دادگاه حملات پاریس؛ سازماندهی عملیات برون‌مرزی داعش در شهادت مقام‌های امنیتی

دادگاه حملات پاریس؛ سازماندهی عملیات برون‌مرزی داعش در شهادت مقام‌های امنیتی
بی بی سی فارسی
دادگاه حملات پاریس؛ سازماندهی عملیات برون‌مرزی داعش در شهادت مقام‌های امنیتی۲ آذر ۱۴۰۰ - ۲۳ نوامبر ۲۰۲۱

منبع تصویر، Getty Images

دو ماه از آغاز دادگاه متهمان حملات پاریس - که در نوامبر ۲۰۱۵ رخ داد و ۱۳۱ کشته و بیش از هزار و ۸۰۰ زخمی برجا گذاشت - می‌گذرد. در این مدت، از مجموع ۲۰ متهم پرونده ۱۴ تن که به‌طور حضوری محاکمه می‌شوند، به پرسش‌های رئیس دادگاه، دادستان و وکلا پاسخ دادند، و شاکیان (بازماندگان و خانواده‌‌ قربانیان) نیز شهادت دادند. اکنون مقامات امنیتی فرانسه به دادگاه فراخوانده شده‌اند تا تصویری دقیق‌تر از نحوه‌ طرح‌ریزی و اجرای این حملات به‌دست آید.

جلسه پنجشنبه دادگاه ویژه حملات پاریس، در مقایسه با روزهای گذشته، حال و هوایی متفاوت داشت؛ ویدئو و عکس، نقشه و نمودار، و تنها دو صدا که در صحن دادگاه پخش می‌شد؛ صدای دو مأمور اداره کل امنیت خارجی فرانسه که به دلایل امنیتی نام و چهره‌شان آشکار نمی‌شود. آنها به مدت شش ساعت، ساختار سازمانی «سلول عملیات برون‌مرزی داعش» را که مسئول طرح‌ریزی و اجرای مرگبارترین حملات تاریخ فرانسه است، تشریح و تبیین می‌کنند.

  • آغاز محاکمه 'تاریخی' متهمان حملات مرگبار ۲۰۱۵ در پاریس
  • صفحه ویژه: حملات پاریس

مامور نخست که خود را 948SI معرفی می‌کند، می‌گوید که در جریان تحقیقات دو نوع حمله شناسایی شده است: «حملات الهام گرفته و حملات برنامه‌ریزی شده». نوع اول را «سمپات‌های داعش» صورت می‌دهند؛ آنها با امکانات محدود «اهداف مورد نظر دولت اسلامی عراق و شام» را هدف می‌گیرند ولی داعش چندان نقشی در تهیه و تسهیل این عملیات ندارد. نوع دوم «مستقیماً از داخل خلافت هدایت و سامان‌دهی می‌شد»؛ مهاجمان در سوریه آموزش می‌دیدند و در زمان موعود به محل عملیات اعزام می‌شوند. داعش این افراد را براساس میزان «سرسپردگی و توانایی نفوذشان در کشور مورد نظر» انتخاب می‌کند. حملات پاریس، به گفته این مأمور امنیتی، «از موفقیت‌آمیزترین نمونه‌های این نوع حمله» بوده است.

منبع تصویر، Getty Images

اگر داعش با تبلیغ و تحریک احساسات افراطی موفق شد عده‌ای «گرگ‌ تنها» را به اجرای حملاتی انتحاری در «سرزمین کفار» وادارد، سازمانی که این حمله‌ها را طرح‌ریزی کرد، بسیار روشمند، منسجم و سیستماتیک رفتار می‌کرده است: «داعش از حملات برنامه‌ریزی شده یک صنعت واقعی ساخت» که توسط «سلول عملیات برون‌مرزی» مدیریت می‌شد و از بریتانیا تا ایران را دربرمی‌گرفت. ابو محمد عدنانی این سلول را در سال ۲۰۱۴ راه‌اندازی می‌کند. عدنانی، متولد سوریه، سخنگو و مرد شماره دو داعش بود که در سال ۲۰۱۶ در نزدیکی شهر الباب کشته شد.

"سلول عملیات برون‌مرزی"

به درخواست مأمور اداره کل امنیت خارجی فرانسه، دادگاه فهرستی از اهداف و اولیت‌های استراتژیک سلول تحت رهبری عدنانی را به نمایش می‌گذارد. هر «پروژه» پس از تأیید شخص عدنانی، در ساختاری هرمی، به «کمیته‌ مسئول» ارجاع داده می‌شود. مسئول تحقیقات پلیس امنیت فرانسه توضیح می‌دهد: «فرانسه تنها هدف داعش نبود. آنها از سال ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۷، مأموران خود را به بلژیک، بریتانیا، آلمان، ترکیه، لبنان، ایران، عربستان سعودی و چندین کشور در آفریقای شمالی اعزام می‌کردند.»

