیلم را گرفته می‌گوید: «زنده‌باد جوانان جراحی».

علاوه بر این افراد که تکان می‌خورند، چند نفر همچنان روی زمین بی‌حرکت افتاده‌اند.

• دقیقه ۳:۵۷ از ویدیو
• دقیقه ۴:۱۵ از ویدیو
• دقیقه ۴:۲۲ از ویدیو
• دقیقه ۴:۲۹ از ویدیو
• دقیقه ۴:۳۴ از ویدیو
• دقیقه ۴:۴۳ از ویدیو

بعد از این صدای موتور سیکلت به گوش می‌رسد و ویدیو به پایان می‌رسد.

حقیقت کشتار نیزار جراحی با شهامت فردی که احتمال داشت هر لحظه دیده شود و مورد اصابت گلوله قرار بگیرد به ثبت رسید، جوانی که به پدرش دو بار گفت «پدر آدم یک بار می‌میره! بزار منو بکشن!».

در طول ویدیو صدای تیراندازی ار فاصله دورتر از نیزار هم به گوش می‌رسد و مشخص است که همزمان در نقاط دیگری هم تیراندازی به سمت معترضان جریان دارد.

در حالی که روز دوشنبه ۲۷ آبان ۱۳۹۸ چنین کشتار خونینی در ماهشهر (معشور) رقم خورد، روز سه‌شنبه ۲۸ آبان ۹۸ فرماندار ماهشهر اعلام کرد اعتراض‌ها از شب گذشته متوقف شده و شرایط شهر و فعالیت پتروشیمی‌ها امروز (سه‌شنبه ۲۸ آبان) «عادی است».

🔻 روی نقشه اینتراکتیو زیر می‌توانید ویدیوهای استفاده شده در این گزارش را مشاهده کنید:

چند نفر در ماهشهر کشته شدند؟

بعد از گذشت دو سال از اعتراض‌های آبان ۹۸ تاکنون تعداد دقیق کشته‌شدگان ماهشهر و شهرک‌های اطراف آن، علی‌الخصوص واقعه نیزار مشخص نیست. حکومت و مقام‌های حکومتی از وزیر کشور گرفته تا فرمانده‌هان سپاه تماما در قبال این کشتار سکوت اختیار کرده و آن را تکذیب کردند، و از سوی دیگر بعد از مدتی کوشیدند روایت دیگری از ماجرا را غالب کنند. حکومت تاکنون از ارائه هرگونه آمار و اطلاعاتی خودداری کرده است.

نیویورک‌تایمز در گزارشی که ۱ دسامبر ۲۰۱۹ / ۱۰ آذر ۱۳۹۸ منتشر کرد، به نقل از شاهدان و کادر پزشکی از کشته شدن ۴۰ تا ۱۰۰ معترضی که در نیزار پناه گرفته بودند به‌دست به نیروهای سپاه پاسداران خبر داد که اکثر آنها «جوان غیرمسلح» بوده‌اند.

ایران‌وایر بر اساس اسنادی که از طریق یکی از مقام‌های استان خوزستان در اختیارش قرار گرفته، کشته شدن ۱۴۸ شهروند معترض در جریان اعتراض‌های آبان ۹۸ را تایید کرده است.

وزارت خزانه‌داری آمریکا در بیانیه‌ای تحت عنوان «یادبود قتل عام ماهشهر و تحریم مقامات ایرانی به دلیل مشارکت در نقض فاحش حقوق بشر» که در تاریخ ۱۸ نوامبر ۲۰۲۰ منتشر کرد، تعداد جان باخته‌های ماهشهر را حدود ۱۴۸ اعلام کرد.

سازمان عفو بین‌الملل در تازه‌ترین گزارش خود که ۱۱ نوامبر ۲۰۲۱ / ۲۰ آبان ۱۴۰۰ مصادف با دومین سالگرد اعتراض‌های آبان منتشر کرد، ۵۹ نفر از جان باخته‌های استان خوزستان را تاکنون شناسایی کرده است.

سازمان حقوق بشر اهواز (اهرو) در گزارشی به تاریخ ۲۵ آبان ۱۳۹۹ هویت ۲۷ نفر را احراز کرده که در ماهشهر و نیزار جراحی کشته شدند.

با وجود اینکه هنوز تعداد دقیق کشته‌شدگان اعتراض‌های ماهشهر مشخص نیست، اما همه این آمارها حکایت از یک سرکوب خونین دارند که عمدتا شهروندان عرب را شامل می‌شود.

