سرخوردگی و نگرانی سه کشور اروپایی از مذاکرات احیای برجام

دور هفتم مذاکرات کمیسیون مشترک برجام در وین پس از چند ماه وقفه روز دوشنبه آغاز شد و جمعه سوم دسامبر (۱۲ آذر) خاتمه یافت.

خبرگزاری فرانسه به نقل از دیپلمات‌های ارشد سه کشور اروپایی طرف توافق هسته‌ای گزارش داد که آنها پس از بررسی دقیق و اساسی متن‌های پیشنهادی هیئت مذاکره‌کننده ایرانی "سرخورده و نگران" هستند.

علی باقری کنی، معاون سیاسی وزارت خارجه و سرپرست هیئت مذاکره‌کننده جمهوری اسلامی روز پنج‌شنبه اعلام کرد که ایران شب گذشته دو متن پیشنهادی خود درباره موضوع‌های مورد مذاکره در روزهای اخیر را به طرف‌های مقابل ارائه داده است.

به گزارش خبرگزاری ایسنا باقری کنی درباره این دو سند گفت: «سند اول درباره لغو تحریم‌ها و دیگری [درباره] اقدامات هسته‌ای ایران [است]. طرف مقابل باید اینها را بررسی کند و آمادگی لازم پیدا کند تا وارد مذاکرات جدی درباره این متن‌ها شود.»

پایبندی به توافق‌های قبلی یا دستکاری آنها؟

خبرگزاری تسنیم، رسانه نزدیک به سپاه پاسداران از قول یک منبع نزدیک به هیئت مذاکره‌کننده ایران ادعا کرده بخش عمده‌ای از متن‌های جدید را پیش‌نویس توافق‌های شش دور قبلی مذاکرات شکل می‌دهند.

برخلاف این ادعا، دیپلمات‌های اروپایی به خبرگزاری فرانسه گفته‌اند ایران تقریبا تمام تفاهم‌هایی که طی ماه‌ها مذاکره و کار سخت به دست آمده را کنار گذاشته است.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

دیپلمات‌های بریتانیایی، آلمانی و فرانسوی می‌گویند ایران "تغییرات قابل توجهی" در متن پیش‌نویس‌ها وارد کرده که ابهام‌ها و خلاءهای تازه ایجاد می‌کنند و مشخصی نیست چگونه می‌توان در یک دوره زمانی واقع‌بینانه به آنها رسیدگی کرد.

مذاکرات احیای برجام میانه فروردین ماه امسال آغاز شد و تا آخر خرداد شش دور آن انجام شده بود. هدف نهایی این مذاکرات بازگشت آمریکا به توافق هسته‌ای و از سرگیری اجرای تعهدات برجامی توسط جمهوری اسلامی عنوان می‌شود.

"حساسیت‌های سیاسی" دولت ابراهیم رئیسی

تیم مذاکره‌کننده دولت ابراهیم رئیسی در ماه‌های اخیر بارها دستاوردهای شش دور مذاکره در دولت حسن روحانی را زیر سوال برده است.

انریکه مورا، معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و هماهنگ‌کننده کمیسیون مشترک برجام روز دوشنبه پس از پایان دور مقدماتی مذاکرات وین در جمع خبرنگاران گفته بود ایران پذیرفته کار بر اساس نتایج شش دور گفت‌وگوهای قبلی ادامه یابد اما مایل است "حساسیت‌های سیاسی" دولت ابراهیم رئیسی هم مورد توجه قرار گیرد.

دیپلمات‌های اروپایی می‌گویند دولت‌های فرانسه، بریتانیا و آلمان همچنان قاطعانه مصمم هستند یک راه دیپلماتیک برای حل مناقشه هسته‌ای با ایران پیدا شوند اما هیئت‌های مذاکره‌کننده با توجه به شرایط جدید باید برای ارزیابی موقعیت و دریافت دستورالعمل‌های تازه به پایتخت‌ها بازگردند.

ایران از اردیبهشت سال ۹۸ در نخستین سالگرد خروج آمریکا از توافق هسته‌ای اجرای تعهدات برجامی خود را کاهش داد و این روند همچنان ادامه دارد.