او سپس «چهار وظیفه سلول عملیات برون‌مرزی» را برمی‌شمارد: آماده‌سازی حمله، استخدام و آموزش مهاجمان - استفاده از سلاح، مواد منفجره و وسایل ارتباطی امن - اعزام آنها به کشور مورد نظر و تأمین نیازهای لجستیکی. به گفته این مقام امنیتی، مهاجمان از آزادی عمل بالایی برخوردار بوده، «دامنه فعالیت گسترده‌ای» داشته‌اند و «انتخاب هدف، زمان و نحوه عملیات» به عهده آنها بوده است.

منبع تصویر، Getty Images

مقامات امنیتی فرانسه احتمال می‌دهند که جزئيات نهایی عملیات به تأیید اسامه عطار، «رهبر سلول عملیات برون‌مرزی» در سوریه می‌رسیده است. عطار، معروف به ابو احمد عراقی، متولد بلژیک است. او که احتمالاً در سال ۲۰۱۷ در سوریه کشته شده، از جمله متهمان این پرونده است که به‌طور غیابی محاکمه می‌شود. عطار در سال ۲۰۰۴ در زندان ابوغریب عراق با عدنانی آشنا می‌شود و ده سال بعد، در رقه، پایتخت دولت اسلامی، مسئولیت رهبری نیروهای برون‌مرزی داعش را به عهده می‌گیرد. تحقیقات اداره کل امنیت خارجی فرانسه از این حکایت دارد که محمد عثمان پاکستانی و عادل حدادی الجزایری - دو تن از متهمانان این پرونده که در دادگاه حاضرند - را عطار استخدام و به اروپا اعزام کرده است. این دو در راه سفر به فرانسه، در پناهگاه مهاجران سوری در اتریش، بازداشت شدند.

تیم عملیات

از پادکست رد شوید و به خواندن ادامه دهیدپادکستبه عبارت دیگر

گفتگو با چهره‌های سیاسی، هنری و ادبی از تلویزیون فارسی بی بی سی.

برنامه ها

پایان پادکست

بنابر تحقیقات پلیس فرانسه، عبدالحميد أباعود - که در جریان حمله به چند کافه در پاریس جان‌ ده‌ها تن را گرفت و در نهایت پنج روز بعد توسط نیروهای پلیس کشته شد - وظیفه گزینش اعضای تیم عملیات در پایتخت فرانسه را به عهده داشته‌ است. أباعود دوست و همشهری صلاح عبدالسلام، تنها عضو بازمانده از گروه ۱۰ نفره‌ حملات پاریس، است. أباعود در بلژیک متولد شد و در سال ۲۰۱۳ در سوریه به داعش پیوست. مأمور دوم اداره کل امنیت خارجی فرانسه که با نام مستعار 1310SI در جلسه دادگاه سخن می‌گوید، می‌افزاید که أباعود «زیر نظر أبوبكر الحكيم فرانسوی در سلول عملیات برون‌مرزی» مشغول به فعالیت شد، و به‌سرعت اعتماد وی را جلب کرد، و با نقش‌آفرینی در ویدئو‌های تبلیغاتی داعش «از احترام ویژه‌ای نزد اعضای سلول» برخوردار شد.

أباعود مانند اسامه کرایم که پیش از حملات پاریس در هلند بازداشت شد و در دادگاه حاضر است، از جمله شکنجه‌گران و قاتلان شناخته شده داعش بود. اسامه کرایم در ویدئو به آتش کشیدن یک خلبان اردنی که در ژانویه ۲۰۱۵ در رسانه‌های وابسته به داعش منتشر شد، حضور دارد. و أباعود نیز در ویدئوی که به درخواست مأمور اداره کل امنیت خارجی فرانسه پخش می‌شود، پشت فرمان خودروایی دیده می‌شود و لبخندزنان خطاب به دوربین می‌گوید: «قبلاً جت‌اسکی و موتور کراس می‌کِشیدیم، حالا کافر می‌کِشیم!» خودرو راه می‌افت و دوربین هشت جنازه مثله شده را دنبال می‌کند. صدای خنده أباعود از دور شنیده می‌شود. این ویدئو یک سال و نیم پیش از حملات پاریس ضبط شده بود.

دادگاه در طول ماه نوامبر به گزارش تحقیقات اداره کل امنیت خارجی فرانسه اختصاص خواهد یافت و انتظار می‌رود که حکم این پرونده را در ماه مه ۲۰۲۲ صادر کند.

منبع خبر: بی بی سی فارسی

اخبار مرتبط: دادگاه حملات پاریس؛ سازماندهی عملیات برون‌مرزی داعش در شهادت مقام‌های امنیتی