کرونا به ١٢٠ میلیون شغل گردشگری ضربه زد

به گزارش ایسنا، حمید ضرغام بروجنی در نشست «مدیریت توسعه و پایداری در عصر تحولات بنیادین» که به همت کمیته گردشگری هجدهمین کنفرانس بین‌المللی مدیریت در دانشگاه علامه طباطبایی برگزار شد، درباره نقش دولت در توسعه گردشگری، اظهار کرد: اکنون، دوران ارتباط میان‌تئوری و عمل است و انتظار نمی‌رود که دانشگاهیان مانند عاملان اجرایی در صنعت گردشگری به ارائه راه‌کارها بپردازند. همواره هدف نهایی همه فعالیت‌های انسانی، رسیدن به رفاه بوده است. از ۵۰ سال پیش بود که شاخص‌های اجتماعی در تعریف رفاه نشر پیدا کرد و این سبب شد که تعریف این واژه از تمرکز محدود بر معیارهای عینی نظیر شرایط اقتصادی، مسکن، آموزش و بهداشت فراتر رود و شاخص‌های پیچیده‌تری شامل اجزای ذهنی و شناختی را هم در بر بگیرد.

او افزود: بسیاری از ویژگی‌های مادی و اجتماعی شرایط زندگی مانند منابع فیزیکی، اشتغال، درآمد، مسکن و بهداشت به‌راحتی قابل اندازه‌گیری است، اما مؤلفه‌های ذهنی رفاه با افکار و احساسات فرد درباره زندگی و پاسخ‌های روانشناختی، مانند رضایت از زندگی اندازه‌گیری می‌شود. زندگی خوب با شرایط جسمی، اجتماعی، برآوردن نیازها و امکان ابراز شایستگی فردی ارتباط دارد. گردشگری هم فعالیتی در راستای جست‌وجوی رفاه است. بسیاری از پژوهش‌ها در ادبیات گردشگری نشان می‌دهد که میان وضعیت مادی زندگی، یعنی متغیرهای اقتصادی و رفاه ذهنی، یعنی متغیرهای فرهنگی ارتباط وجود دارد، هرچند این ارتباط محدود است اما ارضای نیازهای اساسی برای تجربه رفاه مهم است. در واقع کیفیت زندگی علاوه بر شاخص‌های عینی تحت‌تاثیر شاخص‌های ذهنی هم است.

ضرغام ادامه داد: زندگی ما از طریق تعاملات انسانی مانند کار، عشق و تفریح معنا پیدا می‌کند. این وجوه زندگی تحت تأثیر همه‌گیری کرونا تا حدی مختل شد. رشد فراگیر اساساً یک مفهوم اقتصادی است که به نوعی ایجاد فرصت‌های برابر برای همه اقشار جامعه را فراهم و منافع حاصل از این فعالیت‌ها را عادلانه تقسیم می‌کند، بنابراین رشد فراگیر با برنامه‌های توسعه حامی فقرا، ارتباط تنگاتنگی دارد.

این استاد دانشگاه بیان کرد: رشد فراگیر در نهایت باید به کاهش فقر و تبعیض بیانجامد، بنابراین همه اقشار جامعه را در بر می‌ گیرد. در حقیقت وضعیت نامساعد محرومترین افراد را کاهش می‌دهد و در عین حال منافع ثروتمندان را هم در نظر دارد.

او در ادامه یادآور شد: پروتکل‌های بهداشتی در دوران همه‌گیری کرونا موجب شد که سفر ها و فعالیت‌های تفریحی انسان‌ها تا حد زیادی متوقف شود. گردشگری صنعت بسیار آسیب‌پذیری است و همواره رویدادهای مختلف طبیعی و سیاسی بر آن اثر گذاشته است، اما در طول سال‌ها این صنعت تا حدی نسبت به این تهدیدها مقاوم شد، اما با شیوع کرونا تحول عمیقی در ساختار گردشگری به وجود آمد، در واقع این بیماری در مقیاس جهانی تاثیرات چند بعدی را به وجود آورد و سیستم‌های موجود را به چالش کشید.

