آرامش دوستدار فیلسوف ایرانی در کلن آلمان به خاک سپرده شد

تبلیغ بازرگانی

نویسنده کتاب "امتناع تفکر در فرهنگ دینی" روز ۲۷ اکتبر/۵ آبان ماه امسال در نود سالگی، در خانه شخصی خود در شهر کلن با زندگی بدرود گفت. خانواده او به توصیه دوستدارانش قصد برگزاری مراسم خاکسپاری بزرگی را داشتند و قرار بود در یکی از رستوران های شهر کلن از میهمانان پذیرائی شود، اما به دلیل محدودیت های کرونا برگزاری مراسم حدود یک ماه به تاخیر افتاد و سرانجام با حضور نزدیک به صد نفر به شکلی ساده برگزار شد.

آشنائی با افکار نیچه

آرامش دوستدار به عنوان کوچک ترین فرزند یک خانواده بهائی اهل فرهنگ و سیاست در روز سوم خرداد سال ۱۳۱٠ خورشیدی در تهران زاده شد. او پس از تحصیلات ابتدائی و متوسطه به تحصیلات دانشگاهی خود در بن آلمان ادامه داد و پس از پایان تحصیل در فلسفه، روانشناسی و دین شناسی تطبیقی با کسب دکترای فلسفه درسال ۱۳۵٠ خورشیدی به ایران بازگشت. دوستدار که از دین فاصله گرفته و به یک متفکر غیرمذهبی و انسان گرا تبدیل شده بود، از یک سال بعد تدریس فلسفه را در دانشگاه تهران آغاز کرد و تا سال ۱۳۵٨ ادامه داد. اما در جریان تصفیه های موسوم به انقلاب فرهنگی از دانشگاه اخراج شد و مدتی بعد به آلمان بازگشت و همراه با خانواده وهمسر آلمانی خود در شهر کلن اقامت گزید.

فیلسوف ایرانی بیش از همه به تحلیل اندیشه های نیچه علاقه نشان می داد. رساله دکترای او نیز عنوان "اخلاق و اراده سلطه گرا در آثار نیچه" را بر پیشانی داشت.

آثار معروف دوستدار

کتاب های شناخته شده دوستدار، علاوه بر اثر اصلی او که عصاره اندیشه اش را درباره دین خوئی در فرهنگ ایرانی توضیح می دهد، عبارتند از "درخشش های تیره"، "ملاحظات فلسفی در دین و علم"، "خویشاوندی پنهان" و "زبان و شبه‌زبان و فرهنگ". از این کتاب ها تنها رساله ملاحظات فلسفی از سوی انتشارات آگه در تهران منتشر شده و سایر کتاب های دوستدار را نشر خاوران در پاریس و  نشر فروغ  در کلن آلمان منتشر کرده اند.

علاوه بر این کتاب ها، رساله ها و مقاله های متعددی نیز در زمینه فلسفه و اجتماع از آرامش دوستدار به یادگار مانده که "روشنفکری پیرامونی و مسئله زبان" معروف ترین آن ها است.

نامه نگاری های بحث برانگیز با یورگن هابرماس

در سپتامبر سال ۲٠۱٠ میلادی پس از سخنرانی یورگن هابرماس فیلسوف معاصر آلمان در دانشگاه کوپر آمریکا و ذکر خاطرات سفرش به ایران، دوستدار در نامه ای سرگشاده به وی یادآور شد که بر ایران یک نظام به شدت مذهبی و تندرو حکومت می راند و این رژیم از سفر او به نفع خود سوء‌استفاده می کند. هابرماس به این نامه پاسخ داد و باعث شد که دوستدار بار دیگر به او نامه ای بنویسد و در آن موضع خود را در برابر اوضاع حاکم بر ایران و مسئولیت های اخلاقی فیلسوف آلمانی در برابر این اوضاع مورد تاکید مجدد قرار دهد.  مکاتبات دو فیلسوف آلمانی و ایرانی مدت ها موضوع بحث در محافل فلسفی دو کشور بود.

ممنوعیت در ایران

تلاش های روشنگرانه و نوشته های آرامش دوستدار در نقد دین  باب پسند رژیم دینی حاکم بر ایران نبود و به این دلیل آثارش در دوران زندگی او شانس انتشار در ایران را نداشتند، با این همه محافل فلسفی، پژوهشگران، دانشجویان و دوستداران فلسفه در داخل کشور نیز به ویژه با انتشار کتاب امتناع تفکر در فرهنگ دینی اندیشه های او را با علاقه دنبال می کردند.

در خارج از کشور که فضا آزادتر بود، اندیشه های دوستدار در میان روشنفکران ایرانی طرفداران زیاد و همچنین منتقدانی یافت که همواره به بحث های جالب در حوزه فلسفه و دین دامن می زدند و در جامعه تبعیدی ایران پویائی و تحرک می آفریدند. 

دوران کودکی

دوستدار به عنوان آخرین فرزند در خانواده ای به دنیا آمد که ضمن بهائی بودن، دارای ریشه های عمیق سیاسی و فرهنگی نیز بود. پدر وی عطاءالله خان دوستدار برادر احسان الله خان دوستدار از مبارزان سرشناس انقلاب مشروطیت و از رهبران جنبش جنگل در گیلان بود. از مادر دوستدار نیز  به عنوان نخستین زن پیشروئی نام می برند که پیش از کشف حجاب به دستور رضاشاه پهلوی، حجاب خود را به دور انداخت.

آرامش دوستدار در نوجوانی بهائیت را رها کرد و در همه جا به "آته‌ئیست" بودن خود تاکید می ورزید.

دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید

آبونه شوید

اخبار جهان را با بارگیری اَپ ار.اف.ای دنبال کنید