 مطابق برنامه جامع اقدام مشترک (برجام)، ایران مجاز به استفاده از سانتریفیوژهای پیشرفته نیست و نباید غنی‌سازی اورانیوم را از سطح ۷۶/ ۳ درصد فراتر ببرد. تهران مدت‌هاست این محدودیت را کنار گذاشته و ضمن استفاده از سانتریفیوژهای پیشرفته غنی‌سازی اورانیوم را تا ۶۰ درصد نیز رسانده است.

بدبینی مکرون به ادامه مذاکرات

امانوئل مکرون، روز جمعه در جریان سفر به امارات متحده عربی گفت با توجه به مواضع ایران به نظر می‌رسد مذاکرات وین پیشرفتی نداشته و موفقیت‌آمیز نبوده است.

رئیس جمهوری فرانسه می‌گوید به همین دلیل این احتمال منتفی نیست که مذاکرات احیای برجام در آینده نزدیک از سر گرفته نشود. انریکه مورا پیشتر گفته بود مذاکرات وین پس از رایزنی هیئت‌ها با پایتخت‌هایشان از میانه هفته آینده ادامه می‌یابد.

پایگاه خبری "آکسیوس" از قول مذاکره‌کنندگان غربی می‌گوید در متن‌های پیشنهادی ایران خواسته‌های غیرقابل قبول و غیرموجهی مطرح شده که ناقض پیش‌نویس توافق‌های شش دور قبلی گفت‌وگوها است.

ایران از مذاکره مستقیم با نمایندگان آمریکا خودداری می‌کند و هیئت آمریکایی به طور غیرمستقیم با گفت‌وگوهای وین مشارکت دارد. این در حالی است که محور اصلی مناقشه تحریم‌های ایالات متحده علیه جمهوری اسلامی است.

تیم مذاکره‌کننده دولت سیزدهم بارها برداشته ‌شدن یک‌جای تحریم‌های آمریکا و تضمین عدم خروج مجدد این کشور از توافق را لازمه احیای برجام عنوان کرده است.

دولت آمریکا با این درخواست مخالفت کرده و هر گونه کاهش تحریم‌ها را به بازگشت ایران به اجرای تعهدات برجامی موکول می‌کند. افزون بر این تصمیم‌گیری در مورد لغو کامل تحریم‌ها و عدم خروج از برجام در حیطه اختیارات دولت آمریکا نیست و کنگره باید در مورد آنها تصمیم بگیرد.

بدبینی دوجانبه ایران و آمریکا به نتیجه مذاکرات

زمزمه احتمال موفقیت‌آمیز نبودن دور هفتم مذاکرات احیای برجام پیش از خاتمه این دور از رایزنی‌ها هم به گوش می‌رسید. وزیر خارجه آمریکا روز پنج‌شنبه گفته بود "اقدام‌ها و لفاظی‌های اخیر ایران" خوش‌بینی درباره نتیجه بخش بودن مذاکرات وین را منتفی می‌کند.

آنتونی بلینکن گفته است به‌زودی و در یکی دو روز آینده حسن نیت داشتن یا نداشتن جمهوری اسلامی برای رسیدن به توافق مشخص می‌شود. او افزود با این حال هنوز دیر نیست و ایران می‌تواند از مسیری که در پیش گرفته بازگردد.

همزمان با این سخنان، حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه دولت ابراهیم رئیسی ادعا کرد که ایران از "مذاکرات جدی و یک توافق خوب" استقبال می‌کند و در عین حال حسن نیت غرب در مذاکرات احیای برجام را زیر سوال برد.

به گزارش خبرگزاری ایسنا، امیرعبداللهیان در یک تماس تلفنی با همتای ژاپنی خود گفته است: «جمهوری اسلامی ایران با عزم جدی و دستور کار روشن و منطقی شده به وین رفته است، اما درباره اراده و نیت آمریکا و سه کشور اروپایی خوش‌بین نیستیم.»

متن‌های پیشنهادی جمهوری اسلامی هنوز به طور رسمی منتشر نشده‌اند. مطابق آنچه تاکنون منابع خبری به نقل از دیپلمات‌های غربی گزارش داده‌اند برداشته شدن کامل تحریم‌ها و کاهش تعهدات برجامی ایران می‌تواند از مهم‌ترین درخواست‌های تهران باشد که بعید است کشورهای غربی با آنها موافقت کنند.