جزییات برنامه نوری برای تصدی وزارت آموزش و پرورش در جلسه فردای مجلس

برنامه‌ ارائه شده یوسف نوری وزیر پیشنهادی آموزش و پرورش به مجلس شورای اسلامی، منتشر شد؛ این برنامه شامل آسیب‌شناسی و تحلیل وضع موجود در 5 محور است.

اهم رویکردها و راهبردهای عملیاتی:  5 محور

 برنامه‌ها و اقدامات اساسی در سه بخش؛ کوتاه مدت (11 محور)، میان مدت (5 محور) و موضوعات مرتبط با آینده نظام آموزش و پرورش (برنامه‌ها و اقدامات بلندمدت) است.

ویژگی‌های این برنامه پیشنهادی بدین شرح است:

1. مبتنی بر ویژگی‌های الهام‌بخش و اسناد فرادست

2. مستند به متن و مصوبات ذیل سند تحول بنیادین(اهداف عملیاتی، راهکارها و برنامه‌های زیرنظام‌ها و...)

3. نگارش مفاهیم و کلیدواژه‌ها براساس مفاهیم و کلیدواژه‌های سند تحول بنیادین

4. دسته‌بندی برنامه‌ها و اقدامات(کوتاه مدت، میان مدت، بلند مدت)

5. ارجاع راهبردها به راهبردهای کلان سند تحول

6. گروه‌بندی مباحث در 5 محور (مرتبط شده با زیر نظام‌های سند تحول)

• محور حاکمیتی و کلان نظام آموزش و پرورش به ویژه در تحقق سند تحول بنیادین

• محور یاددهـی-یادگـیری و ارتقـاء کـیفیت تربیتـی با تأکـیـد بر عدالت آمـوزشی

• محور بهسـازی سـازمانی در راسـتای تقویت مدرسـه محـوری آمـوزش و پـرورش

• محـور ارتقـای کـمـی و کـیفـی منـابع انـســانی آمـوزش و پـرورش

• محور منابع مالی و اقتصاد آموزش و پرورش با توسـعه مشارکت عوامل سهیم و موثر

7. ارائه تصویری جامع‌نگر از آسیب‌ها، مسائل، چالش‌ها و فرصت‌ها و متعاقب آن ارائه برنامه‌ها و اقدامات 

8.  تدوین براساس منطق برنامه‌ریزی راهبردی و رویکرد عملیاتی و جامع  با بهره‌گیری از ظرفیت و توان کارشناسی درون دستگاه

در ادامه مشروح این برنامه را مشاهده می‌کنید:

آسیب‌شناسی و تحلیل وضع موجود

الف) مسائل و چالش‌های حاکمیتی و کلان نظام آموزش و پرورش به ویژه در تحقق سند تحول بنیادین  (زیر نظام‌های شش‌گانه)

- عدم توجه کافی به امر حاکمیتی بودن آموزش عمومی و عدالت تربیتی (آموزشی و پرورشی) به استناد اصول 3، 30 و 43 قانون اساسی

- نگاه هزینه‌ای به آموزش و پرورش به جای نگاه سرمایه‌ای و مولد

- تقویت جایگاه آموزش و پرورش در مراجع تصمیم‌ساز و سیاست‌گذار کشور

- تعیین نقش و وظایف دستگاه‌ها و نهادها در اجرای سند تحول بنیادین از طریق شورای عالی انقلاب فرهنگی

- نیاز به بازنگری و ترمیم سند تحول بنیادین آموزش و پرورش به استناد بخش سوم فصل هشتم سند تحول بنیادین مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی

- اشاعه و فرهنگ‌سازی اغنایی سند تحول در میان ذی‌نفعان با بهره‌گیری حداکثری از روش‌های موثر

- فراهم کردن استلزامات لازم قانونی در برنامه‌های توسعه (برنامه هفتم) و قانون بودجه سنواتی به منظور تحقق کیفی  مأموریت‌ها و برنامه‌های آموزش و پرورش در راستای تحقق سند تحول بنیادین

- عدم تحقق برنامه‌های اعلامی در خصوص منزلت و جایگاه شایسته فرهنگیان

- عدم استقرار چرخه مدیریت بهره‌وری و کم‌توجهی به ارتقای شاخص‌های آن 

- گسست بین تعلیم و تربیت رسمی و غیررسمی و آموزش عالی و عدم هماهنگی بین خروجی مورد انتظار آموزش و پرورش با نظام سنجش آموزش کشور (کنکور)، برنامه آموزش عالی و حوزه‌های فنی و حرفه‌ای و مهارتی مورد نیاز جامعه

