بیت‌العائلة؛ تجربه‌ای موفق در گفت‌وگو

به گزارش خبرنگار مهر، حمید قزوینی مورخ و پژوهشگر حوزه تاریخ شفاهی و صاحب آثاری چون «یاران موفق: خاطرات آیت‌الله سیدمرتضی مستجابی»، «حدیث روزگار: خاطرات استاد سید هادی خسروشاهی»، «خاطرات محمدرضا حافظ نیا» و «من و آقاموسی: خاطرات آیت‌الله عبدالجلیل جلیلی از امام موسی صدر» در تازه‌ترین یادداشت خود به یکی از مراکز مهم گفت‌وگویی در جهان اسلام پرداخته است.

متن این یادداشت را در ادامه بخوانید:

دوشنبه گذشته مراسم دهمین سال تأسیس بیت‌العائلة (مرکز همفکری و تعامل مسلمانان و مسیحیان مصر) در محل دانشگاه الازهر (مهم‌ترین مرکز علمی و آموزشی اهل سنت در جهان) برگزار شد.
این مرکز ۱۰ سال پیش پس از حمله تروریستی به یکی از کلیساهای مصر با همفکری مقامات مذهبی مسلمان و مسیحی مصر تشکیل شد و از آن پس با ریاست مشترک شیخ الازهر و اسقف اعظم مسیحیان قبطی مصر، منشأ گفت‌وگوها و تعاملات فراوانی میان دو طرف بوده است.

دکتر احمد الطیب شیخ الازهر در سخنان امروز خود، گشودگیِ نهاد مذهبی اهل سنت در برابر پیروان دیگر ادیان و مذاهب در داخل و خارج مصر را ناشی از ضرورت بحث درباره مشترکات انسانی میان ادیان آسمانی دانست.

اخبار فعالیت‌های این مرکز چندان در رسانه‌های ایران انعکاس ندارد. احمد الطیب به زودی با سفر به شهر نجف با آیت‌الله سیستانی دیدار خواهد داشت. این مرکز، منشأ گفت‌وگو و تعامل دو طرف در ۱۰ سال گذشته بوده است.

یکی دیگر از این نوع مراکز در کشورهای عربی، مرکز «الندوة‌اللبنانیة» است که در سال ۱۹۴۶ به همت میشل أسمر (۱۹۱۴ – ۱۹۸۴) روشنفکر سرشناس مسیحی در لبنان تأسیس شد و تا زمان حیات او فعالیت داشت. میشل أسمر با استفاده از تجربه فرانسوی‌ها در گفت‌وگو و تعامل نخبگان با یکدیگر، کوشش کرد امکانی برای گفت‌وگوی نیروهای فکری و فرهنگی و سیاسی جامعه چند فرهنگی و متکثر لبنان فراهم آورد.

او در این کار از همراهی چهره‌هایی چون غسان توینی، یواکیم مبارک، صبحی الصالح، جورج خضر، امام موسی صدر، نصری سلهب، یوسف ابوحلقة، حسن صعب و دیگر نخبگان لبنانی برخوردار بود. میشل اسمر معتقد بود که لبنان متعلق به همه لبنانی‌هاست و مسائل آن باید از طریق گفت‌وگو و تعامل آنها با یکدیگر حل و فصل شود.

جلسات الندوة‌اللبنانیه به صورت هفتگی، با مشارکت همه جریان‌های مذهبی و فکری لبنان برگزار می‌شد و همه در بیان نظرات خود آزاد بودند. این مرکز با درگذشت میشل اسمر تعطیل شد؛ اما مجموعه سخنرانی‌های ایراد شده در آن، از اسناد مهم فکری و فرهنگی و سیاسی تاریخ معاصر لبنان است.

به نظر می‌رسد جلسات الندوة‌اللبنانیه چه در همان زمان و چه پس از آن، در گسترش فرهنگ گفت‌وگو در لبنان تأثیر فراوانی داشته است. هنوز هم بسیاری از نیروهای فکری و سیاسی لبنان هستند که از روش و نگاه میشل اسمر تمجید کرده و خود را وفادار به آن می‌دانند.