دیده‌بان حقوق بشر: بیش از ۱۰۰ نیروی امنیتی افغانستان "کشته یا ناپدید شده‌اند"

بر اساس گزارش سازمان دیده‌بان حقوق بشر (HRW)، از زمان به قدرت رسیدن دوباره طالبان در افغانستان شماری از نیروهای امنیتی حکومت پیشین افغانستان کشته یا ناپدید شده‌اند. در گزارشی که ۹ آذر (۳۰ نوامبر) منتشر شده آمده است که نیروهای طالبان در چهار ولایت از مجموع ۳۴ ولایت افغانستان بیش از ۱۰۰ سرباز پیشین، مأمور پلیس یا نیروهای امنیت ملی سابق را اعدام یا ناپدید کرده‌اند.

به نوشته بخش دری دویچه وله، گفته می‌شود که در این گزارش ۲۵ صفحه‌ای، اعدام‌ها یا ناپدید شدن اعضای سابق نیروهای امنیتی، پلیس و شبه‌نظامیان طرفدار دولت را که تسلیم نیروهای طالبان شده یا از ۱۵ اوت تا اواخر اکتبر بازداشت شده بودند، مستندسازی شده است.

گزارش دیده‌بان حقوق بشر نشان می‌دهد که احتمالا تنها در ولایت‌های غزنی، هلمند، قندهار و کندز (قندوز) بیش از ۱۰۰ عضو سابق نیروهای امنیتی کشته یا مفقود شده‌اند.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

رهبری طالبان به اعضای این گروه دستور داده است که اسامی اعضای واحدهایی را که تسلیم شده‌اند را ثبت کنند. علاوه بر این آن‌ها توانسته‌اند به اسناد و مدارک شغلی باقی‌مانده از حکومت پیشین دست یابند. بنا بر این گزارش، آن‌ها از این اطلاعات برای بازداشت یا کشتن نیروهای امنیتی سابق استفاده کرده‌اند.

رهبری طالبان پس از قدرت‌گیری دوباره‌ خود در افغانستان برای تمامی نیروهای امنیتی فرمان عفو عمومی صادر کرد و بر این مسئله بعد از سقوط کابل، پایتخت افغانستان نیز بارها تاکید شده است. بسیاری از ولایات و کابل، پایتخت نیز عمدتا بدون درگیری به دست طالبان افتادند. در بسیاری از ولایات نیروهای امنیتی به طور انبوه به طالبان تسلیم شدند.

پاتریشیا گوسمن، معاون مدیر بخش آسیایی سازمان دیده‌بان حقوق بشر گفته است: «عفو وعده داده شده رهبران طالبان، مانع اعدام شتابزده یا ناپدید کردن اعضای سابق نیروهای امنیتی افغان توسط فرماندهان محلی طالبان نشده است.»

دیده‌بان حقوق بشر در صفحه اینترنتی خود نوشته است که در چهار ولایت با ۴۰ نفر به طور حضوری و با ۲۷ تن دیگر تلفنی مصاحبه کرده است. به گفته این سازمان، این افراد شامل شاهدان، بستگان و دوستان قربانیان، مقامات سابق دولتی، خبرنگاران، کارکنان بخش بهداشت و اعضای طالبان می‌شود.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

واکنش طالبان

طالبان در پاسخ به گزارش دیده‌بان حقوق بشر گفته‌اند که ۷۵۵ تن از مرتکبین سوء استفاده‌ها را برکنار کرده و محکمه نظامی را برای رسیدگی به قتل، شکنجه و بازداشت‌های غیر قانونی ایجاد کرده‌اند. این گروه اما اطلاعاتی برای تایید ادعای خود ارائه نکرد.

طالبان امروز سه شنبه ۹ آذر این گزارش را رد کرده و آن را اتهام خوانده‌اند. سعید خوستی، سخنگوی وزارت داخله طالبان در واکنش به انتشار این گزارش به دویچه وله گفت: «مجاهدین اجازه ندارند که کارمندان حکومت سابق را بکشند یا تهدید و تعقیب کند.»