- ناپایداری مدیریت‌ها، سیاست‌گذاری‌ها و برنامه‌ها در آموزش و پرورش

- تمرکزگرایی آموزشی و پرورشی و کم‌توجهی به اقتضائات بومی، منطقه‌ای و اقلیمی

- عدم اجرای کامل قانون تشکیل شوراهای آموزش و پرورش و آئین‌نامه اجرایی آن

- اصلاح قانون اهداف و وظایف آموزش و پرورش در مجلس شورای اسلامی

- غلبه بخشی‌نگری سازمانی و وزارتخانه‌ای و بی‌توجهی به نقش‌آفرینی ارکان و نهادهای مؤثر در سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی و اجرا

ب) مسائل و چالش‌های یاددهی - یادگیری و ارتقاء کیفیتتربیتی(آموزشی و پرورش) با تأکید بر عدالت آموزشی (زیر نظام‌های برنامه درسی ملی، پژوهش و ارزشیابی، فضا، تجهیزات و فناوری)

- کاهش نرخ پوشش تحصیلی به ویژه در مناطق کمتر برخوردار (مرزی، عشایری، روستایی و حاشیه شهرها)

- تربیت و ارزشیابی تحصیلی تک ساحتی

- عدم توفیق در حفظ و ارتقای نشانگرها و استانداردهای مصوب شورای عالی آموزش و پرورش به ویژه در مناطق کمتر برخوردار (مرزی، عشایری، روستایی و حاشیه شهرها)

- لزوم ایجاد ظرفیت پذیرش تفاوت‌های فردی، کشف و هدایت استعدادهای متنوع فطری و پاسخگویی به نیازها، علائق و رغبت دانش‌آموزان در راستای مصالح و چارچوب نظام معیار اسلامی

- عدم تناسب شایستگی‌های مطلوب در فارغ‌التحصیلان آموزش و پرورش با اهداف ساحت‌های تربیتی سند تحول بنیادین 

- عدم توجه به اندیشه‌ورزی، درک معنا و نبود برنامه درسی یکپارچه در تدوین موضوعات برنامه درسی ملی

- برنامه‌ریزی درسی کاملا متمرکز و عدم توجه کافی به مشارکت موثر ارکان و عوامل سهیم در تمام سطوح

- نیاز به تقویت رشته علوم انسانی، هنر و فنی و حرفه‌ای

- گسترش آسیب‌های اجتماعی و تربیتی در بین دانش‌آموزان با توجه به افزایش استفاده از فضای مجازی

- ضعف دسترسی به آموزش رایگان و با کیفیت از جمله در خدمات آموزش مجازی

- عدم توجه کافی به استانداردهای فضای تربیتی در تأمین فضاهای آموزشی و پرورشی و تنوع‌بخشی به محیط‌های تربیتی و یادگیری با تأکید بر مناطق کمتر برخوردار(مرزی، عشایری، روستایی و حاشیه شهرها)

- نیاز به تغییر ماهیتی مدارس به مدارسی با هویت مدرسه صالح مبتنی بر مفاد مبانی نظری سند تحول بنیادین آموزش و پرورش

- نیاز به تغییر از نگاه ابزاری به فناوری‌ها به استفاده هوشمندانه از علوم و فناوری‌های نو متناسب با نظام معیار اسلامی

- نیاز به تغییر از نگاه تفکیکی به فضای فیزیکی مدارس به نگاه فرآیندی به تربیت و ساخت مجتمع‌های تربیتی

- کم‌توجهی به معماری اسلامی ایرانی در ساخت مراکز آموزشی

ج) مسائل و چالش‌های بهسازی سازمانی در راستای تقویت مدرسه محوری آموزش و پرورش  (زیر نظام‌های راهبری و مدیریت و برنامه درسی ملی)

- عدم تناسب ساختار نظام آموزش و پرورش با رویکرد مدرسه محوری مبتنی بر سند تحول بنیادین

- کم‌توجهی به جایگاه مدرسه در تراز مدرسه صالح و چشم‌انداز مدرسه در افق 1404 سند تحول بنیادین مبتنی بر آیین‌نامه اجرایی مدرسه

- همسوسازی حداکثری عملکرد مدارس غیر دولتی و آموزشگاه‌های علمی آزاد و... با اهداف سند تحول بنیادین آموزش و پرورش

- عدم برخورداری از فناوری آموزشی در سطح معیار؛ با توجه به طیف منابع و رسانه‌های یادگیری (شبکه ملی اطلاعات و ارتباطات).

