مرگ حدود نیم میلیون نفر ظرف ۲۰ سال؛ تلفات جاده‌ای در ایران همچنان قربانی می‌گیرد

کوروش آلادین - ایسنا گزارش داده است که روز جمعه ۱۲ آذر، بر اثر واژگونی یک دستگاه اتوبوس در ۳۵ کیلومتری محور سیرجان به شهر بابک، یک نفر کشته و ۱۷ نفر مصدوم شدند.

به گزارش سازمان پزشکی قانونی، در شش ماه نخست سال جاری به طور میانگین روزانه ۴۶.۵ نفر در حوادث رانندگی جان باختند.

طبق این گزارش در نیمه نخست سال جاری ۸ هزار و ۶۴۴ نفر در حوادث رانندگی جان خود را از دست داده‌اند. که نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد ۹.۶ درصدی داشته است.

تلفات جاده‌ای در ایران بیشتر از بسیاری از کشور‌های دیگر است، و یکی از عوامل مهم مرگ و میر در ایران است. دلایل عمده حوادث جاده‌ای شامل خرابی جاده‌ها، فرسودگی وسایل نقلیه، و عدم رعایت قوانین رانندگی و نظارت بر آن عنوان می‌شود.

• تصادف وسایل حمل و نقل عمومی در سال ۱۴۰۰

گاه برخی از حوادث رانندگی، مانند حادثه واژگونی اتوبوس دانشگاه علوم و تحقیقات در دیماه ۱۳۹۷ بازتاب رسانه‌ای بیشتری داشته و در یادها مانده است. برخی از دیگر تصادفات عمده وسایل نقلیه عمومی در سال جاری به این ترتیب است:

• ۱۸ اردیبهشت، برخورد اتوبوس با گاردریل محور دامغان به سمنان.
• ۲ تیر، واژگونی اتوبوس حامل خبرنگاران که منجر به فوت دو خبرنگار خبرگزاری ایسنا و ایرنا شد.
• ۳ تیر، واژگونی اتوبوس حامل سرباز معلمان در دهشیر یزد که منجر به فوت پنج سرباز معلم شد.
• ۱ شهریور، واژگونی اتوبوس حامل اتباع افغانستان ۳ نفر کشته.
• ۱۰ شهریور، واژگونی مینی‌بوس در کامیاران کردستان ۱۶ نفر کشته.
• ۱۴ آبان، برخورد اتوبوس با تریلی جاده مشهد به تهران.
• ۵ آذر، برخورد اتوبوس با تریلی اتوبان نطنز به اصفهان.
• ۱۲ آذر ، واژگونی اتوبوس در شهر بابک یک کشته.

• کدام نهاد متولی این امر است؟

طبق قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی (۱۴۰۰-۱۳۹۶) ماده ۱۰۸ دولت موظف است اقدامات و ساز و کار لازم برای کاهش تلفات حوادث رانندگی با تاکید بر تجهیز و تقویت پلیس راهنمایی و رانندگی، ارتقای کیفیت ایمنی وسایل نقلیه، تقویت و تکمیل شبکه‌های امداد رسانی و فوریت‌های پزشکی، اصلاح نقاط حادثه خیز و توسعه فرهنگ صحیح رانندگی را فراهم نماید، به نحوی که تا پایان اجرای این قانون (۱۴۰۰سال) حوادث رانندگی به میزان ۳۱ درصد کاهش یابد.

در طول ۲۰ سال گذشته تقریبا نیم میلیون ایرانی بر اثر حوادث رانندگی جان خود را از دست داده‌اند.

کارشناسان عوامل موثر در حوادث رانندگی را به سه دسته عوامل انسانی، وسیله نقلیه و راه تقسیم می‌کنند.

• عوامل انسانی

مهمترین دلایلی که کارشناسان به عنوان عامل انسانی در تصادفات ذکر می‌کنند عبارتند از: صحبت کردن با تلفن هنگام رانندگی، سرعت غیر مجاز، نداشتن دقت و تمرکز کافی، رعایت نکردن فاصله ایمنی، تغییر ناگهانی مسیر، نداشتن تجربه، و سبقت غیر مجاز.

این عوامل فردی به فرهنگ صحیح رانندگی و نظارت‌ها، باز می‌گردد که از طریق ماده ۱۰۸ «برنامه توسعه» گسترش این فرهنگ از جمله وظایف دولت عنوان شده است.

علیرضا اسماعیلی، رئیس سابق پلیس راه گفته است: در بخش آموزش عمومی هیچ سازمانی خود را مسئول آموزش و فرهنگ سازی نمی‌داند، و هر بخش به صورت جزیر‌ه‌ای اقدام می‌کند. بدتر اینکه رسانه ملی می‌گوید پول بدهید تا در حوزه ایمنی ترافیک، آموزش عمومی بدهم که چنین اقدامی واقعا شرم آور است.

اسماعیلی اضافه می‌کند که حمل و نقل و ترافیک جزو اولویت‌های دولت‌ها نیست.

حوادث جاده‌ای در ایران - عکس از فارس

• وسیله نقلیه

جواد نوفرستی، مدیر عامل انجمن جامعه ایمن به روزنامه قدس گفته است: اگر خودرو دارای حداقل استاندارد‌ها باشد نباید در واژگونی به راحتی دفرمه شود. در حالی که خودروی پراید بر اثر واژگونی به راحتی پرس شده و سرنشینان قربانی می‌شوند.

سهم بالای پراید در تصادفات جاده‌ای در ایران تا جایی است که به آن لقب «ارابه مرگ» داده‌اند.

• ایمنی جاده‌ها

علیرضا اسماعیلی، همه دستگاه‌های مسئول در زمینه ایمنی جاده‌ها را مقصر می‌داند، و می‌گوید: اعلام کرده‌اند که حدود ۵ هزار نقطه حادثه خیز در کشور وجود دارد که ترمیم آن نیاز به ۶ هزار میلیارد تومان هزینه است. بنابراین وقتی نمی‌توانیم نقاط پر خطر را ترمیم کنیم باید منتظر مرگ و میر در این نقاط باشیم.

نوفرستی، اجرا نشدن ماده ۲۳ قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی را تخلف قانونی خوانده و می‌گوید: سازمان برنامه و بودجه، بودجه قانونی برای ایمنی جاده‌ها و ارتقای فرهنگ ترافیک و آموزش را در ۱۰ سال اخیر نداده است، در حالی که بی‌توجهی به این ماده به قیمت جان هزاران ایرانی در سال تمام می‌شود.