داریوش فرهنگ: خوشحال نیستم، چون هم‌وطن من خوشحال نیست

به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، شب داریوش فرهنگ با حضور جمعی از سینماگران، دیشب (چهارشنبه ۳ آذر) در سالن سینماتوگراف موزه سینما با اجرای منصور ضابطیان برگزار شد.

مروری بر کارنامه کارگردانی داریوش فرهنگ

در آغاز این مراسم، محسن امیریوسفی، رئیس کانون کارگردانان سینمای ایران گفت: «امشب برای قدردانی از یک عمر فعالیت هنری آقای داریوش فرهنگ در اینجا جمع شده‌ایم. کارگردان، نویسنده و بازیگری که فعالیت کارگردانی هنری خود را از دهه شصت آغاز کرد. مایلم در این فرصت نگاهی کوتاه به اولین دهه فعالیت آقای فرهنگ در دهه شصت داشته باشم.»

وی افزود: «علی رغم فضای بسته دهه شصت فیلم‌های درخشانی ساخته شدند که نتیجه کوشش کارگردانان و سینماگرانی بود که تلاش داشتند، سینما را فارغ از هر حکم و مصلحت و سلیقه‌ای زنده نگه دارند و در این امر موفق هم بودند. یکی از این کارگردانان آقای داریوش فرهنگ بود.»

رئیس کانون کارگردانان سینمای ایران در ادامه با اشاره به کارنامه داریوش فرهنگ خاطرنشان کرد : «او کارگردانی سینما را با ساخت فیلم نیمه بلند «رسول پسرابوالقاسم» در سال ۱۳۶۰ آغاز کرد و بعد کارگردانی سریال «افسانه سلطان و شبان» را در سال ۶۲ انجام داد؛ سریالی ماندگار، طناز و پرمخاطب که هنوز هم بعد از گذشت چهل سال می‌تواند الگویی برای صدا و سیمای فعلی باشد که متاسفانه روز به روز مخاطب و تاثیرگذاری خود را از دست می‌دهد. پس از آن آقای فرهنگ دو فیلمنامه ماندگار «اتوبوس» و «کفش‌های میرزانوروز» را در سال ۶۴ نوشت که هنوز هم فیلمنامه‌هایی مثال زدنی در سینمای کمدی ایران هستند، هرچند متاسفانه سال‌هاست که فیلمنامه‌های کمدی، جای خود را به دلقک‌نویسی و لوده‌نگاری داده‌اند.»

امیریوسفی افزود: «آقای فرهنگ در سال ۶۵ اولین فیلم سینمائی خود به‌نام «طلسم» را ساخت، فیلمی که در نوع کارگردانی و روایت و فرم گرایی برخلاف جریان تحمیلی فیلم‌های آن زمان بود و به ظاهر در ژانر ترس و معمایی است ولی در اصل عاشقانه‌ای است با فیلمبرداری درخشان آقای زرین‌دست که نمونه‌ای مثال‌زدنی در سینمای ایران است. از حضور به یادماندنی زنده‌یادها جمشید مشایخی و پرویز پورحسینی باید گفت و نیز شروع اولین نقش‌آفرینی سینمایی آتیلا پسیانی. «طلسم» از آخرین فیلم‌هایی هم بود که خانم سوسن تسلیمی بازیگر تکرارنشدنی سینمای ایران در آن ایفای نقش کرد و یک‌سال بعد از ایران رانده شد.»

کارگردان «آشغال‌های دوست داشتنی» با تاکید بر این که داریوش فرهنگ با «دو فیلم با یک بلیت» در سینمای حادثه‌ای و مردم پسند در حافظه سینمای ایران ثبت شده است، ادامه داد: «هنوز هم منتظر فیلمی با چنین کارگردانی و فیلمنامه‌ای همراه با بازی فوق‌العاده بازیگران آن به خصوص آقای مهدی هاشمی هستیم که نیاز امروز تماشاگران سینمای ایران است.»

امیر یوسفی در پایان گفت: «آقای داریوش فرهنگ بسیار مفتخرم که شب کانون کارگردانان سینمای ایران را به شما اختصاص دادیم و ممنونم که دعوت ما را پذیرفتید. آقای فرهنگ شما با کارنامه آغازین خود در دهه شصت و ۴۰ سال فعالیت سینمایی، نامی ماندگار در سینمای ایران هستید و امیدوارم امشب را به عنوان آغازی بر شروع دوباره فعالیت سینمایی خود بدانید. منتظر آثار درخشان دیگری به کارگردانی و نویسندگی جنابعالی هستیم.»