بعد از کشتار نیزار، حکومت سعی کرد آثار آن را از بین ببرد و بخش‌هایی از نیزار را به آتش کشید و بخشی دیگر را با بولدوزر تخریب کرد. ویدیوی زیر بعد از کشتار نیزار گرفته شد و یک شهروند عرب چنین توضیح می‌دهد:

«این نیزار خاری بود در چشم آنها، این نیزار همان جایی بود که بچه‌های ما مقاومت کردند، حالا آنجا را خاک می‌کنند (از بین می‌برند)»

در میان جان باخته‌های اعتراض‌های ماهشهر (معشور) دست‌کم دو کودک کشته شدند. سازمان عفو بین‌الملل در لیست جان‌باخته‌های اعتراض‌های آبان ۹۸ به هویت یک دختر بچه ۸-۱۲ با نام فامیلی «چنعانی» که از نام کوچک او اطلاعی در دست نیست و احمد آلبوعلى، نوجوان ۱۷ ساله اشاره کرده که هر دوی آنها روز دوشنبه ۲۷ آبان ۱۳۹۸ بر اثر اصابت گلوله کشته شدند.

سازمان حقوق بشر اهواز اعلام کرده احمد آلبوعلی تنها فرزند خانواده و از اهالی کوره (شهرک طالقانی) بوده که در «دروازه قرآن» و از فاصله نزدیک مورد اصابت گلوله قرار گرفته است.

احمد آلبوعلی، ۱۷ ساله

علاوه بر جان باخته‌ها، پس از پایان اعتراض‌ها تعداد زیادی از شهروندان توسط نیروهای امنیتی بازداشت شدند که اطلاع دقیقی از آمار و هویت آنها در دسترس نیست. اکثر این بازداشت‌ها شبانه و در محله‌هایی که اعتراض‌ها در آن جریان داشت صورت گرفت.

چه کسانی در کشتار دست داشتند؟

سپاه پاسداران مسئولیت تامین امنیت ماهشهر را به عهده دارد و به صورت کلی این نهاد نظامی اصلی‌ترین مسئول کشته شدن معترضان در ماهشهر است. در جریان کشتار نیزار نیز سپاه پاسداران و نیروهای یگان معترضان را به رگبار بستند.

خودروهای پیکاپ سیاه رنگ که در ویدیوی نیزار دیده می‌شوند متعلق به یگان ویژه هستند. سردار سرتیپ دوم پاسدار حسن کرمی، فرمانده یگان‌های ویژه نیروی انتظامی، ۱۵ مهر ۱۳۹۸ (یک ماه قبل از اعتراض‌های آبان‌ماه ۹۸) در گفت‌وگو با خبرگزاری مهر درباره سلاح‌های مورد استفاده یگان ویژه تاکید کرد این نهاد به هیچ وجه «سلاح‌های کشنده» در اختیار ندارد:

«واحدهای ضد اغتشاش ما اصلاً سلاح کشنده در اختیار ندارند. به هیچ وجه به صحنه ماموریت سلاح کشنده نمی‌برند. اکثر سلاح‌های ما غیرکشنده است و حتی از گلوله‌های پلاستیکی استفاده می‌کنیم. از آب‌پاش و تجهیزاتی که در دنیا متعارف است استفاده می‌شود. از تجهیزاتی که نیرو با خود حمل می‌کند و قدرت آمادگی نظامی و دفاعی و رزمی که نیروها بلد هستند، وجود دارد و اخیراً تجهیزات الکترونیکی هم اضافه کردیم که در شب و روز و صوت و با نور کار می‌کنیم که یک دست ماشین‌هایی را در اختیار داریم که در درگیری معمولاً سعی داریم زود درگیری اتفاق نیفتد و فاصله‌ای بین ما و جمعیت باشد که بالاخره تخلیه شود و جمعیت آرام شود و ما زود درگیر نشویم تا صحنه خالی شود.»

اما برخلاف ادعای فرمانده یگان ویژه، این نیروی سرکوبگر سلاح‌های کشنده مانند کلاشنیکف، مسلسل دستی ام‌پی۵، تک تیرانداز و خودروهای مجهز به تیربار دوشکا در اختیار دارد.

• پیکاپ یگان ویژه مجهر به دوشکا که آرم یگان ویژه روی در آن دیده می‌شود. عکس: ویدیوی نیزار ماهشهر
• پیکاپ یگان ویژه مجهر به دوشکا که آرم یگان ویژه روی در آن دیده می‌شود. عکس: ویدیوی نیزار ماهشهر
• پیکاپ سیاه یگان ویژه مجهز به دوشکا – عکس: خبرگزاری مهر
• پیکاپ سیاه یگان ویژه مجهز به دوشکا – عکس: دفاع‌پرس

https://www.radiozamaneh.com/554232

👈🏽 اهمیت مستندکردن نقش نهادهایی که در کشتار و سرکوب شهروندان معترض دست داشته‌اند چیست؟

