از جلسات رونمایی کتاب‌های جدید تا گلایه‌های گلشنی و نجاتی حسینی

به گزارش خبرنگار مهر، حوزه اندیشه در هفته‌ای که گذشت هفته نسبتاً آرام و معمولی را پشت سرگذاشت و طبق روال هفته‌های معمول نشست‌های مناسبتی و علمی برگزار و کتاب‌ها و نشریاتی هم در این حوزه منتشر شد. روز ملی علوم اجتماعی، روز دانشجو و درگذشت آیت الله سیدرضی شیرازی از جمله مناسبت‌های هفته گذشته بود.

درگذشت فقیه و فیلسوفی که سردمدار حوزه تهران بود

دهم آذرماه، آیت الله سیدرضی، فقید و فیلسوف کشورمان دار فانی را وداع گفت و پس از درگذشت شخصیت‌های فلسفی، فرهنگی و اندیشه‌ای کشورمان پیام‌های تسلیتی به یاد وی نوشتند و نشست‌هایی هم به یاد وی برگزار شد.

صدوقی سها که از دوستان و نزدیکان سیدرضی شیرازی بود در هفته گذشته در یک نشست اینستاگرامی درباره وی سخنرانی کرد و با اشاره به اینکه مرحوم سیدرضی شیرازی در رأس حوزه تهران بود گفت: ایشان حوزه نجف اشرف را به قم ترجیح می‌دادند و یکی از خصایص حوزه تهران این بود که فلسفه نجف اشرف و قم تبعه حوزه فلسفی تهران است؛ یعنی برخی از حکمای حوزه تهران به نجف رفته‌اند و آنجا به تدریس حکمت پرداخته‌اند؛ بنابراین نباید غافل بود که فلسفه قم و نجف بچه‌ای از حوزه‌های تهران است. طبیعی است که مادر بر فرزند رجحان دارد. قم حدود صد سال پیش تأسیس شده است اما نجف سابقه هزار ساله دارد و افراد مانند آقارضی، نجف را به غیر نجف ترجیح می‌دادند.

همچنین برنامه رادیویی سوفیا هم به بررسی شخصیت و عقاید این عالم فرزانه پرداخت و در این برنامه حجت الاسلام محمدعلی خسروی، پژوهشگر و نویسنده فلسفه گفت که آیت الله سیدرضی شیرازی اعتقاد داشت که طلبه‌ای که فلسفه نمی‌داند به هیچ دردی نمی‌خورد. صدوقی سها در این برنامه هم میهمان بود و از فضیلت‌های سیدرضی شیرازی سخن گفت.

گلایه نجاتی حسینی و مناظره عبدالکریمی و شجاعی زند

همچنین در هفته گذشت مناسبت روز ملی علوم اجتماعی را هم داشتیم که همزمان با روز تولد غلامحسین صدیقی از آورندگان دانش جامعه‌شناسی به ایران است. به همین مناسبت توسط دانشگاه‌ها و نهادهای مختلف نشست‌ها و همایش‌های مختلفی برگزار شد که در یکی از این نشست‌ها که توسط اندیشگاه کتابخانه ملی برگزار شد، ناهماهنگی برگزار کنندگان موجب دلخوری سید محمود نجاتی حسینی عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز و جامعه‌شناس کشورمان شد و وی در این باره یادداشتی نگاشت و مطالب خود را به صورت مختصر در این یادداشت آورد.

کانون اندیشه جوان مدتیست که سلسله نشست‌هایی با موضوعات مختلف برگزار می‌کند در هفته گذشته سلسله نشست‌هایی با موضوع دین و سکولار و ما دانشگاه برگزار کرد. در یکی از نشست‌های دین و سکولار، علیرضا شجاعی زند با بیژن عبدالکریمی درباره موضوع «انقلاب اسلامی و روند سکولاریسم» مناظره کردند. در این گفتگو که مواضع دونفر با یکدیگر متفاوت هم بود عبدالکریمی به توضیح رویکرد خود و تفاوت آن با رویکرد شجاعی زند پرداخت و گفت: من خواهان «توصیف پدیدارشناسانه جهان و موقعیت تاریخی کنونی» هستم اما آقای دکتر شجاعی‌زند از «باید و نبایدها» و از «اهداف و غایات» و «آمال و آرزوها و حدیث آرزومندی‌ها» یشان سخن می‌گویند. من از امور بالفعل و ایشان از امور امکانی و بالقوه سخن به میان می‌آورند. اما باید توجه داشت تحقق آرزوها جز از طریق فهم جهان آنگونه که هست امکانپذیر نیست.