ضرغام با اشاره به آسیب شغلی حاصل از شیوع همه‌گیری کرونا در صنعت گردشگری، اظهار کرد: یکی از بارزترین اثرات همه‌گیری کرونا کاهش ۱۲۰ میلیون شغل گردشگری بود. این کاهش شغل معادل هفت برابر تاثیر واقعه ۱۱ سپتامبر است و این کاهش اشتغال در طول تاریخ تاکنون بی‌نظیر بوده است. هنوز نمی‌دانیم که کووید- ۱۹ چه تغییراتی در گردشگری و زیربنای آن ایجاد کرده است؟ صاحبان مشاغل در صنعت گردشگری باید بتوانند این تهدید را به یک نوآوری تبدیل کنند. آن‌ها باید به سمت بهینه‌سازی و به‌کارگیری تجربه‌های خود بروند تا این صنعت ضعیف را دوباره مقاوم سازند و از آن یک فرصت تحول‌آفرین ایجاد کنند. از آن‌جایی که بحران ها می‌توانند نقطه آغاز تحول باشند می‌توانیم انتظار داشته باشیم که تحول در گردشگری امری لازم است، اما متاسفانه هنوز در کشورمان شاهد آن نبوده‌ایم.

او افزود: با گسترش مضرات تغییرات اقلیمی در زندگی جوامع، بعید نیست که در آینده شاهد همه گیری‌های نوین دیگری باشیم و باید خود را با این همه‌گیری‌ها سازگار کنیم. به هر حال صنعت گردشگری با سکون کرونا در آینده رونق پیدا می‌کند، هرچه آرامش بیشتری در این همه‌گیری مشاهده کنیم تمایلات سفر و گردشگری هم گسترش پیدا می‌کند و رونق این صنعت در بخش داخلی کشور چشمگیر می‌شود.

ضرغام نقش دولت را در ایجاد هماهنگی میان سازمان‌هایی دانست که به نوعی ذی‌نفع هستند و در تشریح این فرایند، گفت: باید شرایطی ایجاد شود که تنش سفر برای افراد به حداقل برسد؛ چراکه در شرایط معکوس افراد گردشگری داخلی را فراموش می‌کنند و ترجیح می‌دهند هزینه تفریح خود را در کشورهای همسایه صرف کنند و ما این‌گونه شرایط را برای کشورهای همسایه فراهم می‌کنیم.

او بیان کرد: توسعه گردشگری از تصمیمات سیاسی جدا نیست و وابسته به دیدگاه‌های ایدئولوژیکی دولت‌ها است؛ اگرچه در حساب‌های ملی برای گردشگری جایی باز نکرده‌ایم، اما اگر حمایت‌های لازم دولتی برقرار و سرمایه‌گذاری شود، ما می‌توانیم عمیق‌تر و دقیق‌تر اثرات این بخش را در اقتصاد ملی شاهد باشیم.

این عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی ادامه داد: در گردشگری پساکرونا فرصت‌های زیادی برای رشد گردشگری داخلی کشور وجود دارد و شرایط برای سودآورتر شدن این صنعت فراهم است. از توصیه‌های مهم برای توسعه گردشگری داخلی در پساکرونا ترغیب کارگروه‌های گردشگری برای توجیه منافع حاصل از فعالیت‌های گردشگری است تا امکانات اشتغال‌زایی و تعامل فعالیت‌های مختلف را در این صنعت فراهم کنند. اگر این کارگروه‌ها به چنین نگرشی برسند، فعالیت‌های مفیدی را رقم می‌ زنند، در این شرایط می‌توانند زمینه را برای جذب سرمایه‌های بین‌المللی هم فراهم کنند.

وی گفت: از دیگر توصیه‌ها ایجاد گردشگری هوشمند، رشد رقابتی و مشاغل در سایه آموزش و مهارت آموزی است. انعطاف‌پذیری و تسهیل سفر و حفاظت از میراث فرهنگی مکان‌ها که تأکید سازمان ملل بر این مؤلفه‌ها بوده، نیز توصیه شده است.

ضرغام بیان کرد: کرونا به ما آموخت که نمی‌توانیم همچنان متوسل به الگوهای پیشین رشد در گردشگری باشیم. امروز ما نیازمند داده‌های قابل اعتماد هستیم، بنابراین همه‌گیری کرونا بی‌سابقه‌ترین چالش توسعه‌ای جهان است و نشان داد که باز هم می‌توان با چنین بحرانی به توسعه‌یافتگی رسید.