معاون قوه قضائیه: ایرانیان خارج از کشور بی‌دغدغه وارد ایران شوند

در ماه‌های اخیر رئیس قوه قضائیه و وزیر خارجه دولت سیزدهم تلاش‌هایی برای رفع نگرانی ایرانیان خارج از کشور برای ورود و خروج بی‌دردسر به ایران داشته‌اند که تکرار آنها می‌تواند نشانه بی‌اعتمادی به این گونه اظهارات باشد.

در تازه‌ترین نمونه، معاون امور بین‌الملل و دبیر ستاد حقوق بشر دستگاه قضائی گفته است: «باید به گونه‌ای برنامه‌ریزی شود که هر ایرانی که قصد ورود به کشور را دارد بدون دغدغه بتواند وارد شود.»

به گزارش خبرگزاری میزان، کاظم غریب‌آبادی صبح چهارشنبه، دهم آذر در نشست مشترکی با معاون کنسولی، مجلس و ایرانیان وزارت امور خارجه وعده داد ارائه برخی تسهیلات به ایرانیان خارج از کشور "با تسامح بیشتری از منظر قوانین و مقررات" انجام شود.

او در این نشست گفت: «برخی از ایرانیان خارج از کشور این سئوال را مطرح کردند که اگر زمانی به ایران آمدند آیا در هنگام بازگشت ممنوع‌الخروج هستند یا خیر. اخیرا ریاست قوه قضائیه در این خصوص اظهاراتی داشته‌اند و بخشنامه‌ای نیز صادر شده که حق افراد است تا زمانی که ممنوع‌الخروج شدند بلافاصله از موضوع مطلع شوند و در فرودگاه در جریان موضوع قرار نگیرند؛ همین بخشنامه نیز برای ایرانیان خارج از کشور تسری پیدا می‌کند.»

ممنوع‌الخروجی فراقانونی و "خسارت‌بار"

غلامحسین محسنی اژه‌ای تا کنون چند بار از جمله در ۱۹ مهرماه گفته است به طور دقیق معلوم نیست کدام دستگاه‌ها اجازه دارند افراد را ممنوع‌الخروج کنند و اینکه شهروندان بدون هیچ توجیه قانونی در فرودگاه متوجه شوند ممنوع‌الخروج شده‌اند "خسارت‌بار است".

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

رئیس قوه قضائیه می‌گوید مشکل دیگر این است که در برخی موارد بعدا معلوم می‌شود دلیلی برای ممنوع‌الخروج کردن افراد وجود نداشته و گاهی با وجود تصریح قانون مبنی بر بلااثر بودن این احکام پس از شش ماه باز هم کسانی ممنوع‌الخروج می‌شوند.

با توجه به این که بالاترین مقام قوه قضائیه هم از بی حساب و کتاب بودن ممنوعیت خروج افراد حیرت‌زده است، به نظر می‌رسد نگرانی ایرانیان مقیم خارج برای ورود و خروج آزاد توجیه‌پذیر باشد.

ایران هراسی یا هراس از جمهوری اسلامی؟

حسین‌امیرعبداللهیان، وزیر خارجه دولت ابراهیم رئیسی که به تازگی به عنوان جانشین رئیس شورای عالی امور ایرانیان خارج از کشور معرفی شده سی‌ام آبان گفته است: «‌ایران‌هراسی در بین ایرانیان خودمان در خارج از کشور اکنون یک معضل است.»

آنچه او ایران‌هراسی می‌نامد در واقع هراس و نگرانی ایرانیان خارج از کشور از عملکرد غیرقانونی و خارج از ضوابط نهادهای حکومتی جمهوری اسلامی است.

اعضای خانواده برخی از دوتابعیتی‌های بازداشت شده در ایران و شماری از سازمان‌های حقوق بشری جمهوری اسلامی را به گروگان‌گیری شهروندان دوتابعیتی برای امتیاز گرفتن از کشورهای غربی متهم می‌کنند.

وزیر خارجه دولت رئیسی گفته حل مشکل دوتابعیتی‌ها از جمله مسائلی است که بایستی یک بار برای همیشه آن را "با لحاظ نظرات تمامی دستگاه‌های مسئول به سرانجام مناسبی رساند".

وعده‌باورناپذیر تضمین امنیت دو تابعیتی‌ها

امیر عبداللهیان گفت قرار است تا حدود یک هفته دیگر سامانه‌ای در وزارت خارجه راه‌اندازی شود تا به ایرانیان خارج از کشور اطمینان دهد که برای ورود و خروج‌شان از کشور مشکلی وجود ندارد. او افزود: «اگر مشکلی پیش آمد وزارت خارجه مسئول است و ما این مسئله را تضمین می‌کنیم.»