رویا بروند، مدیر اجرایی بنیاد عبدالرحمن برومند که تلاش‌های فراوانی طی سال‌های گذشته برای مستند کردن موارد نقض حقوق بشر در ایران انجام داده است، در پاسخ به زمانه می‌گوید مستندسازی نقض حقوق‌بشر به منظور چند هدف صورت می‌گیرد:
«از جمله آنها آشکار شدن حقیقت است که این مورد هم برای خانواده‌ها از لحاظ حیثیتی بسیار مهم است، هم به جامعه اجازه می‌دهد در مورد اتفاقی که رخ داده آگاهی داشته باشد و بدانند چگونه می‌توان که از تکرار چنین حوادثی جلوگیری کرد. هدف دیگر پاسخگو کردن افرادی است که ناقض حقوق بشر هستند و پرداخت غرامت به قربانیان و احقاق حقوق آنها. اما مهم‌ترین مسئله در مستندسازی برای جلوگیری از تکرار چنین فجایعی، روشن شدن حقیقت و کامل اتفاقی است که رخ داده و اینکه چه کسانی مقصر بودند، چه افرادی دستور دادند و چه کسانی تصمیم‌گیرنده بودند. اگر این اطلاعات در دست نباشد، نمی‌توان مشخص کرد که چه اقداماتی در قانون و در عمل لازمند تا شفافیت و تضامین کافی در نهادهایی مانند نهادهای امنیتی و تصمیم‌گیرنده ایجاد شود و از تکرار چنین فجایعی در آینده جلوگیری کنند.»
به گفته رویا برومند، فلسفه کار بنیاد عبدالرحمن برومند و بسیاری دیگر سازمان حقوق‌بشری بر اساس این پرسش است که «چه کسی چه اقدامی را در قبال چه کسی انجام داد و چرا؟»، لذا بر این اساس برای مستندسازی می‌کوشند و در چهارچوب این پرسش باید دانست چه سازمان‌هایی در نقض حقوق افراد نقش داشته‌اند، مثلا در جریان تظاهرات کدام قوا اقدام به بازداشت می‌کند و کدام قوا تیراندازی؟
رویا برومند در ادامه با تاکید بر لزوم شناسایی این افراد و نهادها می‌گوید:
«بسیاری از اوقات زمانی که گروه‌های شبه نظامی حاضرند و لباس رسمی به تن ندارند، مثلا در آمریکای لاتین برای شناسایی این گروه‌های شبه بررسی می‌کردند که چکمه‌های آنها چه شکلی است، چون از لبا‌س‌های آنها نمی‌شد تشخیص داد وابسته به چه نهادی هستند. یعنی در حقیقت تلاش‌های مختلفی در جریان بود تا مشخص شود این گروه‌ها از کجا برای سرکوب مردم دستور گرفته‌اند و هدایت آنها بر عهده چه نهادی بوده است. در مورد ایران ما هنوز در مرحله اول قرار داریم، اول باید فهمید چه کسانی را کشته‌اند، بعضی وقت‌ها با تشخیص نوع فشنگ‌ها و سلاح‌های به کار گرفته شده، می‌توان فهمید چه نهادی از این اسلحه‌ها استفاده می‌کند.»
به گفته این فعال حقوق بشر چنین تحقیقاتی باید در اصل یک تحقیقات میدانی و در محل باشد، باید بتوان با همه افراد و حتی مقام‌های مربوطه صحبت کرد: «اما متاسفانه امکان چنین تحقیقاتی به طور سیستماتیک فعلا در ایران فراهم نیست.»
با توجه به موارد اشاره شده برای کشف حقیقت در راستای اجرای عدالت و احقاق حقوق قربانیان، مشخص شدن گروه‌ها و نهادی مشارکت کننده در سرکوب و کشتار معترضان در جریان اعتراض‌های آبان ۹۸ اهمیت بسزایی دارد.

در تاریخ ۱۸ نوامبر ۲۰۲۰ / ۲۸ آبان ۱۳۹۹ وزارت خزانه‌داری آمریکا ۱۰ تن از مقام‌های مسئول جمهوری را به دلیل دست داشتن در کشتار معترضان در جریان اعتراض‌های آبان ۹۸ تحریم کرد، از جمله عبدالرضا رحمانی‌فضلی، وزیر کشور.

سرتیپ پاسدار حسن شاهوار­پور، فرمانده سپاه استان خوزستان، سرتیپ سپاه حیدر عباس‌زاده، فرمانده نیروی انتظامی خوزستان و سرهنگ سپاه رضا پاپی، فرمانده نیروی انتظامی ماهشهر از جمله افرادی بودند که به دلیل مشارکت در کشتار «نزدیک به ۱۵۰ نفر در ماهشهر» به‌عنوان بخشی از سرکوب اعتراض‌های آبان ۹۸ توسط رژیم ایران، تحریم شدند.