او در عین حال وقوع رویدادهایی مانند کشته شدن نظامیان سابق را رد نکرد، اما گفت که آن‌ها نه از سوی اعضای طالبان، بلکه توسط «دشمنان شخصی» کشته شده‌اند. او افزود: «آن‌ها در دوران حکومت پیشین ظلم کرده و مردم را آزار و اذیت کرده‌اند و حالا مردم آن‌ها را هدف قرار می‌دهند.»

• گزارش تصویری؛ با چهره‌های طالبان آشنا شوید

  هبت‌الله آخند‌زاده

  این عکس تنها عکس موجود از رهبر طالبان است. آخندزاده از قوم نورزی و پشتون است. او متولد سال ۱۹۶۰ در منطقه پنجوایی قندهار است. آخندزاده جانشین اختر محمد منصور، رهبر قبلی گروه طالبان است که در سال ۱۳۹۵ در حمله هوایی آمریکا در خاک پاکستان کشته شد. او سابقه نظامی ندارد اما مسئول دادگاه‌های نظامی طالبان بوده و گفته می‌شود بیشتر فتواهای طالبان را او صادر می‌کند.

• گزارش تصویری؛ با چهره‌های طالبان آشنا شوید

  ملا عبدالغنی برادر آخوند

  برادر در سال ۱۹۶۸ در ولسوالی دهراوود ولایت ارزگان در جنوب افغانستان متولد شد. او که یکی از چهار بنیانگذار طالبان در سال ۱۹۹۴ است به طایفه درانی، از طوایف پشتون تعلق دارد. برادر در زمان حمله آمریکا به افغانستان معاون وزیر دفاع حکومت طالبان بود. او در سال ۲۰۱۰ در پاکستان دستگیر شد و در سال ۲۰۱۸ به درخواست آمریکا آزاد شد تا نمایندگی طالبان در مذاکرات صلح را برعهده گیرد.

• گزارش تصویری؛ با چهره‌های طالبان آشنا شوید

  عبدالحکیم حقانی (فرد نشسته در عکس)

  عبدالحکیم حقانی متولد ۱۳۳۶ در قندهار و از پشتون‌های درانی از قوم اسحاق‌زی است. گفته می‌شود او تشکیل گروه طالبان هم نقش مهمی داشته است. عبدالحکیم حقانی از سوی رهبر طالبان به عنوان رئیس تیم ۲۱ نفره مذاکره با آمریکا معرفی شد. حقانی قبلا قاضی‌القضات طالبان و از نزدیکان اختر محمد منصور، رهبر سابق طالبان بود که پس از کشته شدن او نامش به عنوان یکی از گزینه‌ها برای رهبری طالبان مطرح بوده است.

• گزارش تصویری؛ با چهره‌های طالبان آشنا شوید

  شیر محمد استانکزی

  شیرمحمد عباس استانکزی، متولد ۱۳۳۸ در ولایت لوگر، در شرق افغانستان است. او فارغ‌التحصیل دانشکده نظامی کابل است و در دوران حکومت طالبان، معاون وزیر امور خارجه و مدتی نیز معاون وزیر بهداشت بود. استانکزی مدتی ریاست تیم مذاکره‌کننده طالبان با آمریکا را بر عهده داشت و بعد از آن، عضو شورای رهبری، معاون دفتر سیاسی و معاون تیم مذاکرات در دوحه شد.

• گزارش تصویری؛ با چهره‌های طالبان آشنا شوید

  سراج‌الدین حقانی

  اطلاعات دقیقی از محل تولد او در دست نیست و گمان می‌رود بین سال‌های ۱۳۵۲ تا ۱۳۵۹ متولد شده باشد. وزارت دادگستری آمریکا با انتشار این تصاویر برای دستگیری او ۵ میلیون دلار جایزه تعیین کرده است. سراج الدین فرزند جلا‌ل‌الدین حقانی از رهبران گروه مجاهدین در دوران جنگ علیه شوروی است که تشکیلات خود را داشت. او اکنون معاون هبت‌الله آخوند‌زاده، رهبر طالبان است.