- عدم توجه به ظرفیت مشارکت مدارس در تصمیم‌سازی برای نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی

- عدم تعامل اثربخش مدارس در مسائل جامعه در مقیاس محلی، منطقه‌ای و ملی با حضور فعال در حیات اجتماعی (مساجد و دیگر نهادها، مراکز مذهبی و کانون‌های محلی نظیر فرهنگسرا، کتابخانه‌های عمومی و...)

- کم‌توجهی به دانش‌آموزان مدارس مناطق کمتر برخوردار (روستاها، حاشیه شهرها،‌ عشایر کوچ‌نشین، مناطق دو زبانه و...)

- عدم یکپارچه‌سازی سامانه‌های اطلاعاتی، آماری، مالی، اداری و... مدارس

- کم‌توجهی به بهبود ساختار و فرآیندهای انواع مختلف مدارس به ویژه مدارس شاهد و ایثارگران و توسعه مدارس هیئت امنایی

- کم‌توجهی به توسعه و ارتقای فعالیت‌های تربیت بدنی، ورزش و سلامت دانش‌آموزان

د)مسائل و چالش‌های ارتقای کمی و کیفی منابع انسانی (زیر نظام تربیت معلم و تأمین منابع انسانی)

- نبود نظام اثربخش وکارآمد مدیریت منابع انسانی

- چالش‌های مربوط به ساماندهی کمی و کیفی و توزیع عادلانه نیروی انسانی، از جمله کسری و مازاد توأمان، عدم تناسب جذب و ورودی منابع انسانی با میزان نیروی آموزشی، پرورشی و اداری مورد نیاز

- ضعف فرآیند انتخاب افراد اصلح و تربیت معلمان توانمند

- فقدان نظام سنجش صلاحیت‌های عمومی، تخصصی و حرفه‌ای، تعیین ملاک‌های ارزیابی و ارتقای مرتبه (نظام رتبه‌بندی) علمی و تربیتی معلمان و تقویت انگیزه ارتقای شغلی در آنان براساس نظام معیار اسلامی

- عدم توجه به تحول و نوآوری در نظام تربیت معلم و آموزش فرهنگیان کشور به منظور تقویت شایستگی‌های اعتقادی، اخلاقی و حرفه‌ای مدیران و معلمان و تحکیم نقش الگویی آنان و فراهم‌آوردن سازوکارهای اجرایی برای مشارکت فعال و مؤثر ایشان در برنامه‌های تربیتی و فعالیت‌های پرورشی مدارس و واگذاری مسئولیت کلان تربیتی مدرسه به مدیران مدارس

- نبود سازوکارهای لازم برای تربیت و نگهداشت مدیران و راهبران آموزشی و پرورشی و تلاش برای افزایش ثبات مدیریت در مجموعه نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی

هـ) مسائل و چالش‌های منابع مالی و اقتصاد آموزش و پرورش با توسعه مشارکت عوامل سهیم و موثر (زیر نظام تأمین و تخصیص منابع مالی)

- نگاه به نظام تربیت رسمی عمومی به مثابه دستگاهی مصرفی به جای نگاه سرمایه‌ای

- عدم توجه به اصل کفایت در تأمین منابع مالی

- کم توجهی به جمعیت لازم‌التعلیم در تأمین و تخصیص منابع مالی

- عدم توجه کافی به تنوع‌بخشی در تأمین منابع مالی

- کم‌توجهی به اصل عدالت در تخصیص منابع به ویژه در مناطق کمتر برخوردار(مرزی، عشایری، روستایی و حاشیه شهرها)

- کم‌توجهی به اصل کارآیی در هزینه‌کرد (مصرف) منابع

- تأمین، توزیع و مصرف منابع با رویکرد عرضه مدار و نهاده محور خدمات آموزشی و پرورشی

- نظارت بر هزینه توسط ذیحسابی به جای حسابرسی بعد از هزینه‌کرد

- بهینه نبودن نظام پرداخت‌ها، مبتنی بر شایستگی‌ها و بر اساس رویکرد رقابتی و ساماندهی مناسب خدمات و امکانات رفاهی و رفع مشکلات مادی و معیشتی آنان

- کسری مزمن و پایدار بودجه و عدم استقرارکامل نظام بودجه‌ریزی مبتنی بر عملکرد

- وجود تبعیض در نظام پرداخت فرهنگیان و عدم توجه به خط فقر

- تصویب برخی از قوانین در طول سال اجرای بودجه سنواتی و عدم پیش‌بینی و تخصیص اعتبارات مورد نیاز برای اجرای آن مانند قانون جامع خدمات‌رسانی به ایثارگران

