دفاع اردوغان از سیاست‌های اقتصادی خود، ارزش لیر ترکیه را بازهم کاهش داد

در حالی‌که تحلیلگران با توجه به شرایط کنونی اقتصاد ترکیه افزایش نرخ بهره بانکی در این کشور را ضروری می‌دانند، ارزش لیر ترکیه شامگاه دوشنبه یکم آذر / ۲۲ نوامبر بار دیگر کاهش یافت و به پایین‌ترین سطح تاریخی خود رسید.

در ساعت ۱۷ دوشنبه به وقت گرینویچ، قیمت هر دلار آمریکا به حدود ۱۱,۴۶ لیر رسید که رکورد تازه‌ای در سقوط ارزش پول ملی ترکیه به‌شمار می‌آید. این دهمین بار متوالی در ماه‌های اخیر است که لیر به پایین‌ترین سطح خود سقوط می‌کند. لیر ترکیه در سال جاری یک سوم ارزش خود را از دست داده است.

سقوط ارزش لیر در شامگاه دوشنبه پس از آن صورت گرفت که رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه در یک نشست خبری از سیاست‌های اقتصادی خود دفاع کرد و گفت سیاست پولی سخت‌تر تورم را کاهش نمی‌دهد و وعده داد که در «جنگ اقتصادی» پیروز شود.

پنج‌شنبه گذشته، تحت فشار اردوغان بانک مرکزی ترکیه نرخ بهره خود را ۱۰۰ واحد کاهش داد و به ۱۵ درصد، بسیار پایین‌تر از تورم نزدیک به ۲۰ درصد رساند.

اردوغان در سخنان دوشنبه شب خود به کاهش شدید ارزش لیر واکنش نشان داد و گفت:

«افزایش قیمت‌ها در نتیجه افزایش نرخ ارز به‌شکل مستقیم بر سرمایه‌گذاری، تولید و اشتغال‌زایی تأثیری نخواهد گذاشت و نرخ رقابتی ارز منجر به افزایش سرمایه‌گذاری، تولید و اشتغال خواهد شد.»

اردوغان گفت به «فرصت‌طلبان» اجازه نخواهد داد که از کاهش نرخ لیر سوء استفاده کنند. او وعده داد که کاهش شدید ارزش لیر سبب افزایش قیمت‌ها نشود.

بانک مرکزی ترکیه از سپتامبر گذشته تا کنون نرخ بهره را ۴۰۰ واحد کاهش داده است که به‌گفته بسیاری از تحلیلگران سیاست اشتباه و پرخطری است.

«سوسیِته ژنرال»، شرکت خدمات مالی و بانکداری فرانسوی که به‌عنوان هفتمین بانک بزرگ اروپا شناخته می‌شود، می‌گوید ترکیه باید از ماه آینده نرخ بهره بانکی را به‌شکل «اضطراری» افزایش دهد.

تحلیلگران این شرکت تسهیل مالی از سوی بانک مرکزی ترکیه را از نظر اقتصادی و اصولی غیرقابل توجیه می‌دانند و می‌گویند:

«به نظر می‌رسد اردوغان با جدیت بیشتری استراتژی “حرکت به سمت رشد” را دنبال می‌کند تا کاهش محبوبیت خود را جبران کند. با این حال چنین سیاستی موجب کاهش ارزش پول، تورم بالا، افزایش فشار بر ترازنامه شرکت‌ها، خطرات ارزی و بی‌ثباتی مالی شده است.»

ارزش لیر تنها در هفته گذشته حدود ۱۲ درصد سقوط کرد که بدترین عملکرد ارزی در جهان است. سقوط ۶ درصدی ارزش آن در روز پنج‌شنبه گذشته بزرگ‌ترین سقوط لیر از زمانی بود که اردوغان خود را «دشمن نرخ بهره» توصیف کرد و در ماه مارس ناجی اقبال، رئیس بانک مرکزی را برکنار کرد. ناجی اقبال که پنج ماه پیش از آن منصوب شده بود  ابلاغیه‌های اردوغان را برای کاهش نرخ بهره بانکی اجرا نکرد. او همانند سلف خود، مراد اویسال که ۱۸ ماه ریاست بانک مرکزی ترکیه را برعهده داشت طرفدار افزایش نرخ بهره بانکی بود.

اردوغان خواستار ایجاد محرک برای افزایش صادرات، سرمایه‌گذاری و اشتغال است. بانک مرکزی ترکیه می‌گوید فشار تورم موقتی است، اگرچه احتمالاً تا اواسط سال ۲۰۲۲ ادامه خواهد داشت.

داده‌های رسمی روز دوشنبه نشان می‌دهند که اعتماد مصرف‌کننده در ترکیه در ماه نوامبر جاری ۷,۳ درصد کاهش یافته و به ۷۱,۱ واحد رسیده است که پایین‌ترین سطح آن از زمان انتشار این سری گزارش‌ها در سال ۲۰۰۴ است.