نگرانی منوچهر شاهسورای برای داریوش فرهنگ

در ادامه برنامه، منوچهر شاهسواری، مدیرعامل خانه سینما گفت: «رابطه من و داریوش براساس دوستی و رفاقتی است که حتی اگر به حاشیه کشیده شود متعلق به خود ماست. من همیشه نگران وی هستم. البته در ادبیات ما، نگرانی منشاء منفی دارد اما من از این منظر سخن نمی‌گویم.»

شاهسواری با بیان این‌که این نگرانی به دلیل عشق و دوستی است وگرنه بدون عشق و دوستی و معرفت نگرانی معنی ندارد، تصریح کرد: «اگر نگران وطن هستیم به این دلیل است که دوستش داریم. همه جهان دوره‌های سختی را گذرانده، بخشی به‌خاطر کرونا و بخشی به دلایل دیگر است اما به نظر من جهان را همان‌گونه که هست باید بپذیریم تا امکان تغییر آن برای‌مان فراهم باشد.»

وی با بیان این‌که گفت‌وگو راجع به بزرگداشت‌ها اگر آینده‌نگر و گذشته‌نگر نباشد، راه به جایی نمی‌برد، گفت: «گذشته مهم است و با قیچی ایدئولوژی نباید این گذشته از ما گرفته شود. هنرمندان و متفکران نقش بزرگی را در این سال‌ها ایفا کردند. همگی ما در این صحنه زندگی نقش‌هایی را برعهده داریم که موظفیم به بهترین نحو آن را اجرا کنیم. به گذشته نگاه و آینده را بسازیم. ساختن آینده توسط هنرمندان و سینماگران و غیره یادآوری جلوه دیگری از زندگی به ما است و داریوش فرهنگ یکی از این هنرمندان است و من از کانون کارگردانان برای برگزاری این مراسم سپاسگزارم.»

کرامتی: چرا داریوش فرهنگ فرصت فیلمسازی ندارد

مسعود کرامتی، بازیگر و کارگردان سینما در این نشست ضمن افسوس از فیلم نساختن برخی هنرمندان از جمله داریوش فرهنگ گفت: «چرا فرهنگ مانند بسیاری از دوستان قدیمی فرصت فیلم‌سازی ندارد و چرا باید ۱۲یا ۱۰ سال بگذرد و نتواند کارگردانی کند؟ او هرچند در فیلم‌های بسیاری به عنوان بازیگر حضور داشته اما برای من همچنان یک کارگردان است. البته من نمی‌خواهم این‌جا راجع به سینما و البته شرایط جامعه غُر بزنم.»

وی با بیان خاطرات گذشته گفت: «من زمانی‌که نوجوان بودم، عشق فیلمفارسی داشتم اما به تاسی از برادرم وارد تئاتر شدم و در همان فضا یکی از کسانی که من را به سمت تحصیل رشته تئاتر سوق داد، داریوش فرهنگ و مهدی هاشمی بودند. گروه تئاتر دانشجویی دانشگاه تهران به اسم گروه پیاده موفق‌ترین گروه هنری تاریخ ایران بود و در این گروه از داریوش فرهنگ و مهدی هاشمی، مهره‌های اصلی گرفته تا پرویز پورحسینی، سوسن تسلیمی، علیرضا خمسه، مرضیه برومند و... فعالیت می‌کردند و آرزوی من قرار گرفتن در این جمع بود.»

یاری: فامیلی داریوش فرهنگ برازنده اوست

عباس یاری، منتقد سینما هم با اشاره به این‌که به عنوان روزنامه‌نگار قدیمی بهتر است درباره داریوش فرهنگ بنویسم، عنوان کرد: «مایلم درباره یک ویژگی مهم داریوش فرهنگ سخن بگویم. کسی که و فامیلی‌اش بسیار برازنده‌اش است. فردی واقعا فرهنگی و بدون عقده است. ما در کوچه سام که دفتر مجله فیلم بود، بچه محل بودیم و چهره‌های فرهنگی بسیاری در مصاحبت با این داریوش فرهنگ رفت و آمد داشتند.»