مزیت‌ها و قوت‌های امیدبخش

- علیرغم مسائل و چالش‌های ذکر شده می‌توان با اتکا به مزیت‌ها و نقاط قوت امیدبخش ذیل از چالش‌های یاد شده عبور کرد. اهم نقاط قوت عبارتند از: 

- حمایت مقام معظم رهبری مدظله‌العالی، رئیس‌جمهور محترم از اهمیت و جایگاه حاکمیتی آموزش و پرورش و دغدغه‌مندی نسبت به تحقق تحول بنیادین آموزشی و پرورشی

- حمایت و مطالبه‌گری نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی و سایر نهادهای نظارتی نسبت به اجرا و تحقق اهداف سند تحول بنیادین آموزش و پرورش

- برخورداری آموزش و پرورش از اسناد بالادستی راهبردی مبتنی بر فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی ـ ایرانی 

- تقاضا و مطالبه خانواده‌ها نسبت به دریافت خدمات آموزشی و پرورشی مطلوب

- حضور و ظهور رو به فزونی نیروهای فرهنگی متعهد، متخصص، با انگیزه، تحول‌خواه

- وجود جمعیت قابل توجه فرهنگیان کشور به عنوان سرمایه‌ی انسانی با ترکیب توأمان نیروهای دغدغه‌مند جوان و خبرگان باتجربه

- گستردگی و فراگیری زیرساخت‌های فیزیکی و مجازی آموزشی، پرورشی و اداری آموزش و پرورش در کل کشور

- تمایل و علاقه‌مندی بسیاری از سازمان‌های مردم نهاد، خیرین، اولیاء، بخش عمومی و خصوصی و... جهت مشارکت و ایفای نقش در نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی کشور

اهم رویکردها و راهبردهای عملیاتی

الف) محور حاکمیتی و کلان نظام آموزش و پرورش به ویژه در تحقق سند تحول بنیادین

- تلاش در جهت ایجاد وفاق ملی و جلب مشارکت حداکثری کلیه عوامل سهیم و موثر به منظور ارتقای کیفیت نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی برای پرورش نسل تراز جمهوری اسلامی ایران (مرتبط با راهبرد کلان  5 و 8 سند تحول)

- تمرکز هماهنگ، متوازن و همه‌جانبه جهت تحقق اسناد فرادستی حوزه آموزش و پرورش به ویژه سند تحول بنیادین آموزش و پرورش و برنامه زیرنظام‌های شش گانه(مرتبط با راهبرد کلان  2و3 سند تحول)

- برنامه‌ محوری با اتکا به رویکرد علمی و پژوهشی در تصمیم‌گیری‌ها (مرتبط با راهبرد کلان  12 و13 سند تحول)

ب) محور یاددهی - یادگیری و ارتقاء کیفیت تربیتی(آموزشی و پرورش) با تأکید بر عدالت آموزشی

- ارتقای حاکمیتی بودن آموزش و پرورش در تراز نظام جمهوری اسلامی ایران(مرتبط با راهبرد کلان  1 سند تحول)

- ارتقای عدالت تربیتی در دو بعد کمی و کیفی در چارچوب اصل 3 و 30 قانون اساسی (مرتبط با راهبرد کلان  4 سند تحول)

- ارتقاء شاخص‌های کلیدی حوزه آموزش و پرورش در سطح ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی در چهارچوب نظام معیار اسلامی (مرتبط با راهبرد کلان 14 سند تحول)

- بهره‌مندسازی نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی از فناوری‌های نوین اطلاعاتی و ارتباطی (مرتبط با راهبرد کلان 7 سند تحول)

- ارتقای کیفیت خدمات آموزشی و پرورشی به ویژه تقویت کیفی مدارس دولتی در مناطق کمتر برخوردار (مرتبط با راهبرد کلان  2 سند تحول)

- خروج از نظام برنامه درسی تک ساحتی و حرکت با رویکرد تربیت مبتنی بر ساحت‌های شش‌گانه تربیت با تقویت آموزش‌های مهارتی و کاربردی جهت تأمین منابع انسانی مورد نیاز بازار کار با رعایت ملاحظات آمایش سرزمینی با تأکید بر مناطق کمتر برخوردار، مرزی، عشایری، روستایی و حاشیه شهرها (مرتبط با راهبرد کلان 1 و2 سند تحول)

ج) محور بهسازی سازمانی در راستای تقویت مدرسه محوری آموزش و پرورش

- مدرسه‌محوری و استقرار مؤلفه‌های «مدرسه صالح» (مرتبط با راهبرد کلان 1 و2 سند تحول)

