بازیافت زباله و تصفیه شیرآبه؛ معضل بزرگ مدیران شهری در کرج / حلقه دره به کارخانه بیوگاز مجهز می‌شود؟

گروه استان‌های خبرگزاری دانشجو، اعظم ذوالفقاری منظری؛ * شیرآبه، همان مایع بدبو و متعفنی که از انباشت زباله‌ها جاری می‌شود، معضل بزرگی برای مدیران شهری به ویژه در کلان شهر‌هاست. شیرآبه در محل دپوی زباله تولید می‌شود و حجم بسیار بالایی از مواد آلی و ترکیبات شیمیایی و معدنی را در خود دارد. نشت و نفوذ شیرابه‌ها به زمین یا محل دفن زباله ها، تهدید جدی برای منابع آبی زیرزمینی منطقه محسوب می‌شود. مقدار شیرآبه تولید شده که در محل دفن و دپوی زباله‌ها جریان پیدا می‌کند، به فاکتور‌های زیادی بستگی دارد؛ مثلا اینکه آب ورودی به زباله‌ها چقدر است. زباله‌ها چه مقدار مواد مایع همراه خود دارند. پوشش گیاهی محل دفن زباله ها، میزان بارندگی، سیستم زهکشی کف و همچنین جنس و ضخامت لایه خاک زیر زباله ها، می‌توانند بر کمیت و مقدار شیرابه و همچنین نوع مواد آلی موجود در آن اثرگذار باشند.

 

اما تهدید جدی شیرآبه‌ها در فلزات سنگین مانند فسفر، نیترات، کلسیم، سدیم، سولفات، آهن، پتاسیم و ... است که همراه با زباله‌ها به صورت مواد مصرفی و صنعتی از شهر‌ها و کارخانه‌ها زیر خاک دفن شده اند. ورود این فلزات به آب‌های زیرزمینی اثرات نامطلوبی بر سفره‌های آب زیرزمینی می‌گذارد و حتی می‌تواند آب را غیرقابل شرب و غیرقابل استفاده برای کشاورزی کند.

 

دپوی زباله؛ آزمون مهم مدیران شهری کرج

این معضل در استان البرز بسیار جدی است. محل دفن و دپوی بیشتر شهر‌های این استان جایی در نیمه جنوبی این استان به نام مرکز دفن زباله حلقه دره است. جایی که به گفته عمار ایزدیار، رئیس کمیسیون هوشمند، اقتصاد شهری و مشارکت‌های شورای شهر کرج روزانه هزار و ۵۰۰ تن زباله در آن دفن می‌شود. او گفته که نیمی از این حجم زباله را شهروندان کرجی تولید می‌کنند و بقیه مربوط به شهر‌های دیگر این استان است. در واقع حلقه دره محل اصلی دپوی زباله در البرز است و مراکز دفن زباله دیگری هم در این استان فعالیت می‌کند. اما حجم ورودی زباله در آن‌ها در مقایسه با حلقه دره ناچیز محسوب می‌شود.

چند وقتی است که حرف و حدیث‌هایی درباره شکایت اداره کل حفاظت از محیط زیست استان البرز از شهرداری کرج مطرح شده است. محمد اسدیان، عضو کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری و رئیس مرکز پژوهش‌ها و مطالعات راهبردی شورای شهر کرج در گفتگو با خبرنگار ما به این موضوع صحه گذاشت. قبلا هم حکیمی، مدیرکل حفاظت از محیط زیست البرز نسبت به تخریب محیط زیست در این منطقه هشدار داده و خواسته بود که پروژه‌های بازیافت زباله سریع‌تر تکمیل شوند.

 

شکایت محیط زیست از شهرداری کرج

براساس آنچه اسدیان به خبرگزاری دانشجو گفته، شورای شهر کرج وارد کار علمی برای حل این مشکل شده است. اسدیان می‌گوید: با متخصصان این حوزه و اهالی علم و فناوری‌های نوین وارد مذکره شده ایم تا راهکاری علمی و دقیق برای این مشکل پیدا کنیم.