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

با گذشت ده روز از دادن این وعده هنوز خبری در مورد تحقق آن منتشر نشده است. افزون بر این معاون امور بین‌الملل قوه قضائیه از برگزاری نشست‌های کارشناسی قوای سه‌گانه و دست‌گاه‌های مربوط برای "احصا مسائل حقوقی و قضایی ایرانیان خارج از کشور" خبر داده که به گفته او نتایج آن دست‌کم شش تا ۹ هفته دیگر ارائه خواهد شد.

یکی از مسائلی که در سال‌های گذشته شماری از ایرانیان را برای سفر به ایران دچار تردید کرده بازداشت تعدادی از شهروندان دوتابعیتی است که برخی از آنها مانند نازنین زاغری و ناهید تقوی همچنان در بازداشت به سر می‌برند.

کاظم غریب‌آبادی با استناد به این که در قوانین ایران تابعیت دوگانه به رسمیت شناخته نمی‌شود وجود زندانی دوتابعیتی در زندان‌های جمهوری اسلامی را از اساس منکر می‌شود.

بازداشت و برخورد با ایرانیان مقیم خارج از کشور و دوتابعیتی‌ها در سال‌های اخیر به طور عمده توسط سازمان اطلاعات سپاه پاسداران انجام شده که به هیچ دستگاهی پاسخگو نیست و وزارت خارجه و قوه قضائیه نمی‌توانند بر اقدام‌های آن نظارتی داشته باشند.

• سنت "گروگانگیری" در سیاست خارجی جمهوری اسلامی به روایت تصویر

  گروگانگیری دیپلمات‌های آمریکایی

  در روز ۱۳ آبان سال ۱۳۵۸ تعدادی "دانشجو" که بعدا بیشتر آن‌ها دارای پست‌ و مقام کلیدی در جمهوری اسلامی شدند، به سفارت آمریکا حمله کردند و دیپلمات‌های این کشور را گروگان گرفتند. ۶۶ دیپلمات آمریکایی ۴۴۴ روز یعنی تا روز ۱۱ ژوئیه ۱۹۸۰ گروگان بودند. این اقدام "دانشجویان خط امام" مسیر سیاست ایران در عرصه داخلی و خارجی را کاملا تغییر داد.

• سنت "گروگانگیری" در سیاست خارجی جمهوری اسلامی به روایت تصویر

  جیسون رضاییان

  جیسون رضاییان، خبرنگار ایرانی-آمریکایی و مدیر دفتر تهران روزنامهٔ واشنگتن پست بود. او به همراه همسرش یگانه صالحی در ۳۱ مرداد ۱۳۹۳ به اتهام جاسوسی دستگیر شدند. صالحی در ۱۴ مهر آزاد شد، ولی رضاییان در ۵ خرداد ۱۳۹۴ در دادگاهی به جاسوسی و فعالیت تبلیغی علیه نظام محکوم شد. رضاییان در ۲۶ دی ۱۳۹۴ به همراه سه آمریکایی دیگر در چارچوب مبادله زندانیان آزاد شد.

• سنت "گروگانگیری" در سیاست خارجی جمهوری اسلامی به روایت تصویر

  سیامک نمازی و باقر نمازی

  سیامک نمازی، شهروند ایرانی- امریکایی، مدیر دفتر برنامه‌ریزی استراتژیک شرکت نفتی "کرسنت" در امارات بود. او در تیرماه ۱۳۹۴ برای دیدار خانواده‌اش به ایران سفر کرد و بازداشت شد. باقر نمازی ۸۳ ساله برای پی‌گیری وضعیت فرزند بازداشت شده‌اش، در بهمن ۱۳۹۴ به ایران رفت اما او هم در تاریخ سوم اسفند همان سال بازداشت شد. این دو به اتهام "همکاری با دولت متخاصم آمریکا" به ۱۰ سال حبس محکوم شده‌اند.

• سنت "گروگانگیری" در سیاست خارجی جمهوری اسلامی به روایت تصویر

  ژیو وانگ

  ژیو وانگ، دارای ملیت چینی، ساکن آمریکا و دانشجوی دانشگاه پرینستون، به اتهام "جاسوسی" به ۱۰ سال زندان محکوم شد. وانگ دانشجوی دوره دکترای رشته تاریخ دانشگاه پرینستون و مسلط به زبان فارسی بود که پس از سفر به ایران برای کارهای تحقیقاتی پایان‌نامه دوره دکترایش، در تابستان ۱۳۹۵ بازداشت شد. وانگ بعدا با مسعود سلیمانی، پژوهشگر سلول‌های بنیادی که در آمریکا بازداشت شده بود، مبادله شد.