از راست به چپ: رضا پاپی، حیدر عباس‌زاده و حسن شاهوارپور

از جمله افراد دیگری که نام آنها با سرکوب خونین ماهشهر گره خورده سرهنگ کریم بابایی، فرمانده ناحیه مقاومت بسیج سپاه ماهشهر و محسن بیرانوند، فرماندار این شهر است.

سرهنگ کریم بابایی و محسن بیرانوند

محسن بیراونوند یک سال پس از اعتراض‌های آبان ۹۸ در تاریخ ۳۰ آذر ۱۳۹۹ از سمت خود بنا به آنچه اتهامات مالی عنوان شد برکنار و توسط نیروهای امنیتی بازداشت شد.

سرکوب خونین و دلایل آن

همان‌طور که در ابتدا گفته بود یکی از دلایل سرکوب خونین معترضان در ماهشهر و به طور خاص نیزار جراحی باز کردن مسیرهای عبور و مرور به پتروشیمی و شهرک چمران بود که کارمندان پتروشیمی در آن زندگی می‌کنند.

اما علاوه بر این مورد، دلیل دیگر به کلیشه‌های عرب‌ستیزانه، تفاوت طبقاتی و تبعیض بلندمدت در منطقه باز می‌گردد. کارمندانی که خواهان بازگشایی جاده بودند، کارمندان غیربومی مشهور به «کارمندان پروازی» بودند که در محله‌های حصارکشیده‌شده زندگی می‌کنند و به لحاظ طبقاتی فاصله‌ای قابل توجه با شهروندان عمدتاً عرب در محله‌های معترض دارند.

بیشتر معترضانی که در نیزار حضور داشتند از اهالی تنیده (کوی عمار) بودند که یکی از فقیرنشین‌ترین محله‌های آن منطقه است که ساکنان آن عرب هستند. فردی که ویدیوی نیزار را گرفته چند بار می‌گوید «زنده باد بچه‌های التنیده».

سلمان هاشمی، امام جمعه شهرک طالقانی (کوره) یک ماه پیش از اعتراض‌های آبان گفته بود با وجود ۲۳ مجتمع پتروشیمی و بزرگ‌ترین بندر غیرترازیتی کشور در شهرستان بندر ماهشهر، اصلی‌ترین ضعف و مشکل مردم این شهر بیکاری است و این موضوع در کنار فقر، خطراتی جدی برای جامعه و کشور ایجاد می‌کند.

اما جمعه شهرم طاقانی اظهار داشته بود که شهرک‌های محروم ماهشهر از ابتدایی‌ترین حقوق خود از جمله دسترسی به آب آشامیدنی سالم و ارزان محروم هستند. او کفته بود:

«ما از نداشتن و فقر ناراحت نیستیم ما از تبعیض ناراحتیم؛ آلودگی ۲۳ مجتمع پتروشیمی برای ما بوده اما پول آن برای تهرانی‌ها و کار آن برای جوانان دیگر استان‌هاست.»

جاسم عبادی، امام جمعه شهرک چمران ۲۱ آبان ۱۳۹۸ گفته بود:

«از وقتی کار خود را به عنوان امام جمعه شروع کردم متوجه شدم فقر در شهرستان بندر ماهشهر به شدت بیداد می‌کند؛ ۷۰ درصد از مراجعات به دفتر امام جمعه برای فقراست.»

امام جمعه شهرک چمران همچنین گفته بود فرسودگی مدارس این شهر به حدی است که هر لحظه امکان دارد سقف یکی از مدارس ریزش کند.

در حالی که شهروندان عرب با فقر، بی‌کاری و تبعیض سیستماتیک دست و پنجه نرم می‌کنند، ساکنان عمدتا غیربومی شهرک چمران در منطقه‌ای با امکانات مناسب به زندگی می‌کنند.

• مجموعه تفریحی ارم جراحی در شهرک چکمران
• مجموعه تفریحی ارم جراحی در شهرک چکمران

اعتراض‌ها در ماهشهر ریشه‌دار و همواره به دلیل فقر و تبعیض اعتراض‌ها از سال‌ها پیش جریان داشته است. در جریان اعتراض‌های تابستان ۱۴۰۰ به بی‌آبی در استان خوزستان، ماهشهر (معشور) یکی از شهرهایی بود که مجددا شاهد اعتراض‌های گسترده و سرکوب خونین معترضان بود. در اعتراض‌های ۱۴۰۰ سپاه مجددا نفربر و سلاح‌های سنگین را به سطح شهر آورد.

عیسی بالدی، کارگر عرب از جمله افرادی بود با وجود اینکه در اعتراض‌ها حضور نداشت و هنگامی که داشت به سر کار می‌رفت در شهرک طالقانی (کوره) با اصابت گلوله نیروهای امنیتی کشته شد.

• با سپاس از قُصی دورقی برای همیاری در تهیه این گزارش.