 

او توضیح می‌دهد: فرآیند دفن زباله در چند مرحله انجام می‌شود و این فرآیند روند و الگویی علمی هم دارد. روی هر لایه زباله، یک لایه خاک ریخته می‌شود و تا چند لایه در محل دفن زباله ایجاد می‌شود. انتهای سایت دفن زباله حوضچه شیرآبه قرار دارد و اکنون معضلی اصلی این است که از نظر فرآیندی وقتی این حوضچه‌ها پر می‌شود، میکروارگانیسم‌هایی داخل شیرآبه‌ها به خاک نفوذ می‌کند و می‌تواند بیشترین آسیب را به طبیعت وارد کند.

 

شیرآبه‌های دردسرساز در حلقه‌دره

عضو شورای اسلامی شهر کرج ادامه می‌دهد: حوضچه‌های شیرآبه در بسیاری از کلان شهر‌ها روباز هستند و گاز‌های حاصل از این انباشت شیرآبه‌ها در هوای اطراف منتشر می‌شود، اما می‌توان با انجام یک سری فعالیت‌های علمی و تکنولوژیک، شیرابه‌ها را به آب تبدیل کرد؛ آبی که برای آبیاری فضای سبز قابل استفاده است.

از گاز‌های حاصل از انباشت زباله و شیرآبه هم می‌توان به گاز متان دست یافت. البته استحصال گاز متان از زباله ها، نیاز به احداث کارخانه دارد. از این گاز می‌توان برای سوخت نیروگاه استفاده کرد. یعنی هم از انتشار بوی نامطبوع زباله جلوگیری می‌شود و هم در سرانه تولید برق کشور اثرگذار است.

 

بهره‌گیری شورای شهر کرج از تجربیات مشهدی‌ها

در مشهد نیروگاه بیوگاز تولید انرژی الکتریکی احداث شده و مدتی است که مشغول به کار است. اسدیان می‌گوید که برای احداث کارخانه و بازیافت گاز زباله‌ها از تجربه شهر‌های دیگر، به ویژه مشهد هم استفاده می‌کنند. او توضیح می‌دهد: دبیرخانه‌ای با رئیس مرکز پژوهش‌های شورای شهر مشهد و هشت کلان شهر دیگر تشکیل داده ایم، با مرکز پژوهش‌های مجلس هم تفاهم نامه‌ای امضا کرده ایم و در اثر این ارتباط به دنبال دریافت الگو‌های موفق در کلان شهر‌ها برای دفن زباله، بازیافت و استحصال گاز یا تصفیه شیرآبه‌ها هستیم.

 

او ادامه می‌دهد: جدیدترین فناوری در این حوزه این است که شیرآبه‌ها را به صورت ذغال سنگ تبدیل می‌کند که برای سیستم‌های حرارتی قابل استفاده است. شیرآبه هم با تصفیه به چرخه استفاده از آب بازمی گردد و به این صورت زباله به چرخه زندگی بازمی‌گردد.

عضو شورای شهر اسلامی شهر کرج همچنین اشاره می‌کند که با توجه به اینکه سایت بازیافت حلقه دره برای شهرداری‌های دیگر استان البرز هم مورد استفاده است، برای بازیافت زباله‌ها با مدیران شهری شهر‌های دیگر نیز مذاکره کرده ایم. تعاملاتی هم با سازمان همیاری شهرداری‌های استانداری البرز هم داشته ایم تا از همه ظرفیت‌های دیگر برای به نتیجه رسیدن این پروُه بهره‌مند شویم.

 

روند بازیافت زباله، بیش از آنکه روندی مدیریتی باشد، نیاز به دانش و نوآوری دارد. استحصال گازها، تصفیه شیرآبه‌ها و تولید ذغال سنگ از زباله، همه می‌تواند در یک روند علمی و تخصصی انجام شود و مدیران صرفا به عنوان تسهیل کنندگان این روند باشند. شاید زباله، بهترین تجربه مدیران در به کارگیری دانشمندان برای حل مسائل و معضلات کشور باشد.