• سنت "گروگانگیری" در سیاست خارجی جمهوری اسلامی به روایت تصویر

  کایلی مور گیلبرت

  کایلی مور گیلبرت، استاد دانشگاه استرالیایی در پاییز ۱۳۹۷ از سوی ماموران حفاظت اطلاعات سپاه پاسداران بازداشت و به اتهام جاسوسی حکم ۱۰ سال زندان دریافت کرد. او ۵ آذر ۱۳۹۹ در جریان مبادله با ۳ ایرانی که به اتهام بمبگذاری ناموفق علیه دیپلمات‌های اسرائیلی در تایلند زندانی بودند، آزاد شد. جولی گینگ، گردشگر و مارک فیرکین وبلاگ‌نویس استرالیایی نیز به دلایل نامشخصی در ایران بازداشت و آزاد شدند.

• سنت "گروگانگیری" در سیاست خارجی جمهوری اسلامی به روایت تصویر

  مایکل وایت

  مایکل وایت، عضو سابق نیروی دریایی امریکا، در تابستان ۱۳۹۷ به ایران سفر کرد و در اوایل مرداد همان سال در مشهد بازداشت شد. دادگاه عمومی مشهد در اسفند ۱۳۹۷ او را برای دو اتهام "توهین به رهبری" و "پست عکسی در شبکه‌های اجتماعی" به ۱۰ سال حبس محکوم کرد. به گزارش سی ان ان مایکل وایت پس از تحمل دو سال زندان با مجید طاهری پزشک ایرانی که به نقض قوانین تحریم متهم و زندانی بود مبادله شد.

• سنت "گروگانگیری" در سیاست خارجی جمهوری اسلامی به روایت تصویر

  کامران قادری

  کامران قادری، شهروند ایرانی اتریشی، در سفر به ایران، در ۱۲ دی ۱۳۹۴ بازداشت شد. قادری دارای دکترای برق و الکترونیک از دانشگاه وین، فعال در حوزه آی‌تی و مدیر شرکت آوانک در وین بود. او پیش از بازداشت، بارها برای شرکت در سمینارهای علمی و تحقیقی و معامله‌های تجاری به تهران رفت‌وآمد داشت. قادری در دادگاه انقلاب به اتهام "همکاری با دول متخاصم" به ۱۰ سال حبس محکوم شد.

• سنت "گروگانگیری" در سیاست خارجی جمهوری اسلامی به روایت تصویر

  ارس امیری

  ارس امیری کارمند"بریتیش کانسیل" (شورای فرهنگی بریتانیا) و دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه کینگستون چند روز پس از بازگشت به ایران به قصد دیدن مادر بزرگ بیمارش، در ۲۳ اسفند ۱۳۹۶ از سوی ماموران وزارت اطلاعات به اتهام "تبانی و اجتماع علیه امنیت ملی" بازداشت اما با قرار وثیقه آزاد شد. او در شهریور ۱۳۹۷ به اتهام "اداره شبکه براندازی علیه امنیت داخلی کشور" بازداشت و به ۱۰ سال حبس محکوم شد.

• سنت "گروگانگیری" در سیاست خارجی جمهوری اسلامی به روایت تصویر

  کامیل احمدی

  کامیل احمدی، شهروند دوتابعیتی ایرانی بریتانیایی، پژوهش‌گر اجتماعی و مردم‌شناس، از ۲۰ مرداد ۱۳۹۹ بازداشت شد. او در دادگاه انقلاب اسلامی به ریاست ابوالقاسم صلواتی به ۹ سال و ۳ ماه حبس و پرداخت ۶۰۰ هزار یورو جریمه محکوم شد. جرم او تلاش برای "اعمال نفوذ در طرح افزایش سن ازدواج، ترویج و پشتیبانی از همجنس‌گرایی، سعی در تجزیه ایران بوسیله پژوهش و ارسال گزارش خلاف به سازمال ملل" عنوان شد.

• سنت "گروگانگیری" در سیاست خارجی جمهوری اسلامی به روایت تصویر

  نازنین زاغری رتکلیف

  نازنین زاغری رتکلیف، شهروند دوتابعیتی ایرانی بریتانیایی و مدیر پروژه‌های "بنیاد خیریه تامسون رویترز" فروردین ۱۳۹۵ در فرودگاه "امام خمینی"، در حالی که قصد خروج از ایران را به همراه دختر نوزادش داشت، از سوی ماموران حفاظت اطلاعات سپاه پاسداران بازداشت شد. دادگاه انقلاب او را بعد به اتهام «جاسوسی»، به پنج سال حبس محکوم کرد. او در پایان این مدت محکومیت دوباره برای یک "پرونده جدید" به محاکمه کشیده شد.