چندی پیش ششمین دوره طرح ملی گفتمان نخبگان علوم انسانی افتتاح شد که در یکی از گزارش‌هایمان هم به آن اشاره کردیم و به این موضوع پرداختیم که دوره‌های آموزشی آن با حضور اساتید متخصص هرحوزه تا دی ماه برگزار می‌شود. مسعود درخشان، استاد تمام اقتصاد و عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی در درسگفتاری که در این دوره داشت گفت: شیوه ارتباط ما با غرب اینگونه بود که گروهی از ایران روانه اروپا شدند و اندیشه‌های غربی را فراگرفته و دلباخته فضای جهان جدید شدند و پس از بازگشت به ایران با تشکیل شبکه‌هایی به بسط فرهنگ و عقاید غربی در جامعه و حکومت پرداختن اما با وقوع انقلاب اسلامی افق جدیدی پیش روی مردمان این کشور گشوده شد اما در امتداد تاریخی که داشت، مجدداً فضای دلباختگی نسبت به غرب توسط افراد مختلفی در دانشگاه‌ها و حکومت بسط پیدا کرد و باید توجه داشت که راه پیشرفت ایران جز از طریق داشته‌ها خود و مسیر و فرهنگ خودمان ممکن نمی‌شود.

اما در آستانه برگزاری ششمین کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی، نشست‌های تخصصی کمیسیون‌های مختلف این کنگره در حال برگزاری است و نشست خبری این کنگره هم روز شنبه بیستم آذر ماه برگزار می‌شود و حجت الاسلام غلامی توضیحات کامل در خصوص این دوره از کنگره را ارائه می‌دهد. حجت الاسلام علیرضا پیروزمند رئیس کمیسیون مدیریت تحول علوم انسانی ششمین کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی اخیراً در باب درباره ضرورت تبیین و بسط گفتمان تحول در علوم انسانی گفت: اگر قرار است به بازخوانی و بازگویی علوم غربی ادامه دهیم باید نگاه‌های انتقادی را مورد توجه داشته باشیم و مخاطبان را با نگاه‌های انتقادی آشنا کنیم. علاوه بر این ما در کنار فراگرفتن نظریات اندیشمندان غربی، به توانمندسازی دانشجویان به نگاه‌های انتقادی نیاز داریم.

رونمایی از تازه‌ترین اثر قائمی‌نیا

رونمایی از کتاب «الهیات سایبر» تازه‌ترین اثر حجت‌الاسلام‌والمسلمین علیرضا قائمی‌نیا توسط پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و با همکاری کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی از دیگر رویدادهای هفته گذشته بود. قائمی نیا در این مراسم که آیت الله رشاد و حجت الاسلام خسروپناه هم حضور داشتند گفت: نگاه انتقادی من به رد فضای مجازی نیست؛ بلکه نگاه به بنیادهای فکری این فضا است. اندیشه مرحوم طباطبایی در نگارش این اثر بسیار تأثیر داشت و چون مهمترین دستاورد فلسفی علامه طباطبایی با جنبه پدیدارشناختی در آثارش مغفور مانده، من برای اینکه یک نگاه پدیدارشناسی در فضای سایبر را بپرورانم، به فلسفه او در این اثر پرداختم و با دسته‌بندی آنها به نتایج موجود در کتاب رسیدم. ایده‌هایی که شهید مطهری درباره آزادی معنوی و آزادی دیجیتال دارد نیز در نگارش این کتاب برمن اثر داشته است و اینکه توانستم نگاه پوزیتیویستی را در این اثر کنار بگذارم به نظرم در هدف خود موفق بوده‌ام.

