گاز مجانی و قبوض ۹ میلیونی نصیب چه کسانی می‌شود؟

به گزارش «تابناک» به نقل از اقتصادآنلاین، بحران گاز امسال جدی‌تر از همیشه است؛ از یکسو سازمان‌های جهانی هواشناسی از بروز سرمای شدید در خاورمیانه و از جمله ایران طی زمستان امسال خبر می‌دهد که تحت تاثیر پدیده آب و هوایی "ال نینو" رخ داده، از سوی دیگر جواد اوجی، وزیر نفت، از همان روزهای ابتدایی کارش نسبت به کسری ۲۰۰ میلیون متر مکعبی در روزهای پیک زمستانی هشدار داد.

هشداری که در پی آن همه منتظر بودند تا ببینند اوجی با بزرگ‌ترین چالش پیش رویش چطور مواجه می‌شود.

از مجموع یک میلیارد و ۲۵ میلیون مترمکعب گاز روزانه مصرفی در روزهای پیک زمستانی، ۶۵۰ میلیون متر مکعب سهم بخش خانگی و صنایع کوچک، ۱۳۵ میلیون متر مکعب سهم صادرات، ۶۰ میلیون متر مکعب سهم صادرات و ۱۲۰ میلیون متر مکعب سهم صنایع عمده است. همچنین به ترتیب۴۰ و۲۰ میلیارد متر مکعب آن به ترتیب صرف تزریق به میادین نفتی و گاز سی‌ان‌جی می‌شود.

با توجه به این کسری ۲۰۰میلیون متر مکعبی که باید هر طور شده تامین می‌شد و صابون بحران گازی که پیش از این هم به تن مردم و صنایع خورده بود، با اعلام اولین هشدارها، صنایع بزرگ قطع گاز و مردم، آلودگی شدید هوا در اثر مصرف مازوت را پیش‌بینی می‌کردند.

اما سیاست دولت تا اینجا برای حل مشکل کمبود گاز چه بوده است؟

مصرف گاز ۶۰ درصد بیشتر شد!

چند روز پیش سخنگوی شرکت ملی گاز از شکستن رکورد مصرف گاز در بخش خانگی و تجاری در فصل پاییز و رسیدن به عدد ۵۶۰ میلیون متر مکعب در روز خبر داد.

با توجه به این که وزیر نفت رقم مصرف گاز در پاییز سال گذشته را ۳۵۰ میلیون متر مکعب در روز اعلام کرده بود، پس در سال جاری مصرف گاز بخش خانگی و تجاری ۶۰ درصد افزایش پیدا کرده است.

در چنین وضعیتی چندین راهکار در حال حاضر توسط وزارت نفت دولت سیزدهم در حال پیگیری است:

قبض ۹ میلیونی در انتظار پرمصرف‌ها

یکی از این سیاست‌های وزارت نفت جریمه مشترکین بدمصرف و پرمصرف خانگی است، افرادی که تنها شامل ۲۵ درصد مشترکین خانگی هستند ولی بیش از ۵۰ درصد از مصرف گاز را به خود اختصاص داده‌اند.

البته هنوز جزئیات دقیقی درباره شیوه جریمه مشترکین بدمصرف بخش خانگی توسط وزارت نفت اعلام نشده است اما طبق اطلاعاتی که فارس منتشر کرده از دید وزارت نفت مشترکین گاز در بخش خانگی به سه بخش کم‌مصرف (۷۶ درصد جامعه)، مصرف متوسط به بالا (۲۰ درصد) و پرمصرف (۴ درصد) تقسیم می‌شوند.

هیچ افزایش قیمتی برای مشترکین کم‌مصرف که ۷۶ درصد جامعه را شامل می‌شوند اعمال نخواهد شد اما تعرفه مشترکین با مصرف متوسط به بالا حدود ۵۰ درصد افزایش قیمت(بین دو تا ۵۰ هزار تومان) خواهد داشت. مشترکین پرمصرف که ۴ درصد جامعه را شامل می‌شوند نیز نقره داغ شده و حدودا ۷ برابر(بین ۱۲۵ هزار تومان تا نه میلیون تومان) می‌شود.

همچنین میانگین تعرفه هر متر مکعب گاز برای مشترکین بخش خانگی در پله اول تا سوم ۵۴ تومان، در پله چهارم تا ششم ۱۴۷ تومان و در پله هفتم تا آخر ۳۳۸ تومان است.

گاز کم مصرف‌ها رایگان می‌شود؟

طرح بخشودگی گازبهای مشترکان کم‌مصرف نیز یکی دیگر از سیاست‌های دولت است که البته از زمستان سال ۹۹ آغاز شده بود. از شروع این طرح تا به امروز حدود ۳ میلیون و ۲۸۰ هزار نفر هم شامل این طرح شدند.