• سنت "گروگانگیری" در سیاست خارجی جمهوری اسلامی به روایت تصویر

  ناهید تقوی

  ناهید تقوی، ۶۶ ساله، زندانی دوتابعیتی ایرانی آلمانی است که روز ۲۵ مهر ۱۳۹۹ بازداشت شد. او معمار بازنشسته است که سال‌ها با دو گذرنامه و بدون هیچ مشکلی میان آلمان و ایران در رفت و آمد بود. مریم کلارن، دختر او می‌گوید: «در ابتدا اتهامات او امنیتی اعلام شده بود؛ اما به دلیل دسترسی نداشتن به پرونده، اطلاع دقیقی از اتهامات وارد شده در دست نیست.»

• سنت "گروگانگیری" در سیاست خارجی جمهوری اسلامی به روایت تصویر

  احمد رضا جلالی

  احمدرضا جلالی، پزشک، استاد و پٰژوهش‌گر مدیریت حوادث مترقبه است و با خانواده‌ش مقیم سوئد بوده است. او در سفری به ایران بازداشت و به اتهام «فساد فی‌الارض از طریق جاسوسی برای دولت متخاصم اسراییل» محکوم به اعدام شده است. او بارها تمام اتهامات را رد و اعلام کرده تحت شکنجه جسمی و روانی، وادار به اعتراف علیه خودش شده است.

• سنت "گروگانگیری" در سیاست خارجی جمهوری اسلامی به روایت تصویر

  فریبا عادلخواه و رولاند گابریل مارشال

  فریبا عادل‌خواه، پژوهش‌گر دوتابعیتی ایرانی فرانسوی در ایران، خرداد ۱۳۹۸ از سوی حفاظت اطلاعات سپاه پاسداران به اتهام جاسوسی بازداشت و به ۵ سال حبس محکوم شد. رولاند گابریل مارشال شریک زندگی او نیز که برای دیدنش به ایران رفت بازداشت شد. مارشال در مارس ۲۰۲۰ با جلال روح‌الله نژاد مبادله و آزاد شد.

• سنت "گروگانگیری" در سیاست خارجی جمهوری اسلامی به روایت تصویر

  مسعود مصاحب

  مسعود مصاحب، زندانی دوتابعیتی ایرانی اتریشی ۷۳ ساله، تاجر و دبیر کل انجمن دوستی اتریش و ایران، در بهمن ۱۳۹۷ بازداشت شد. مصاحب از سال ۱۳۴۴ در اتریش زندگی می‌کند. تلویزیون دولتی ایران بریده‌هایی از مصاحبه با مصاحب را پخش و او را به انتقال اخبار و اطلاعات مربوط به "فناوری پهپادی، موشکی و اتمی ایران" به سازمان اطلاعات آلمان (BND) متهم نمود. او به ۱۰ سال حبس محکوم شده است.

• سنت "گروگانگیری" در سیاست خارجی جمهوری اسلامی به روایت تصویر

  انوشه آشوری

  انوشه آشوری مهندس ۶۵ ساله و نماینده شرکت تکنو خلاق در بریتانیا به اتهام "اتصال به موساد" به تحمل ۱۰ سال حبس، ۲ سال حبس بابت تحصیل نامشروع و استراد ۳۳ هزار یورو پولی که از او کشف شده به نفع جمهوری اسلامی محکوم شد. شهرزاد ایزدی همسر او گفته که انوشه آشوری هرگز فعالیت سیاسی یا مقام دولتی در زندگی نداشته و در ارتباط با اسراسر محرمانه دولتی نیز نبوده است.

• سنت "گروگانگیری" در سیاست خارجی جمهوری اسلامی به روایت تصویر

  بنجامین بریر

  شش اسفند ۱۳۹۹ اعلام شد که بنجامین بریر گردشگر فرانسوی از ۹ ماه پیش در مشهد به اتهام "جاسوسی و تبلیغ علیه نظام" در بازداشت به سر می‌برد. بریر به خاطر پرواز یک پهپاد در دشت‌های نزدیک مرز ایران و ترکمنستان بازداشت شد. او همچنین به دلیل طرح این سئوال که «چرا حجاب در جمهوری اسلامی اجباری ولی در سایر کشورهای اسلامی اختیاری است» با اتهام فعالیت تبلیغی علیه نظام نیز روبرو شده است.

  نویسنده: محمود صالحی