پس از سه سال سکوت، حمله‌ای دوباره به «اهداف ایرانی» در لاذقیه

بامداد سه‌شنبه، ۱۶ آذرماه، رسانه‌ها از حمله‌ای «منتسب به اسرائیل» به محوطه کانتینرهای بندر لاذقیه سوریه خبر دادند که «مستقیماً» محموله «سلاح‌های» ایرانی را هدف گرفته و نابود کرده است.

لاذِقیه به عنوان بندر اصلی سوریه محل ورود کالاهای اساسی به این کشور است و حمله هوایی تازه به آن از سوی رسانه‌های اسرائیلی به عنوان «کم‌سابقه» و «حمله‌ای مهم» توصیف شده است.

در مورد علت هدف قرار نگرفتن اهداف ایرانی در لاذقیه در سه سال اخیر و دلیل مهم بودن حمله تازه به این بندر باید نگاهی به تحولات مدت‌های اخیر در این منطقه بیندازیم.

شمال غرب سوریه که شامل شهرهای بندری لاذقیه و طرطوس می‌شود از مناطق اصلی علوی‌نشین و وفادار به دولت بشار اسد است و روسیه و ایران حفظ نفوذ در این منطقه را برای اهداف راهبردی خود مهم توصیف می‌کنند.

در سال‌های اخیر، روسیه که از هم‌پیمانان دولت سوریه است، یک پایگاه دریایی در طرطوس و یک پایگاهی هوایی در لاذقیه مستقر کرده است؛ طرطوس و لاذقیه دو شهر اصلی بندری سوریه در سواحل مدیترانه هستند.

اگرچه حملات منسوب به اسرائیل به اهداف مرتبط با ایران در سوریه کمابیش هر هفته در خبرها دیده می‌شود، اما به ندرت خبری از چنین حملاتی به حوالی لاذقیه مخابره شده است، چه رسد به داخل پایانه کانتینری آن.

«به باور مقام‌های اسرائیلی، خودداری اسرائیل از حمله در نزدیکی روس‌ها، باعث آن شده که ایران از این امر به عنوان یک چتر امنیتی استفاده کرده و «جابه‌جایی تسلیحاتی» خود در سوریه را در نزدیکی مناطق تحت کنترل روسیه انجام دهد.

علت آن هم، به نوشته روزنامه «تایمز اسرائیل»، نزدیک بودن این بندر به پایگاه عملیاتی ارتش روسیه و روابط حساس تل‌آویو با مسکو در ارتباط با این مناطق بوده است.

درپی پشتیبانی‌های مسکو از دولت بشار اسد در سوریه، حکومت بشار اسد یک پایگاه هوایی در حَمیمیم در جنوب شرقی لاذقیه را به‌طور دائمی در اختیار روس‌ها قرار داده است و از آنجا که دسترسی روسیه از طریق دریای سیاه و تنگه بسفر به آب‌های گرم مدیترانه بسیار محدود است این پایگاه برای روس‌ها ارزشی به‌سزا دارد.

در همین حال، روسیه مایل نیست ایران در دسترسی به سواحل شرق مدیترانه شریکی جدی برای مسکو باشد و پیشتر رسانه‌های لبنانی گزارش داده بودند که روسیه مخالف حضور جمهوری اسلامی در دو بندر طرطوس و لاذقیه است و مقام‌های روسی در سال‌های گذشته از طرح این موضوع در جریان سفر بشار اسد به تهران ابراز نارضایتی کرده بودند.

با این وجود، جمهوری اسلامی از تلاش برای پیدا کردن جای پایی در لاذقیه دست برنداشته و در کنار اعلام طرح‌هایی چون ایجاد خط اعتباری برای نیروگاه برق لاذقیه و طرح‌ریزی برای رساندن راه‌آهن ایران تا این بندرگاه، همواره از طریق این بندر کالا و مهمات را نیز به نیروهای هم‌پیمان خود در سوریه رسانده است.

حدود سه سال پیش از این، اواخر شهریور ۱۳۹۷ اسرائیل دست به حمله‌ای کم‌سابقه در بندر لاذقیه زد که منجر به سرنگونی یک هواپیمای ترابری روسیه و کشته شدن ۱۵ نظامی این کشور شد.