عشق اولِ آتیلا پسیانی و داریوش فرهنگ

در ادامه این مراسم، پیامی ویدیویی از آتیلا پسیانی نمایش داده شد که در بخشی از آن با اشاره به آغاز همکاریش با داریوش فرهنگ گفت:  «در سال ۶۴ اولین فیلم جدی را با نام «طلسم» برای فرهنگ بازی کردم که عشق اول ما بود. من چهار فیلم با داریوش فرهنگ کار کردم و امیدوارم چهار فیلم دیگر برای وی بازی کنم.»

امینی: فرهنگ بسیار خوش‌فکر است

احمد امینی، از اعضای شورای مرکزی کانون کارگردانان سینمای ایران، دیگر سخران این مراسم بود که گفت: «از من خواسته‌اند راجع به فیلم «طلسم» صحبت کنم و من نگاهی به مجلات آن سال‌ها انداختم. این فیلم در جشنواره‌های متعدد بین‌المللی از جمله مسکو و لندن، پیونگ یانگ، هنگ کنگ و کنت بلژیک و... حضور پیدا کرد و من هم در مجله «نقد فیلم» درباره این فیلم بسیار نوشتم.

این کارگردان ادامه داد: «پس از نمایش فیلم در جشنواره فیلم لندن، کانال ۴ تلویزیون لندن، این فیلم را برای پخش خریداری کرد. جان جیلت، منتقد مشهور آن سال‌ها در نشریه جشنواره لندن نوشت: برای یک سوپرایز غیرمنتظره و لذت بخش از ایران آماده باشید.»

وی در پایان گفت: «باید بگویم فرهنگ بسیار خوش فکر است و ایده‌های بسیار زیادی دارد. فیلم «طلسم» و «دو فیلم با یک بلیت» مهم‌ترین شاخصه‌شان، بلندپروازانه بودن است و داریوش فرهنگ تمام تلاشش این بود که ایده‌های بلندپروازانه‌اش را به تصویر بکشد.»

دعوا و رفاقت جابر قاسمعلی و داریوش فرهنگ

جابر قاسمعلی، فیلمنامه‌نویس با بیان خاطرات گذشته‌اش با داریوش فرهنگ گفت: «هردو چهره جدی و به ظاهر خشنی داریم و البته هر دو روحیه رومانتیک داشتیم، من آشکار و او پنهان. سریال «راه شب» را کار می‌کردیم و هر قسمتی را که می‌نوشتم، برای محمد، مسعود و مهدی هاشمی و فرهنگ می‌خواندم. وسط فیلمنامه بیرون می‌رفت و برمی‌گشت و می‌گفت خوب بقیه‌اش. یک بار گفت خوب نشد و اشکم را در نیاوردی. آن‌جا بود که فهمیدم موضوع چیست. رفاقت ما با دعوا شروع شد و به همین دلیل مستحکم شد.»

وی با اشاره به تجربه نوشتن «طلسم‌شدگان» گفت: «در این فیلم هردو روبه‌روی هم راجع به فیلم گپ می‌زدیم و انگار نه انگار سه سال قبل دعوای‌مان شده بود و او اصلا به روی من نیاورد. وقتی بعدها از او پرسیدم چرا به روی خودش نیاورد، گفت، ما سینماگران به‌جز خودمان مگر کسی را داریم. این درس توی گوشم ماند.»

قاسمعلی با مرور سال‌های رفاقتش با داریوش فرهنگ خاطرنشان کرد: «نگاه به چهره خشنش نکنید، وی کودک معصومی است و ظاهر و باطنش یکی است. تکلیف با همچین آدمی روشن است و او قلبی از طلا دارد.»

روحانی: فرهنگ در بازیگری باهوش و شاد بود

امید روحانی، بازیگر و منتقد سینما درباره فرهنگ گفت: «من هم مانند بسیاری معتقدم «طلسم» فیلم کشف نشده‌ای است اما یک تجربه آخر دارم. من این اقبال را داشتم که سه سال قبل و پیش از کرونا در یک تئاتر با داریوش فرهنگ هم‌بازی باشم. سه ماه تمام می‌آمد و هر روز بدون وقفه با قیافه‌ای عبوس تمرین می‌کرد. پس از پایان اجرا، جوانی شاد و خندان می‌شد که گویا جهان را به او داده‌اند.»

