مذاکرات غیررسمی هسته ای در وین آغاز شد

 مذاکرات غیررسمی هسته‌ای در وین آغاز شد 

علی باقری کنی، معاون وزیر خارجه ایران و رئیس هیات مذاکره کننده ایرانی، روز شنبه وارد وین شد تا آماده اولین دور از مذاکرات هسته‌ای در دولت ابراهیم رئیسی شود. کنی قرار است از روز دوشنبه در نشست کمیسیون مشترک برجام شرکت کند که در آن اعضای گروه ۱+۴، (شامل چین، روسیه، بریتانیا، فرانسه و آلمان) حضور خواهند داشت، و نمایندگان آمریکا، امضاکننده برجام که سه سال پیش در زمان ترامپ از آن توافق خارج شد، نیز در وین حضور دارند تا مذاکرات غیرمستقیم با ایران را از طریق اتحادیه اروپا پیش ببرند.

میخائیل اولیانوف، سفیر روسیه در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین (از جمله آژانس بین‌المللی انرژی اتمی)، بعدازظهر شنبه در توییتی گفت «مذاکرات غیررسمی دوجانبه» در وین آغاز شده است. آقای اولیانوف گفت: «رسیدن به توافق برای احیای برجام به تلاش‌های جدی نیاز خواهد داشت.»

مذاکرات روز هشتم آذر اولین، دور از مذاکرات در زمان دولت ابراهیم رئیسی است و به پنج ماه وقفه در مذاکرات خاتمه می‌دهد. این مذاکرات اما در حالی برگزار می‌شود که حمله مرگبار حکومت به معترضان در اصفهان، تیتر خبرهای جهان شده و بر آن‌ سایه انداخته است. هنوز روشن نیست که تیم ایرانی با چه نوع درخواست‌هایی به وین می‌آید و آیا آماده انجام اقدامات لازم برای بازگشت آمریکا به برجام و احیای این توافق هست، یا نه. راب مالی، فرستاده آمریکا در موضوع ایران، چند روز پیش به رادیو «ان پی آر» گفت، منتظر است ببیند تیم رئیسی «وقتی سر میز می‌آیند، چه حرفی برای گفتن دارند.»

مالی گفته بود که اظهارات تاکنونی تیم جدید «زیاد امیدوارکننده نیست». برخی از دیپلمات‌های آمریکایی که در روزهای گذشته با «ایندیپندنت فارسی» صحبت کردند، نیز گفتند امید چندانی به این دور از مذاکرات نیست. یکی از آنان اما گفت: «ما برای غافلگیر شدن آماده‌ایم.»

مالی در پاسخ به برخی از خواسته‌های ایران، از جمله آن که بر فرض آمریکا وعده دهد که هرگز از توافق خارج نمی‌شود، گفت: «این در واقع مثل این است که بگوییم توافقی نمی‌خواهیم؛ فقط چند ماه وقت می‌خواهیم تا برنامه هسته‌ای‌مان را بسازیم.»

از سوی دیگر اما تعداد پرشمار هیات ایرانی که وارد وین شده است، امیدهایی در برخی برانگیخته است که دولت جدید با جدیت وارد مذاکرات شود. اولیانوف در همین راستا گفت که ترکیب جدید تیم ایرانی، «نشان‌دهنده نیت جدی ایران است.»

رسانه‌های نزدیک به حکومت در ایران، که بسیاری از آن‌ها سابقه مخالفت با مذاکرات منتهی به برجام و تیم حسن روحانی و جواد ظریف را دارند، در پوشش خود از مذاکرات، بر تلاش ایران به لغو تحریم‌ها تاکید می‌ورزند. نمونه‌‌وار، خبرگزاری تسنیم از «دور جدید مذاکرات هسته‌ای با هدف لغو تحریم‌های ظالمانه» سخن به‌میان آورده است.

ایرنا نیز در گزارش خود تاکید کرد که تیم کارشناسی ایران «با هدف رفع تحریم‌ها در بخش‌های مختلف، به وین اعزام شده است.»

به گزارش ایرنا، وزارت خارجه ایران دو ماه پیش نامه‌ای به تمامی «دستگاه‌های درگیر با تحریم» در کشور فرستاده و از آن‌ها خواسته است تا کارشناسانی با سه خصوصیتِ اشراف به حوزه کاری خود، آشنایی به پیچیدگی‌ها و ظرایف تحریم، و آشنایی با حقوق بین‌الملل معرفی کنند. در نتیجه، نمایندگانی از وزارتخانه‌های اقتصاد و دارایی، صمت (صنعت، معدن و تجارت)، نفت، راه و شهرسازی، و بانک مرکزی به وین رفته‌اند. در گزارش ایرنا تاکید شده است که بر خلاف دورهای قبلی که تعداد کارشناسان تیم مقابل «چندین برابر» ایران بود، این بار ایران با «همه ظرفیت‌های خود» به پایتخت اتریش رفته است.

