دیدار گروسی با اسلامی: توافق بر سر نظارت بازرسان آژانس بر «تجهیزات مشخص‌شده» هسته‌ای

رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دوشنبه شب یکم آذر / ۲۲ نوامبر به منظور گفت‌وگو با مقام‌های جمهوری اسلامی وارد تهران شد و مورد استقبال بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران قرار گرفت.

سفر گروسی به تهران در راستای توافق ایران و آژانس در سفر ۲۱ شهریور / ۱۲ سپتامبر او به ایران انجام می‌شود.

جمهوری اسلامی از آذرماه سال گذشته فعالیت‌های نظارتی بازرسان آژانس را محدود کرده و از اسفندماه همان سال نیز اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی را به حالت تعلیق درآورده است. ایران اجازه تجدید کارت‌های حافظه و تعویض دوربین‌ها در تأسیسات «تسا» در کرج را بر اساس توافق شهریورماه رافائل گروسی با محمد اسلامی نمی‌دهد. بهزاد کمالوندی نیز ۵ مهر / ۲۷ سپتامبر گفته بود تفاهم گروسی و اسلامی در تهران شامل تأسیسات تسا نمی‌شد. او گفته بود این تأسیسات که دوم تیر سال جاری هدف حمله پهپادی قرار گرفته بود، همچنان «تحت تحقیقات امنیتی» قرار دارد.

در آبان‌ماه سال جاری آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کرد ایران در تأسیساتی که در نطنز در زیر زمین احداث شده، نخستین آبشار سانتریفیوژهای پیشرفته را نصب کرده است و قصد دارد دو آبشار دیگر را نیز نصب کند. همچنین میزان ذخائر اورانیوم غنی‌شده ایران به دو هزار و ۴۴۳ کیلوگرم افزایش یافته است.

مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ماه‌های اخیر نسبت به عدم همکاری دولت ایران با آژانس به شدت ابراز نگرانی کرده و گفته بود امیدوار است بتواند پیش از نشست بعدی شورای حکام با مقام‌های ایران دیدار کند.

رافائل گروسی صبح سه‌شنبه ۲ آذر / ۲۳ نوامبر با رئیس سازمان انرژی اتمی دیدار کرد و قرار است پس از این دیدار با حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی گفت‌وگو کند و سپس پس از ترک ایران در یک نشست رسانه‌ای در مقر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در وین شرکت کند.

رسانه‌های ایران در پی دیدار گروسی و اسلامی از بیانیه مشترک دو طرف خبر دادند. براساس این گزارش‌ها در این بیانیه‌ مشترک توافق شده که «در چارچوب تعاملات و همکاری‌های موجود فی‌مابین، دو طرف دیدارهای متقابل را در سطوح مرتبط تداوم دهند. همچنین دو طرف، روح همکاری و اعتماد متقابل و اهمیت تداوم آن و همچنین ضرورت رسیدگی به موضوعات فی‌مابین در فضایی سازنده و منحصراً فنی را مورد یادآوری و تأکید مجدد قرار دادند.»

ایران درخواست‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای نظارت بر برنامه هسته‌ای خود را «فرپادمانی» و «سیاسی» قلمداد می‌کند.

علی باقری کنی، مذاکره‌کننده ارشد ایران در گفت‌و‌گوی اخیر با شبکه الجزیره گفته بود:

«آژانس بین‌المللی انرژی اتمی باید ماهیت فنی خود را حفظ کند و در برابر فشارهای سیاسی تسلیم نشود.»

جمهوری اسلامی همواره در سال‌های گذشته نیز در برابر درخواست‌های آژانس برای نظارت‌های هسته‌ای همین استدلال را مطرح کرده و این درخواست‌ها را «فشارهای سیاسی» و «جانبداری سیاسی» به سود کشورهای دیگر دانسته است.

براساس گزارش رسانه های ایران در بیانیه مشترک گروسی و اسلامی همچنین آمده است:

«به بازرسان آژانس اجازه داده شد تا نسبت به سرویس فنی تجهیزات نظارتی مشخص‌شده و جایگزینی کارت‌های حافظه آن‌ها که تحت مهر و موم مشترک در ایران نگهداری خواهند شد، اقدام کنند.»

هنوز روشن نیست که «تجهیزات نظارتی مشخص‌شده» شامل تأسیسات «تسا» در کرج نیز می‌شود یا خیر.

رئیس سازمان انرژی اتمی پس از دیدار با گروسی گفت:

«به سئوالات پاسخ دادیم و بخش‌هایی از آن‌ها باقی مانده که بخش‌هایی است که مربوط به مسائل بسته‌شده گذشته است که قبلاً به آن‌ها پرداخته شده است. امروز تفاهم کردیم که این موارد را خاتمه دهیم و با رویه‌ای که اتخاذ خواهیم کرد که مذاکراتش هم هنوز ادامه دارد، اینها تداوم پیدا نکند.»

اسلامی همچنین افزود گفت‌وگوهایی درباره توسعه همکاری‌ها را در دستور کار قرار داده‌اند.

به‌گفته رئیس سازمان انرژی اتمی، گروسی گفته است «هیچ انحرافی در برنامه‌های هسته‌ای ایران مشاهده نکرده‌اند».

رافائل گروسی نیز پس از پایان مذاکرات دو ساعته خود با رئیس سازمان انرژی اتمی ایران گفت:

«صحبت‌های امروز فشرده بود. ما دنبال آن هستیم که مذاکرات را ادامه دهیم با این نگاه که زمینه‌های مشترک را پیدا کنیم.»

گروسی افزود موضوعات را بررسی می‌کنیم و «تلاش داریم که نشست امروز نتیجه مثبتی داشته باشد».

رافائل گروسی و محمد اسلامی آخرین بار در حاشیه کنفرانس عمومی اخیر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با یکدیگر دیدار کردند.