- جوان‌گرایی و چرخش نخبگانی در وزارت آموزش و پرورش در عین بهره‌گیری از مجربان و خبرگان (مرتبط با راهبرد کلان 12 سند تحول)

- ایجاد و استقرار سازوکارهای لازم به منظور افزایش کیفیت عملکرد مدارس و آموزشگاه‌های علمی آزاد

د) محور ارتقای کمی و کیفی منابع انسانی

- ایجاد انگیزه، افزایش دانش، شایستگی‌ و صلاحیت‌های حرفه‌ای به منظور انجام مأموریت‌های محوله دستگاه(مرتبط با راهبرد کلان 13 سند تحول)

- توسعه خلاقیت، نوآوری، نظریه‌پردازی و مستندسازی تجربیات علمی-تربیتی معلمان مبتنی برتقویت فرهنگ پژوهش و ارزشیابی(مرتبط با راهبرد کلان  6 و 15 سند تحول)

- ارتقاء شأن و جایگاه اجتماعی و علمی «فرهنگیان» (مرتبط با راهبرد کلان 10 و 11 سند تحول)

- اتخاذ رویکرد آینده‌نگری و آینده‌پژوهی در پایش منابع انسانی مورد نیاز (مرتبط با راهبرد کلان 3 سند تحول)

هـ) محور منابع مالی و اقتصاد آموزش و پرورش با توسعه مشارکت عوامل سهیم و موثر

- ارتقای نظام تأمین، تخصیص منابع مالی به منظور افزایش بهره‌وری دستگاه(مرتبط با راهبرد کلان 9 سند تحول)

- مشارکت‌جویی و مشارکت‌پذیری از نهادهای فرا دستگاهی و ارکان سهیم و موثر نظام تعلیم و تربیت (با توجه به نقش خانواده) (مرتبط با راهبرد کلان 5 سند تحول)

برنامه‌ها و اقدامات اساسی

برنامه‌های اولویت‌دار (کوتاه مدت)

1. تدوین برنامه اجرایی و عملیاتی سند تحول بنیادین و زیر نظام‌های شش‌گانه و تعیین نقش‌ها و شاخص‌های کلیدی و تمهید استلزامات و منابع لازم با ملاحظه رویکردهای حاکم بر بازنگری آن

2. پیگیری و اجرای کامل رتبه‌بندی فرهنگیان

3. برنامه‌ریزی جهت حضور و اجرای مطلوب برنامه‌های آموزشی و پرورشی دانش‌آموزان در مدارس متناسب با تصمیمات ستاد ملی مقابله با کرونا با رعایت ملاحظات بهداشت فردی و محیطی دانش‌آموزان و مدارس

تسریع در استقرار سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک و آماده‌سازی آن برای انجام مأموریت‌های محوله

4. تقویت انگیزه و مشارکت‌پذیری و ساماندهی منابع انسانی کارشناسی و مدیریتی مبتنی بر الگوی شایستگی‌های تخصصی، حرفه‌ای و انقلابی

5. استفاده حداکثری از ظرفیت قانون بودجه جهت تأمین منابع مالی به حد کفایت و پرداخت تعهدات مالی

6. پیگیری تصویب اساسنامه صندوق ذخیره فرهنگیان به استناد بند «ک» تبصره 12 بودجه 1400

7. تلاش برای افزایش تخصیص ردیف‌های بودجه غیرپرسنلی جهت توسعه عدالت تربیتی و افزایش کیفیت‌بخشی به خدمات آموزشی و پرورشی

8. اتخاذ تدابیر لازم جهت پوشش تحصیلی جمعیت لازم‌التعلیم به منظور انسداد مبادی بیسوادی، جذب بازماندگان از تحصیل و جلوگیری از ترک تحصیل دانش‌آموزان به ویژه در مناطق کمتر برخوردار

9. پیگیری تعیین وضعیت استخدامی نیروهای بلاتکلیف و تمهید مقدمات جهت تدوین و تصویب برنامه جامع  منابع انسانی 

10.بررسی و تحلیل و ارائه راهکار به منظور کاهش افت تحصیلی دانش‌آموزان ناشی از همه‌گیری کرونا در کشور

11. تسریع در استقرار سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک و آماده‌سازی آن برای انجام مأموریت‌های محوله

برنامه‌ها و اقدامات میان‌مدت

الف) اقدامات ناظر به محور حاکمیتی و کلان نظام آموزش و پرورش به ویژه در تحقق سند تحول بنیادین

- بازنگری و ترمیم سند تحول بنیادین آموزش و پرورش و تدوین شاخص‌ها و نشانگرهای (استانداردهای) اجرایی آن 

