پایان عصر مرکل و آغاز کار دولت ائتلافی "چراغ راهنمایی" در آلمان

آفتاب‌‌نیوز :

صدراعظم جدید آلمان، اولاف شولتز، وزیر دارایی کنونی از حزب چپ میانه «سوسیال دموکرات» خواهد بود. شولتز گفت که این توافق پایانی است بر عصر زمامداری آنگلا مرکل، صدراعظم محافظه‌کاری که ۱۶ سال سر کار بود و به یکی از آشناترین چهره‌های جهان سیاست بدل شد. شولتز گفت که مذاکرات «در فضایی دوستانه اما جدی و پر از اعتماد» پیش رفت.

به گزارش ایندیپندنت، سه حزب مزبور پس از هفته‌ها مذاکره در پی انتخابات سراسری روز ۲۶ سپتامبر (۴ مهر) به توافق رسیدند. حزب سوسیال دموکرات در این انتخابات با حدود ۲۶ درصد آراء و با اختلافی بسیار کم بر حزب دموکرات مسیحیِ مرکل پیروز شد. مذاکرات از ۲۱ اکتبر شروع شد و بیش از یک ماه به طول انجامید.

سبزهای آلمان، که انتظار پیروزی بزرگ‌تری در انتخابات داشتند، علاوه بر وزارت امور خارجه، وزارت کلیدی «آب و هوا» و ریاست بر وزارت‌خانه‌های خانواده و کشاورزی را هم در اختیار خواهند گرفت. رسانه‌های آلمانی نام این نهاد را به دلیل اهمیت آن «ابر-وزارت» می‌خوانند.

به گزارش رسانه‌های آلمانی، حزب سوسیال دموکرات علاوه بر مقام صدر اعظم (رئیس دولت)، وزارت کشور، وزارت دفاع، وزارت عمران و مسکن، امور اجتماعی، بهداشت و همکاری را در دولت ائتلافی در اختیار خواهد داشت.

لیبرال دموکرات‌ها هم علاوه بر وزارت دارایی، وزارت‌خانه‌های راه و ترابری، دادگستری و آموزش و تحقیقات را در دست خواهند داشت.

روبرت هابک، یکی از دو رهبر حزب سبز، گفت که ایجاد توازن بین «رفاه و پاسداشت اقلیم» سنگ بنای سیاست‌های دولت جدید خواهد بود. هابک قرار است در دولت جدید ریاست یک «ابروزارتخانه» جدید را به عهده بگیرد که هم به اقتصاد می‌پردازد و هم به مسائل محیط‌زیستی.

آنالنا بائرباک، دیگر رهبر حزب سبز، وزیر امور خارجه دولت جدید خواهد بود؛ سمتی که در دولت‌های ائتلافی مرکل معمولا در اختیار سوسیال دموکرات‌ها بود. این سیاستمدار ۴۰ ساله اهل هانوفر، برخلاف برخی جناح‌های حزبش، گرایش عمومی طرفداری از غرب دارد و از جمله خواهان موضع قوی‌تر اتحادیه اروپا علیه روسیه و چین است. او خواهان تشکیل ارتش اروپایی است که زیر نظارت پارلمان اروپا باشد. خانم بائرباک در ضمن از عضویت کشورهای اروپای شرقی در ناتو و همکاری نزدیک با آمریکا پشتیبانی کرده است. در جریان بحران چند ماه پیش اسرائیل و فلسطین نیز بائرباک به نظر موضعی بیشتر نزدیک به اسرائیلی‌ها داشت و منتقد سازمان ملل متحد بود که قطعنامه‌هایی انتقادی از اسرائیل صادر می‌کند.

بائرباک در نشست خبری گفت که دولت جدید می‌خواهد «آغازی جدید برای پیشرفت بیشتر» باشد و دست به «تغییر پارادایم… برای ایجاد انسجام در جامعه» بزند. او تاکید کرد که آلمان می‌تواند اقتصادش را متحول کند تا تاثیر منفی بر آب‌وهوا نداشته باشد. او از «پاسخ مشترک اروپایی» به مسئله تغییرات آب‌وهوایی دفاع کرد.

کریستین لیندر، رهبر حزب «دموکرات آزاد» که مروج سیاست‌های بازار آزاد است، اکنون به سمت وزارت دارایی می‌رسد. لیندر گفت: «ما مسئولیت کشور را در زمانی خطیر می‌پذیریم.» او افزود که در آلمان «اراده و میل به تغییر وجود دارد» و «ما آمده‌ایم تا در کنار یکدیگر کشور را مدرن‌سازی کنیم.» او در ضمن گفت که بعضی از مذاکرات «بسیار جنجالی» بوده است.

لیندر تاکید کرد: «سوسیال دموکرات‌ها و سبزها باید به دستاوردهایشان در این مذاکرات افتخار کنند. اولاف شولتز صدراعظم قدرتمندی برای جمهوری فدرال آلمان خواهد بود.»

به نظر می‌رسد که هوبرتوس هایل، وزیر کار، تنها عضو هیئت دولت کنونی باشد که در دولت جدید باقی می‌ماند. دولت کنونی شامل ائتلاف بزرگ سوسیال دموکرات‌ها و دموکرات مسیحی‌ها است. ائتلاف جدید اولین ائتلاف سه حزبی در تاریخ آلمان به حساب می‌آید. در انتخابات سال ۲۰۱۷، تشکیل دولت بیش از ۱۷۱ روز طول کشید. در آن سال نیز سوسیال دموکرات‌ها کوشیدند دولتی بدون مرکل و با شرکت حزب سبز و حزب دموکرات آزاد تشکیل دهند، اما دموکرات آزادها با خروج از مذاکرات راه را برای تشکیل دولت مرکل و سوسیال دموکرات‌ها هموار کردند.