در آن زمان، روسیه اسرائیل را متهم کرد که یک جنگنده‌اش در یک حمله به «اهداف ایرانی و متحدانش در لاذقیه» در پشت هواپیمای پهن‌پیکر باربری نظامی روسیه پنهان شد و این جریان باعث شد که سامانه دفاع هوایی سوریه هواپیمای روسی را ساقط و ۱۵ خدمه آن را بکشد. اسرائیل در آن زمان گزارش وزارت دفاع روسیه در مورد دلایل سقوط هواپیمای روسی را رد کرد، اما این رخداد به مناسبات دو کشور ضربه زد.

این رویداد همچنین باعث شد که اسرائیل از آن تاریخ، در صورت حضور نیروهای روسی در نزدیکی برخی اهداف، از انجام حملات علیه آن اهداف خودداری کند.

«تایمز اسرائیل» در این باره می‌نویسد که به باور مقام‌های اسرائیلی، این خودداری اسرائیل، باعث آن شده که ایران از این امر به عنوان یک چتر امنیتی استفاده کرده و «جابه‌جایی تسلیحاتی» خود در سوریه را در نزدیکی مناطق تحت کنترل روسیه انجام دهد.

نیویورک‌تایمز می‌گوید افراد حلقه داخلی حکومت سوریه به اضافه حزب‌الله لبنان، با ایجاد شبکه تولید و قاچاق مواد مخدر «کاپتاگون» که بیشتر آن از طریق بندر لاذقیه قاچاق می‌شود، «درآمدهای میلیارد دلاری» به‌دست آورده‌اند.

اکنون باوجود خطر ناراضی کردن دوباره روس‌ها از درگیر شدن دوباره اسرائیل در منطقه لاذقیه و با وجود دور بودن نسبی این بندرگاه از مرزهای اسرائیل، بامداد سه‌شنبه، پس از سه سال، چنین حمله‌ای در لاذقیه رخ داده است و این حمله، به گمانه‌زنی‌های تحلیل‌گران دامن زده است.

روزنامه جروزالم‌پست روز سه‌شنبه در این رابطه احتمال جلوگیری از انتقال سامانه‌های پدافندی ایران به این مناطق را عنوان کرده است.

اما دو روز پیش از آن، روز یک‌شنبه گزارشی دیگر در ارتباط با لاذقیه در رسانه‌های جهانی منتشر شده بود.

این گزارش مفصل در روزنامه نیویورک‌تایمز به انتشار رسیده و می‌گوید که افراد حلقه داخلی حکومت سوریه به اضافه حزب‌الله لبنان، با ایجاد شبکه تولید و قاچاق مواد مخدر «کاپتاگون» که بیشتر آن از طریق بندر لاذقیه قاچاق می‌شود، «درآمدهای میلیارد دلاری» به‌دست آورده‌اند.

این گزارش با استناد به منابع خود می‌نویسد که شبه‌نظامیان بانفوذ سوری و لبنانی اکنون باعث شده‌اند که سوریه و لبنان به منابع جدیدی برای صدور قرص‌های مواد مخدر در جهان تبدیل شوند.

از جمله سال گذشته کشف و توقیف ۸۴ میلیون قرص مخدر در شهر سالرنوی ایتالیایی که بزرگ‌ترین کشف قرص‌های «کاپتاگون» تا آن زمان بود، از لاذقیه آمده بود.

مقام‌های روسی و ایرانی تاکنون نسبت به حمله بامداد سه‌شنبه به اهداف مرتبط با ایران و هم‌پیمانانش در لاذقیه واکنشی نداشته‌اند و تنها رسانه‌های داخلی ایران از «نابودی کیسه‌های برنج در حمله اسرائیل به لاذقیه» سخن گفته‌اند.

حمله هوایی که سوریه به اسرائیل منتسب کرده در زمانی رخ داد که فیصل مقداد، وزیر خارجه سوریه، در سفری دو روزه در ایران به سر می‌برد و روز دوشنبه مورد استقبال همتای ایرانی‌اش قرار گرفت.