- تدوین و پیگیری جهت اصلاح و تصویب لوایح قانونی مورد نیاز به عنوان ضمانت اجرایی و پشتوانه حقوقی اجرای سند تحول بنیادین به ویژه قانون اهداف و وظایف وزارت آموزش و پرورش مصوب مجلس شورای اسلامی

- تهیه نگاشت نهایی سند همکاری دستگاه‌ها و نهادهای ذی‌ربط در کمک به اجرای سند تحول بنیادین از طریق شورای انقلاب فرهنگی

- تمهید و تأمین استلزامات زیرساختی، ساختاری، فرآیندی، انسانی، مالی، محتوایی و... اجرای سند تحول بنیادین از طریق نهادهای بالادستی و شورای انقلاب فرهنگی

- بازطراحی شوراهای استانی و منطقه‌ای آموزش و پرورش با اصلاح قانون تشکیل شوراهای آموزش و پرورش در استان‌ها، شهرستان‌ها و مناطق کشور برای تقویت قاعده‌گذاری، حمایت و نظارت محلی و نقش‌آفرینی فعال خانواده‌ها و فرهنگیان

- بررسی نظام ارتباطی شورای عالی آموزش و پرورش با سایر نهادهای تصمیم‌گیر ذی‌ربط به‌ویژه شورای عالی انقلاب فرهنگی و مجلس شورای اسلامی و ارائه پیشنهاد به منظور بهبود آن

- مدیریت و رفع تعارض منافع در بخش‌های مختلف وزارت آموزش و پرورش

ب) اقدامات ناظر به محور یاددهی - یادگیری و ارتقاء کیفیت تربیتی(آموزشی و پرورش) با تأکید بر عدالت آموزشی

- استقرار و اجرای کامل برنامه درسی ملی در مدارس براساس اسناد تحولی به منظور تحقق تربیت تمام ساحتی

- متناسب‌سازی حجم و محتوای کتب درسی و ساعات و روزهای آموزشی با توانمندی‌ها و ویژگی‌های دانش آموزان، بهره‌گیری از روش‌های روزآمد، فعال، خلاق و بهره‌گیری از تجهیزات و فناوری‌های نوین آموزشی و پرورشی در راستای اهداف

- بازطراحی مرکز سنجش آموزش وزارت آموزش و پرورش برای پیاده‌سازی نظام ملی سنجش و ارزشیابی و پایش همه‌جانبه خدمات آموزشی و پرورشی دانش‌آموزان، معلمان و نهادهای تربیتی براساس استانداردها و شاخص‌های بومی 

- طراحی و پیاده‌سازی نظام جامع توسعه آموزش‌های مهارتی(کاردانش، فنی و حرفه‌ای) با رویکرد حل مشکلات و رفع نیازهای واقعی و اقتضائات کشور با توجه به آمایش سرزمین (نیاز بازار کار و مزیت نسبی استان)

- اولویت‌بخشی به آموزش دوره‌های پیش از دبستان و ابتدایی به‌عنوان دوره‌های پایه در عملیاتی کردن برنامه‌های تحولی وزارت آموزش و پرورش

- اصلاح نظام جبران خدمات به منظور ارتقای کیفیت و افزایش کارآیی و بهره‌وری و انگیزه معلمان در ارائه خدمات آموزشی و پرورشی

- بهسازی و بازسازی مدارس فرسوده و غیراستاندارد با تأکید بر مجتمع‌سازی

- طراحی الگوی استفاده بهینه از فضاهای آموزشی و پرورشی، تجهیزات و فناوری روزآمد با تأکید بر مناطق کمتر برخوردار

- مدیریت تراکم دانش‌آموزی در کلاس با رعایت استانداردهای مصوب شورای عالی آموزش و پرورش به منظور افزایش کیفیت خدمات تربیتی (آموزشی و پرورشی)

- طراحی و اجرای بسته‌های عدالت آموزشی- پرورشی برای جامعه هدف نظیر مناطق  روستایی، محروم و مرزی و حاشیه شهرها به ویژه با بهسازی الگوی توزیع اعتبارات به‌منظور تحقق عدالت تربیتی و ارتقای کیفیت خدمات آموزشی و پرورشی

- جلب و ساماندهی خدمات داوطلبانه‌ی مردمی و جهادی برای ایجاد فرصت دسترسی متعادل به خدمات با کیفیت آموزشی و پرورشی دانش‌آموزان

- تقویت زیرساخت استفاده از بستر مجازی به‌عنوان جبران و مکمل آموزش و پرورش حضوری 

- توسعه شبکه یادگیری- یاددهی به ویژه شبکه شاد به‌منظور توسعه‌ی فرصت‌های آموزشی و پرورشی برای کودکان و نوجوانان و اولیاء با بهره‌گیری از ظرفیت‌های موجود

- تجمیع و به‌کارگیری همه امکانات موجود و شرایط الزام برای شناسایی و هدایت استعدادها برای تقویت و فراگیرسازی اجرای طرح شهاب در همه مدارس با اولویت مناطق محروم، روستایی، حاشیه‌شهرها، عشایری، مناطق دو زبانه و...