حالا، سعید توکلی، مدیرعامل شرکت گاز استان تهران هم دیروز اعلام کرد که امسال نیز گاز مشترکانی که که کمتر از الگو مصرف کنند، رایگان حساب می‌شود.

قطع برق صنایع

قطع گاز صنایع هم مختص امسال نیست. سال پیش هم قطع برق و گاز تاثیر زیادی بر صنایع گذاشت. آن زمان سیمان گران شد و صادرات فولاد هم افت کرد. در رزوهای اخیر هم گاز صنایع سیمانی قطع شد و برخی از رسانه‌ها اطلاعیه‌ای منتشر کرده‌اند که براساس آن، طبق دستور مدیریت دیسپاچینگ شرکت ملی گاز ایران، در راستای تامین پایدار گاز مصرف‌کنندگان خانگی و تجاری، گاز صنایع فولادی هم محدود خواهد شد.

در حال حاضر ایجاد محدودیت در گاز تحویلی به صنایع فولاد و سیمان نیز تولید محصولات این صنایع را با چالش روبه‌رو کرده است. از آنجا که در مقطعی از فصل تابستان برق تحویلی به این صنایع نیز به شدت کاهش یافت، محدودیت تحویل گاز به آنها در ماه‌های سرد سال مشکلات این حوزه از جمله افزایش قیمت فولاد و سیمان را دو چندان می‌کند و احتمالا به افزایش قیمت این محصولات منجر خواهد شد.

اصلاح کرایه حمل ناوگان حمل‌ونقل

بر اساس گفته‌های اوجی درباره برنامه وزارت نفت برای بازگرداندن ۴ هزار نفتکش حمل سوخت به ناوگان حمل فرآورده‌های نفتی، هیئت دولت برنامه‌ای برای افزایش کرایه این تانکرهای سوخت‌رسان داشته است.

وزیر نفت در این باره توضیح داده: « «در بازه زمانی مورد بررسی در سال ۹۹ مقدار ذخیره سوخت مخازن نیروگاهی ۲.۲ میلیارد لیتر بوده، اما متأسفانه امروز این رقم به ۱.۷ میلیارد لیتر رسیده، به همین دلیل تدابیری اندیشیده شده است تا هرچه زودتر حدود ۴ هزار دستگاه تانکر سوخت‌رسان که از ناوگان خارج شده بودند، بازگردند. هیئت دولت هم در این باره مصوبه‌ای داشت تا بتوانیم مشوق‌هایی برای افزایش کرایه همین تانکرهای سوخت‌رسان در نظر بگیریم، به‌گونه‌ای که کرایه آنها حدود ۳۰ درصد افزایش یابد، تا امکان افزایش شمار تانکرهای سوخت‌رسان برای تأمین سوخت نیروگاه فراهم شود و به این شکل بتوانیم روزانه ۳۵ میلیون لیتر به مقدار سوخت‌رسانی اضافه کنیم».

از سرگیری واردات گاز

از سرگیری واردات گاز از کشور ترکمنستان سیاست دیگری است که مدت‌ها بود فراموش شده بود.

در این راستا جواد اوجی وزیر نفت با اشاره به ضرورت تقویت تعاملات انرژی ایران با ترکمنستان گفته: «یکی از بحث‌هایی که ما در وزارت نفت برای جلوگیری از بحران گاز دنبال می‌کنیم بحث دیپلماسی گازی با کشورهای همسایه از جمله ترکمنستان است، و قطعا این موضوع را هم در دستور کار خواهیم داشت». او همچنین به ترکمنستان رفت تا مذاکرات نهایی را برای احیای تجارت گاز با ترکمنستان انجام دهد.

مازوت به جای گاز

استفاده از مازوت به جای گاز نیز راهی است که از سال‌های گذشته مورد استفاده قرار گرفت است. با شروع فصل سرما و شدت گرفتن کمبود گاز در سال‌های اخیر اولین جایی که سهم گاز آن قطع می‌شود، نیروگاه‌های برق حرارتی است. ساختار سوخت اکثر نیروگاه‌ها به‌گونه‌ای طراحی‌شده است که می‌تواند در صورت نبود گاز با سایر سوخت‌های مایع مانند گازوئیل و مازوت به فعالیت خود ادامه دهند.

وزارت نفت در ماه‌های اخیر ضمن تأیید اُفت فشار میادین گازی، روند سوخت‌رسانی مایع به نیروگاه‌های برق را تسریع کرده است. با این حال استفاده از مازوت به جای گاز با وجود اینکه موجب پایداری شبکه برق می‌شود، هزینه نیروگاه‌ها را بالا می‌برد و موجب نیاز به تعمیر زودتر از موعد در آنها می ‌شود. بدتر از همه اما تاثرات نامطلوب و شدید آن بر کیفیت هوا در بحبحوحه وارونگی هواست.