• گزارش تصویری؛ با چهره‌های طالبان آشنا شوید

  محمد یعقوب

  در رسانه‌‌های ایرانی این تصویر به عنوان محمد یعقوب، پسر ملاعمر، اولین رهبر طالبان منتشر شده است. او احتمالا متولد سال ۱۳۷۰ و از قوم هوتکی بخشی از "قبیله غل‌زی" و پشتون است. پس از اینکه هبت‌الله آخوند‌زاده در سال ۱۳۹۵ به رهبری طالبان رسید، او به عنوان مسئول کمیته نظامی در ۱۵ ولایت افغانستان و عضو شورای تصمیم‌گیری طالبان تعیین شد و در اردیبهشت ۹۹ به عنوان رئیس کمیسیون نظامی طالبان معرفی شد.

• گزارش تصویری؛ با چهره‌های طالبان آشنا شوید

  ذبیح‌الله مجاهد

  یکی از سخنگویان رسمی طالبان است. او در ۱۷ اوت سال ۲۰۲۱ چهره خود را به عموم مردم نشان داد. او پس از دستگیری محمد حنیف در سال ۲۰۰۷ سخنگوی طالبان شد و به‌طور منظم با روزنامه‌نگاران از طریق تماس‌های تلفنی، پیامک، ایمیل، توییتر و پست‌هایش در وبسایت‌های جهادی ارتباط بر قرار می‌کرد. او مسئول تأیید یا رد حملات طالبان در سراسر افغانستان است.

• گزارش تصویری؛ با چهره‌های طالبان آشنا شوید

  محمد نعیم وردک

  سخنگوی دفتر سیاسی طالبان حدود چهل سال سن دارد و در پیشاور پاکستان در مطالعات اسلامی به زبان عربی لیسانس گرفته و در دانشگاه اسلامی اسلام آباد تا درجه دکترا در سال ۲۰۱۰ پیش رفته است. او برخلاف شاهین، سخنگوی قبلی بیشتر به زبان عربی و پشتو مسلط است و به زبان انگلیسی تسلط کمتری دارد. افرادی که او را دیده‌اند، می‌گویند وردک "خشک مزاج، کم حرف و بسیار مذهبی" است.

• گزارش تصویری؛ با چهره‌های طالبان آشنا شوید

  سهیل شاهین

  از سخنگوی سابق دفتر سیاسی طالبان به عنوان طالب "قلم به‌دست" یا "حنجره طالبان" یاد می‌شود. او نویسنده و شاعر به زبان پشتو است و در دورانی که طالبان کابل را در کنترل داشتند "کابل تایمز" تنها روزنامه انگلیسی زبان پایتخت را مدیریت می‌کرد. شاهین حدود ۵۱ سال پیش در ولایت شرقی پکتیا متولد شده و از قوم "طوطاخیل" و پشتون‌تبار است. او مدتی نیز سرپرست سفارت "امارات اسلامی" افغانستان در پاکستان برعهده داشت.

• گزارش تصویری؛ با چهره‌های طالبان آشنا شوید

  مداخله شوروی و طالبان

  پس از مداخله اتحاد شوروی (سابق) در افغانستان، ۹۰ هزار افغان و جنگجویان دیگری از کشورهای عربی در طول دهه ۱۹۸۰ میلادی در پاکستان و با حمایت آمریکا تحت آموزش نظامی قرار گرفتند. در ۱۰ اکتبر سال ۱۹۹۴ میلادی در اوج جنگ‌های داخلی افغانستان گروهی وارد منطقه سپین بولدک ولایت قندهار در جنوب افغانستان شدند و نام خود را "تحریک اسلامی طلبای کرام" نهادند.