مسئله محیط‌زیست و وضعیت اضطراری شرایط آب‌وهوایی قرار است اولویت دولت جدید باشد، و در صدر برنامه تمام وزارتخانه‌ها قرار بگیرد. از جمله مهم‌ترین سیاست‌های اعلام‌شده دولت جدید در زمینه محیط‌زیست این است که مقرر کرده است که آلمان تا سال ۲۰۳۰ به‌کل استفاده از زغال‌سنگ را متوقف کند، میزان حمل‌ونقل با راه‌آهن را ۲۵ درصد افزایش دهد، تا پایان سال ۲۰۳۰ حداقل ۱۵ میلیون خودرو برقی در خیابان‌ها قرار دهد، و بکوشد مالیاتی ویژه برای سفرهای هوایی در سراسر اروپا وضع کند (در حال حاضر چنین مالیاتی در آلمان گرفته می‌شود). ممنوع کردن موتورهای درون‌سوز و پایان دادن به تولید برق در نیروگاه‌های گازی تا سال ۲۰۴۰ از دیگر هدف‌های دولت است.

دولت جدید در ضمن حداقل مزد را به ۱۲ یورو در ساعت افزایش می‌دهد، به مهاجران امکان می‌دهد بعد از پنج سال برای دریافت شهروندی اقدام کنند، و اجازه شهروندی دوتابعیتی را نیز می‌دهد. این دومی به‌خصوص برای هزاران نفر از ترک‌های مقیم آلمان مهم است که برخی پس از ده‌ها سال زندگی در آلمان هنوز فقط شهروندی جمهوری ترکیه را دارند.

دولت ائتلافی جدید، که به علت رنگ‌های سه حزب تشکیل دهنده آن به «چراغ راهنمایی» معروف است، در ضمن قصد دارد فروش ماری‌جوآنا را آزاد کند. از دیگر برنامه‌های آن، ساختن سالی ۴۰۰ هزار آپارتمان جدید برای مقابله با بحران مسکن، کاهش سن رای‌دهندگان به ۱۶ سال، و ایجاد نظام مهاجرتی امتیازی برای جلب کارگران ماهر است.

شولتز در نشست خبری‌اش گفت که دولت ائتلافی به دنبال «سیاست با تاثیر بالا است» و تاکید کرد: «ما با اراده بهتر ساختن این کشور گرد هم می‌آییم.»

اما فرای برنامه‌های بزرگ، اولین چالش فوری دولت جدید، رسیدگی به وضع فجیع همه‌گیری کرونا در آلمان و افزایش میزان واکسیناسیون خواهد بود. آلمان در حال حاضر با بدترین موج کرونا از زمان آغاز این همه‌گیری دست و پنجه نرم می‌کند.

دولت جدید از جوان‌ترین دولت‌های تاریخ آلمان است

سیاست‌های سه حزب دولت «چراغ راهنمایی» به‌قدری با یکدیگر متفاوت است که هنوز معلوم نیست آن‌ها قرار است چگونه اختلاف‌های خود را حل کنند. سبزها خواهان سرمایه‌گذاری برای مقابله با تغییرات آب‌وهوایی و به‌روزرسانی زیرساخت‌های عقب‌مانده آلمان‌اند. این حزب با شعار لزوم افزایش مالیات و تسهیل قوانین مربوط به مقروض بودن دولت و افزایش بودجه وارد کارزار انتخاباتی شده بود. در مقابل، حزب «دموکرات آزاد» به محافظه‌کاری مالی معروف است و وعده داده است که نه مالیات‌ها را افزایش می‌دهد و نه قوانین مربوط به محدود بودن میزان استقراض دولت را تسهیل می‌کند. حالا که لیندر، رهبر این حزب، به وزارت دارایی رسیده است، می‌توان انتظار داشت که سیاست‌های پولی دولت جدید بیشتر به این حزب نزدیک باشد تا سبزها.

مذاکراتی که به تشکیل دولت منجر شد با شرکت ۳۰۰ مذاکره‌کننده و در ۲۲ گروه کاری صورت گرفت. بر خلاف معمول سیاست آلمان، جزئیات این مذاکرات به رسانه‌ها درز نکرد. گرچه برخی از شرکت‌کنندگان، مثلا بائرباک، این اواخر گفته بودند که مذاکرات به نقاط باریک و نومیدکننده‌ای رسیده بود.

انتظار می‌رود که دولت جدید در حدود دو هفته دیگر، پس از ادای سوگند، آغاز به کار کند. البته پیش از این، توافق ائتلافی باید در کنگره دو حزب سوسیال دموکرات و دموکرات آزاد تایید شود. اعضای حزب سبز نیز در باید در یک همه‌پرسی به این توافق آری یا نه بگویند. انجام این همه‌پرسی ۱۰ روز طول می‌کشد و رای‌گیری از روز پنجشنبه آغاز می‌شود.

اگر همه چیز مطابق روال پیش برود، مرکل یک ماه پیش از آن ‌که بتواند رکورد بزند و دیرپاترین صدراعظم تاریخ آلمان شود، از کار کنار خواهد رفت تا این لقب همچنان متعلق به هلموت کوهل بماند.