وی افزود: «اگر لذت یک بازی تا این حد زیاد است، باید دید داریوش فرهنگ هنگام کارگردانی چه می‌شود. امیدوارم این اقبال را داشته باشم که یک بار او را هنگام کارگردانی فیلم ببینم.»

مجلل: فرهنگ ظاهر سخت و اراده سختکوشی دارد

علیرضا مجلل، از پیشکسوتان سینمای ایران هم در قالب ویدیویی در این نشست حضور پیدا کرد و گفت: «تجربه حضور در گروه تئاتر پیاده که سرشاخه‌اش داریوش فرهنگ بود برای من جالب بود. فرهنگ در آن زمان به آینده هنر فکر می‌کرد. نتیجه این بود که اولین و درخشان‌ترین نسل فارغ‌التحصیل آن دانشگاه در دنیای فرهنگ و هنر باقی ماندند و همچنان فعالیت می‌کنند. داریوش فرهنگ ظاهرا بسیار سخت است و ارتباط برقرار کردن با وی مشکل است اما انسانی عاطفی است که برای رسیدن به خواسته‌هایش پرتلاش است.»

هاشمی: فرهنگ با دیدن فیلم‌های هنری هم اشک می‌ریزد

مهدی هاشمی هم در این مراسم با بیان این که عمری است که با داریوش فرهنگ رفیق است، گفت: «او مردی احساساتی است که حتی با دیدن فیلم‌های هنری هم اشک می‌ریزد. ده سال تئاتر کار کردیم و به تدریج در کار به این نتیجه رسیدیم که من باید بازی کنم و او نویسندگی و کارگردانی را به دست بگیرد. داریوش بسیار کارگردان خوبی است.»

وی با تاکید بر این که جسارت فرهنگ او را هم با خود همراه می‌کرده است، بیان کرد: «همیشه از او بابت دوستی‌اش سپاسگزارم. دوام این دوستی‌، به دلیل کار تئاتر است. بازیگری در فیلم‌های داریوش تفریح هم بود و همین، بازی در فیلم دیگر کارگردانان را برای من سخت می کرد. خوشحالم که او کارگردان من بوده و هست. او دوست من است و دوستی شبیه به او کمیاب است.»

چرا داریوش فرهنگ نمی‌تواند خوشحال باشد؟

در ادامه برنامه، داریوش فرهنگ با تقدیر از سخنرانان گفت: «من مدتی است احوال خوشی ندارم. آرامش ندارم و در یک کلام خوشحال نیستم چون هم‌وطن من خوشحال نیست. می خواستم در این موارد بیشتر حرف بزنم اما اواخر جلسه است و باید خوشحالی خودم را از لطف کانون کارگردانان، مهمانان، موزه سینما و فیلمخانه اعلام کنم.»

وی افزود: «با وجود این بحران‌ها و لبخندهای فراموش شده مردم، نمی‌توانم خوشحال باشم. امیدوارم هرچه زودتر کرونا ریشه کن شده و کسب و کارها رونق گرفته و بار دیگر چشمان بی‌فروغ، پرفروغ شوند.»

در پایان این مراسم، با حضور اعضای شورای مرکزی کانون کارگردانان سینمای ایران، شامل محسن امیریوسفی، مصطفی کیایی، قدرت الله صلح میرزایی، وحید موسائیان، محمدرضا عرب، مهرداد خوشبخت و احمد امینی، از داریوش فرهنگ با اهدای لوح و جایزه تقدیر شد.

همچنین لوح تقدیر موزه سینما با حضور مهران عباسی، مدیرعامل این موزه از سوی مهدی هاشمی، به این کارگردان و بازیگر اهدا شد.

محمدعلی نجفی، غلامرضا موسوی،ابراهیم وحیدزاده، شهرام اسدی، مسعود نوابی، لادن طاهری، محمد موفق، عزیزالله حاجی مشهدی، اردشیر شلیله، بیژن میرباقری، اکبر حر و ... از جمله مهمانان حاضر در این مراسم بودند.

شب «داریوش فرهنگ» به دبیری وحید موسائیان برگزار شد و نمایش فیلم سینمایی «طلسم» پایان بخش این مراسم بود.

۵۷۵۷