• گزارش تصویری؛ با چهره‌های طالبان آشنا شوید

  خوشبینی افغان‌ها به طالبان

  طالبان با تبلیغ شعارهای دینی اسلام مانند جهاد با شرک و کفر و اینکه هر کس کشته شود به بهشت خواهد رفت، پیروان زیادی در افغانستان و پاکستان پیدا کردند. در آغاز مردم افغانستان طالبان خوشبین بودند و گمان می‌کردند، آن‌ها می‌توانند به جنگ‌های داخلی پایان دهند.

• گزارش تصویری؛ با چهره‌های طالبان آشنا شوید

  پیشروی سریع تا کابل

  طالبان به سرعت مناطقی را در جنوب افغانستان که زیر تسلّط دولت مجاهدین به رهبری برهان‌الدین ربانی بود، اشغال کردند. آن‌ها یک ماه و دو روز پس از اعلام موجودیت، ولایت قندهار و در روز ۲۶ سپتامبر سال ۱۹۹۶ کابل را هم به تصرف درآوردند. آن‌ها به محض ورود به کابل قتل‌عام را شروع کردند و جنازه محمد نجیب، رئیس جمهور و برادرش را در چهارراه آریانا به نمایش گذاشتند.

• گزارش تصویری؛ با چهره‌های طالبان آشنا شوید

  پیشروی سریع تا کابل

  طالبان به سرعت مناطقی را در جنوب افغانستان که زیر تسلّط دولت مجاهدین به رهبری برهان‌الدین ربانی بود، اشغال کردند. آن‌ها یک ماه و دو روز پس از اعلام موجودیت، ولایت قندهار و در روز ۲۶ سپتامبر سال ۱۹۹۶ کابل را هم به تصرف درآوردند. آن‌ها به محض ورود به کابل قتل‌عام را شروع کردند و جنازه محمد نجیب‌الله (تصویر)، رئیس جمهور و برادرش را در چهارراه آریانا به نمایش گذاشتند.

• گزارش تصویری؛ با چهره‌های طالبان آشنا شوید

  امارات اسلامی افغانستان

  طالبان سپس نام حکومت خود را امارت اسلامی افغانستان گذاشتند و تشکیلات خود را از طریق رادیو اعلام کردند. کشورهای پاکستان، امارات متحده عربی و عربستان سعودی تنها سه کشوری بودند که طالبان را به رسمیت شناختند.

• گزارش تصویری؛ با چهره‌های طالبان آشنا شوید

  بربریت طالبانی

  حکومت طالبان با رادیو، تلویزیون، موسیقی، نقاشی، مجسمه‌سازی و آثار هنری مخالف بودند و مجسمه‌های بودا در بامیان را که از جمله آثار فرهنگی و باستانی افغانستان بود را منهدم کردند.

• گزارش تصویری؛ با چهره‌های طالبان آشنا شوید

  طالبان و زنان

  در دوران طالبان زنان اجازه نداشتند بدون مرد محرم یا بدون حجاب از خانه‌هایشان بیرون بروند. تحصیلات و کار برای زنان ممنوع بود.

• گزارش تصویری؛ با چهره‌های طالبان آشنا شوید

  مجازات اسلامی

  در دوران طالبان مجازات اسلامی سنگسار، قطع دست و اعدام در ملا عام رواج داشت. طالبان مردم را برای ادای نماز، به زور از مغازه‌هایشان به مساجد می‌فرستادند. در نظام طالبان ریش مردان باید بلند می‌بود و موهای سر باید کوتاه می‌بود. (عکس: صحنه‌ای از اعدام یک زن)

• گزارش تصویری؛ با چهره‌های طالبان آشنا شوید

  رابطه طالبان با القاعده

  اسامه بن لادن سرمایه دار سعودی و رهبر شبکه تروریستی القاعده (نفر سمت چپ) یک سال بعد از استقرار طالبان به جلال‌آباد افغانستان رفت. پس از حملات تروریستی یازدهم سپتامبر سال ۲۰۰۱ و عدم تسلیم بن‌لادن به آمریکا از سوی طالبان، حمله به افغانستان آغاز شد و دور اول حکومت طالبان فروپاشید.

  نویسنده: محمود صالحی