- جهت‌دهی و توسعه آموزش‌های مهارتی(کار دانش، فنی و حرفه‌ای) با رویکرد حل مشکلات و رفع نیازهای واقعی و اقتضائات کشور با توجه به آمایش سرزمین (نیاز بازار کار و مزیت نسبی استان)

ج) اقدامات ناظر به محور بهسازی سازمانی در راستای تقویت مدرسه‌محوری آموزش و پرورش

- چابک نمودن ستاد وزارتخانه و واحدهای تابعه با بهره‌گیری از فناوری اطلاعات و ارتباطات و هوشمندسازی و الکترونیک‌سازی فرآیندها و خدمات به‌منظور خدمت‌رسانی بهتر به ذی‌نفعان (مدارس، فرهنگیان، خانواده‌ها و...)

- تقویت زیرساخت‌ها و ابزارهای تنظیم‌گری و نظارتی وزارت آموزش و پرورش 

- ساماندهی و یکپارچه‌سازی سامانه‌های اطلاعاتی، آماری، اداری و مالی آموزش و پرورش 

- برنامه‌ریزی و تمهید مقدمات برای پوشش کامل دوره آموزشی عمومی با کیفیت در مدارس کشور

- تقویت مدارس مناطق محروم، روستاها، حاشیه شهرها، عشایر کوچ‌نشین و همچنین مناطق دو زبانه با نیازهای ویژه، به منظور ایجاد فرصت‌های آموزشی و پرورشی متنوع و با کیفیت

- باز طراحی و بهبود ساختار و فرآیندهای انواع مختلف مدارس به ویژه مدارس شاهد و ایثارگران و توسعه مدارس هیئت امنایی

- توسعه و ارتقای فعالیت‌های تربیت بدنی، ورزش و سلامت دانش‌آموزان در مدارس

- افزایش اختیارات صف و تمرکز بر نقش محوری مدرسه با تأکید بر استفاده از ظرفیت‌های آئین‌نامه اجرایی جدید مدارس به نحوی که عملیات اصلی توسط مدیریت مدرسه و در کلاس درس صورت پذیرد و مناطق، ادارات کل و حوزه‌های ستادی نقش راهبری، پشتیبانی و نظارت و ارزیابی را به عهده داشته باشند

د) اقدامات ناظر به محور ارتقای کمی و کیفی منابع انسانی

- رتبه‌بندی معلمان در چارچوب اسناد تحولی آموزش و پرورش و ارتقای نقش ویژه آموزشی و پرورشی ایشان با تدوین و اجرای قوانین و مقررات لازم برای جهت‌دهی به توانمندی و انگیزه‌ی منابع انسانی وزارت آموزش و پرورش به‌ویژه معلمان به عنوان نیروی فکری و فرهنگی جامعه

- تقویت کمی و کیفی دانشگاه فرهنگیان و دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی برای مدیریت واحد تربیت معلم با تمرکز بر دوره‌های تربیت مربیان و معلمان چندساحتی از طریق تسهیل جذب اعضای هیئت علمی با صلاحیت و تأمین فضای فیزیکی و منابع مورد نیاز

- اعمال استانداردهای مصوب شورای عالی آموزش و پرروش در خصوص نسبت دانش‌آموز به منابع انسانی (نیروهای آموزشی، اداری و پشتیبانی)

- تأمین و ساماندهی منابع انسانی آموزش و پرورش با اعمال متوازن‌سازی جغرافیایی، جنسیتی، رشته تحصیلی، دوره تحصیلی و...