در روزهای منتهی به مذاکرات، مسئولان ایرانی حرف‌هایی زده‌اند که حاکی از نگاهی مثبت به مذاکرات است. حسین امیر عبداللهیان، وزیر خارجه ایران، روز جمعه در گفت‌وگوی تلفنی با جوزپ بورل، رئیس سیاست خارجه اتحادیه اروپا، گفت: «اگر طرف‌های مقابل آماده بازگشت به تعهدات کامل خود و رفع تحریم‌ها باشند، دستیابی به یک توافق خوب و حتی فوری امکان‌پذیر است.»

وزیر خارجه ایران، آمریکا و سه کشور اروپایی را متهم کرد که «عهدشکنی» کرده‌اند، اما تاکید کرد که تهران «با حسن نیت و جدیت در مذاکرات وین» حاضر می‌شود و «خواهان توافق خوب و قابل راستی‌آزمایی» است. او گفت: «بازگشت به برجام، در عمل باید به معنی پایبندی به تمام مفاد و محتوای آن باشد.»

آمریکا نیز بارها گفته است که اگر ایران توافق کند به برجام بازگردد (بدین معنا که اقدامات هسته‌ای خود را تا سطحی که در آن توافق مجاز دانسته شده بود، کاهش دهد)، آن کشور نیز حاضر است به آن توافق بازگردد و تحریم‌های مربوطه را لغو کند.

رسانه‌های نزدیک به حکومت ایران، تبلیغاتی با جوّ منفی نیز راجع به مذاکرات داشته‌اند. یه طور نمونه، تسنیم در یک مطلب تحلیلی، «اقدامات خصمانه آمریکا حین مذاکرات وین» را فهرست کرد؛‌ از جمله هماهنگی دولت بایدن با اسرائیل، اضافه شدن نهادها و اشخاص جدید به فهرست تحریم‌ها، ضمانت ندادن به عدم خروج از برجام، مقابله با آزادسازی دارایی‌های ایران در کره جنوبی و همکاری (به ادعای تسنیم)‌ با اسرائیل در حملاتی همچون حمله به مجمع تسای کرج.

تسنیم در تحلیل دیگری به این اشاره کرد که باقری کنی در توییت خود در مورد مذاکرات ۸ وین، صحبت از «آغاز مذاکرات با هدف لغو تحریم‌های غیرقانونی و غیرانسانی» کرده است و نه «از سرگیری مذاکرات.» این رسانه نزدیک به سپاه، می‌گوید حرف باقری کنی به این معنی است که دولت رئیسی مذاکرات وین را ادامه شش دور مذاکرات دولت‌های بایدن و روحانی در آن شهر نمی‌داند. امیرعبداللهیان نیز پیش از این گفته بود: «ما نمی‌خواهیم از نقطه‌ بن‌بست مذاکرات وین وارد این گفت‌وگوها شویم.»

در این تحلیل، تسنیم سه موضوع را مسائل اصلی مورد اختلاف بین طرفین اعلام می‌کند: راستی‌آزمایی رفع تحریم‌ها، نوع تحریم‌ها، و تضمین خارج نشدن مجدد از برجام.

از سوی دیگر، فریدون عباسی، رئیس سابق سازمان انرژی اتمی و نماینده کنونی کازرون در مجلس، در گفت‌وگو با روزنامه‌ «ایران» گفت محسن فخری‌زاده، چهره هسته‌ای-نظامی سپاه پاسداران که چندی پیش در ایران ترور شد، در زمینه سلاح هسته‌ای «سیستم ایجاد کرده بود.» این از معدود اعترافات مقامات عالی سابق ایران به اقدامات تسلیحاتی فخری‌زاده است. آقای عباسی خود دانشمند هسته‌ای است و از دانشگاه شهید بهشتی دکترای فیزیک دارد. او در گروه فیزیک دانشگاه امام‌حسین درس می‌دهد و عضو شورای مرکزی انجمن هسته‌ای ایران است. در پی حادثه نافرجام ترور مجید شهریاری، دانشمند هسته‌ای ایرانی، عباسی در سال ۱۳۸۹ از سوی محمود احمدی‌نژاد، رئیس‌جمهوری وقت، به جای علی‌اکبر صالحی به ریاست سازمان انرژی اتمی گماشته شد، اما در مرداد ۱۳۹۲ توسط حسن روحانی کنار گذاشته شد تا صالحی به آن سمت بازگردد.

عباسی به «ایران» گفته بود که فخری‌زاده «جعبه سیاه» برنامه هسته‌ای ایران بود و نه فقط «دفاع از کشور خودمان» که کل «جبهه مقاومت» در این زمینه اهمیت داشت. ترور فخری‌زاده در ۷ آذر ۱۳۹۹ را عموما کار اسرائیل می‌دانند. بنیامین نتانیاهو، نخست‌ویر پیشین اسرائیل، او را «پدر بمب هسته‌ای ایران» نامیده بود.

مذاکرات جدید هسته‌ای روز دوشنبه، دقیقا یک سال و یک روز پس از ترور فخری‌زاده، آغاز می‌شوند.

منبع: ایندیپندنت فارسی 


فیلمها و خبرهای بیشتر در کانال تلگرام پیک ایران