در سایه قتل خاشقجی، مکرون برای مذاکره با ولیعهد عربستان آماده می‌شود

امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه روز شنبه چهارم دسامبر/ ۱۲ آذر وارد عربستان سعودی شد تا با محمد بن سلمان، ولیعهد این کشور گفت‌وگو کند. او اولین رهبر بزرگ غربی است که پس از قتل جمال خاشقجی در سال ۲۰۱۸، پا به خاک پادشاهی عربستان گذاشته است.

مکرون، نقش عربستان سعودی را برای کمک به ایجاد یک توافق صلح در سطح منطقه با ایران و همچنین به عنوان متحدی در مبارزه با شبه‌نظامیان اسلام‌گرا از خاورمیانه تا غرب آفریقا و حصاری علیه اخوان‌المسلمین حیاتی می‌داند.

فرانسه یکی از تامین‌کنندگان اصلی تسلیحات عربستان سعودی است، اما به دلیل جنگ ائتلاف تحت رهبری عربستان با شورشیان حوثی در یمن با فشار فزاینده‌ای برای بازنگری در فروش تسلیحات خود به عربستان مواجه شده است.

در حالی که روابط بین پاریس و ریاض در زمان فرانسوا اولاند، سلف مکرون گرم‌تر بود، فرانسه از مزایای تجاری این روابط در دوران مکرون بهره نبرده است. مکرون قبل از قتل خاشقجی، از مخالفان خواسته بود تا به ولیعهد عربستان که آن زمان ۳۳ ساله بود وقت بدهند. با این حال روابط دو کشور در سال‌های اخیر سرد شده است.

قرار است در طول سفر مکرون یک هیات تجاری متشکل از حدود ۱۰۰ شرکت در یک نشست سرمایه گذاری شرکت کنند.

مکرون در گفت‌وگو با خبرنگاران در دبی، اتهامات مبنی بر مشروعیت بخشیدن به ولیعهد عربستان را رد کرد و افزود که با نادیده گرفتن عربستان نمی‌توان با بحرا‌ن‌های متعدد منطقه مقابله کرد:

«ما (می‌توانیم) پس از ماجرای خاشقجی تصمیم بگیریم که هیچ سیاستی در منطقه نداریم، این انتخابی است که برخی می‌توانند از آن دفاع کنند، اما من فکر می‌کنم فرانسه نقش مهمی در منطقه دارد.»

او با اشاره به قتل خاشقچی افزود: «اما این به این معنا نیست که ما راضی هستیم.»

مکرون تاکید کرد:

«تاکید می‌کنم که عربستان سعودی گروه ۲۰ را یک سال بعد از پرونده خاشقجی میزبانی کرد و من ندیدم که بسیاری از قدرت‌ها اجلاس گروه ۲۰ را تحریم کنند.»

قراردادهای اخیر دو کشور بسیار اندک بوده‌اند و بیشتر آنها بر پروژه گردشگری العلا متمرکز شده‌اند که هدف آن زنده کردن تاریخ پادشاهی نبطی است. این پروژه بخشی از تلاش عربستان سعودی برای تنوع بخشیدن به اقتصاد این کشور غیر از تکیه بر درآمدهای نفتی است.

سفر مکرون در زمانی انجام می‌شود که کشورهای عربی خلیج فارس نسبت به حضور و تمرکز ایالات متحده در منطقه ابراز تردید کرده‌اند. با این حال این کشورها به دنبال خرید تسلیحات بیشتر از واشنگتن هستند.

عربستان سعودی از رویکرد دولت جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا، که ریاض را در مورد سابقه حقوق بشری‌اش و جنگ یمن تحت فشار قرار داده و اطلاعاتی را منتشر کرده که بن سلمان را به قتل خاشقجی مرتبط می‌کند، ناامید شده است.

ولیعهد عربستان هر گونه دست داشتن در قتل خاشقچی در کنسولگری ریاض در استانبول را رد کرده است؛ حادثه‌ای که خشم جهانی را برانگیخت و وجهه محمد بن سلمان را خدشه دار کرد.

اگنس کالامار، بیرکل سازمان عفو بین‌الملل، گفته است:

«این سفر چه هدف باشد و چه نباشد، به سیاست بازسازی وجهه شاهزاده سعودی کمک می‌کند. برای من دردناک است که فرانسه، کشور حقوق بشر، ابزار این سیاست است.»

انتظار می‌رود این دو نفر در مورد مسائل منطقه‌ای، از جمله موضوع هسته‌ای ایران و لبنان گفت‌وگو کنند. مکرون تاکنون نتوانسته کشورهای عربی خلیج فارس را متقاعد کند که برای یافتن راه‌حل مشترک درباره حزب‌الله که مورد حمایت ایران است، مشارکت کنند.

بحران اقتصادی لبنان با درگیری دیپلماتیکی که در ماه اکتبر بین این کشور با چندین کشور خلیج فارس آغاز شد هم از موضوعات مورد علاقه مکرون است. عربستان سعودی در جریان این بحران واردات از لبنان را ممنوع کرد.

این بحران ناشی از انتقاد جورج قرداحی، وزیر اطلاعات لبنان از مداخله نظامی عربستان در یمن بود؛ اظهاراتی که در نهایت منجر به استعفای او در روز جمعه شد.