در ادامه اخبار مربوط به مراسم رونمایی کتاب، خبر دیگر اینکه از هفت کتاب علوم انسانی که به تازگی توسط انتشارات علمی فرهنگی منتشر شده نیز رونمایی شد. «از ریشه تا امروز»، «شعب الایمان»، «تمدن و سرمایه‌داری»، «کارنامه نشر»، «رنگ‌ها و سطرها»، «تخت جمشید» و پروژه‌ی «تاریخ شفاهی سازمان تأمین اجتماعی» کتاب‌هایی بودند که سه شنبه ۱۶ آذر ماه در ساختمان انتشارات علمی و فرهنگی با حضور جمعی از اهالی فرهنگ و ادب رونمایی شدند.

لطمه‌ای که مقالات ISI به پیشرفت علم در ایران می‌زند

مناسبت دیگری که در هفته گذشته داشتیم، روز دانشجو بود که برخی از اساتید حوزه فلسفه وجامعه شناسی سخنرانی‌هایی به این مناسبت انجام دادند؛ مقصود فراستخواه، ناصر فکوهی، مهدی گلشنی از جمله افرادی بودند که به این مناسبت با موضوعات مختلفی سخنرانی کردند.

گلشنی در نشستی که با موضوع «وضعیت علم در ایران معاصر» سخنرانی کرد گفت: چیزی که بالاترین لطمه را به پیشرفت علم می‌زند، چاپ مقالات در مجالات آی اس آی است. در دهه ۱۳۷۵ یک قانونی وضع کردند که این را عوامل خارجی و نفوذی‌ها به آموزش عالی تحمیل کردند و آن چاپ مقالات در این مجلات آی اس آی است. ارتقای اساتید و گرفتن دانشجوی دکتری و بسیاری از مسائل موکول به داشتن مقاله در این مجلات شد و مقام اشخاص روی تعداد مقالاتی که در این مجلات دارند حساب می‌شود و به همین دلیل است که بزرگان علمی ما نیز به این سمت رفته‌اند.

چه خبر از بازار نشر؟

اما در بخش پایانی سری به بازار نشر بزنیم؛ درحوزه نشریات اینکه در روزهای پایانی هفته گذشته شماره نوزدهم فصلنامه سیاست‌نامه، مجله اندیشه سیاسی ایران به مناسبت دویستمین سال انتشار فلسفه حق هگل، با تصویری از این فیلسوف آلمانی منتشر شد. بررسی پانزده کتاب برتر هگل‌شناسی در ایران و جهان و همچنین گزارش اختصاصی سیاست‌نامه از سمینار فلسفه حق هگل در دانشگاه جان هاپکینز از جمله مطالب بخش ویژه سیاست‌نامه نوزدهم را تشکیل می‌دهد.

در حوزه بازار کتاب هم، کتاب «جهش اجتماعی» نوشته ویلیام فون هیپل با ترجمه میثم محمدامینی توسط نشر نو منتشر و راهی بازار نشر شد. ویلیام فون هیپل، انسان‌شناس و روان‌شناس پیشرویی است که در حوزه‌های زیست‌شناسی و تاریخ هم فعالیت دارد و همه این‌رشته‌ها را با هم درهم‌آمیخته و با تلفیق آن با علم تکامل، تاریخ را قدم به قدم دنبال کرده تا مسیر تکامل انسان را ترسیم کند. او با این‌رویکرد و این‌نیت که نشان دهد رویدادهای گذشته چگونه زندگی امروز انسان را شکل داده‌اند، کتاب «جهش اجتماعی» را نوشته است. فون هیپل در این‌کتاب به مسائل عادی و روزمره مانند میل به اغراق‌گویی و بزرگنمایی تا موارد عجیبی مانند اینکه چرا خودمان دروغ‌هایمان را باور می‌کنیم، پرداخته است.