- اصلاح قانون مربوط به نظام بازنشستگی، تعهد خدمت، جذب و نگهداشت فرهنگیان

- منظم‌سازی پرداخت‌های حق‌التدریس و پاداش پایان خدمت و... با تعامل موثر با سازمان برنامه و بودجه کشور

- پیگیری تعیین تکلیف نهایی وضعیت نیروهای غیررسمی و پیمانی وزارت آموزش و پرورش

- ارتقای فرآیند جذب نیروهای توانمند و دارای صلاحیت علمی، حرفه‌ای و اخلاقی با تاکید بر نقش دانشگاه فرهنگیان و شهدرجایی

- بازنگری و اصلاح ترکیب منابع انسانی (اداری، آموزشی و پشتیبانی) متناسب با مأموریت‌ها و وظایف با استفاده از فناوری‌های روزآمد

ه) اقدامات ناظر به محور منابع مالی و اقتصاد آموزش و پرورش با تأکید بر توسعه مشارکت عوامل سهیم و موثر

- تلاش برای افزایش سهم اعتبارات وزارت آموزش و پرورش از بودجه عمومی دولت و تولید ناخالص داخلی با ارائه مستندات و گزارش‌های علمی- کارشناسی با رویکرد کفایت منابع

- بازطراحی صندوق ذخیره فرهنگیان و اساسنامه آن برای تقویت بنیه مالی فرهنگیان شاغل و بازنشسته و رفع مشکلات معیشتی آن‌ها و ارتقای شفافیت و رفع تعارض منافع و تعیین وضعیت حقوقی آن با اجرای بند ک ماده 12 قانون بودجه سال 1400

- بازنگری، اصلاح و طراحی الگوی استفاده بهینه از سرمایه‌های در اختیار وزارتخانه به ویژه با رویکرد آموزشی و پرورشی

- احیای ظرفیت‌های درآمدی پیش‌بینی شده در قانون و استفاده بهینه و کارآمد از درآمدهای اختصاصی موجود

- تنوع‌سازی در تأمین منابع مالی آموزش و پرورش با مشارکت عوامل سهیم و موثر

- طراحی الگوی تخصیص منابع مالی با رویکرد کارآیی و اثربخشی آموزش و پرورش

- بازتوزیع منابع انسانی و مالی با بهره‌گیری از فناورهای روزآمد براساس بازنگری و اصلاح جداول ساعات درسی هفتگی دوره‌های تحصیلی و مواد درسی متناسب با مأموریت‌ها، اهداف، راهبردها و وظایف نوین نظام آموزش و پرورش 

- بهره‌گیری مضاعف از ظرفیت اقتصاد غیردولتی (وقف، نذر، خیریه و خدمات و کمک‌های داوطلبانه)، در امور مدرسه‌سازی و مدرسه‌داری

- توسعه مدارس هیئت‌امنایی با رویکرد توسعه مشارکت اجتماعی مردم ذیل اصل 30 قانون اساسی

- افزایش سهم اعتبارات هزینه‌ای غیر پرسنلی به منظور اجرای برنامه‌های ارتقای کیفیت‌بخشی در آموزش و پرورش

موضوعات مرتبط با آینده نظام آموزش و پرورش (برنامه‌ها و اقدامات بلندمدت)

- بازسازی و ایجاد تحول بنیادین در شیوه‌های یادگیری و ارزشیابی در مدارس در ساحت‌های شش‌گانه تربیت، براساس تجربیات بدست آمده در وضعیت پاندومی کرونا (تبدیل یک تهدید به فرصت)

- اصلاح و انسجام‌بخشیدن همه‌جانبه و کامل به ساختارها و فرآیندها مبتنی بر اسناد فرادستی (توسعه مشارکت، عدم تمرکز، افزایش بهره‌وری و تأمین کفایت مالی و...)

- بازنگری، اصلاح و استقرار نظام بودجه‌ریزی مبتنی بر عملکرد

- بازنگری، اصلاح و طراحی الگوی تحصیل و توزیع کارآمد درآمدهای اختصاصی

- بازنگری و اصلاح فرآیندهای جامع سازماندهی و ساماندهی منابع انسانی آموزش و پرورش (جذب، نگهداشت و ارتقاء، تبدیل وضعیت و...) 

- بازنگری و اصلاح نظام سنجش و پایش کیفیت آموزشی با هدف ایجاد هماهنگی بین آموزش و پرورش و آموزش عالی و کاهش مرزهای میان نظام تعلیم و تربیت رسمی و غیررسمی

- تعامل فعال و اثرگذار با کشورهای دیگر به‌ویژه کشورهای منطقه و جهان اسلام در حوزه تعلیم و تربیت

- ایجاد جامعه شکوفا و مولد علم و فناوری در سایه تربیت نسل مطلوب

- نهادینه کردن دانش در جامعه با نگرش اسلامی به علم و تسریع در فرآیندهای اسلامی شدن نهادهای آموزشی

- اشاعه فرهنگ تصمیم‌سازی، تصمیم‌گیری و برنامه‌محوری مبتنی بر مطالعات، یافته‌های پژوهشی و آینده‌پژوهی

- استقرار نظام جامع تضمین کیفیت و ارزشیابی

23231