خاک کشور چند؟

اینکه برخلاف برخی سال‌ها بودجه در وقت خود به مجلس تقدیم می‌شود امر نیکویی است و اینکه ریاست‌جمهوری محترم «ثبات اقتصادی»، «حمایت از تولید» و «تأمین معیشت» را محورهای بودجه خوانده‌اند هم نیکوست، اما سؤال اینجاست که این نیکویی‌ها تا چه حد می‌تواند در جهت حل مسائل کشور تأثیر بگذارد. اینکه ارقام و احکام بودجه تا چه حد می‌تواند در سه مورد یادشده تأثیر بگذارد، به‌دلیل عدم دسترسی به متن لایحه فعلا امکان‌پذیر نیست، اما در صورت حمل بر صحت اطلاعات اعلام‌شده باید به این مهم بپردازیم که آیا مسائل کشور منحصر به این سه مورد است و آیا مسئله مهم دیگر یا بااهمیت بیشتری در کشور وجود ندارد و در حقیقت ابتدا باید مسئله‌شناسی کنیم، صورت مسئله را و اهم مسائل مبتلا به را بشناسیم و سپس با شناخت اولویت و تأثیر آن در بقا و شادابی کشور برای آن راه‌حل بیابیم. در همین رابطه فرمانده سپاه تهران در روزنامه همشهری ۱۴ آذر می‌گوید که حل مشکلات کشور زمان می‌خواهد و سپس مشکلات کشور را در رشد اقتصادی و مواد اولیه و توزیع عادلانه و تثبیت قیمت‌ها برمی‌شمارد. در همین روزنامه می‌خوانیم که معادل ۱۶.۷ تن فرسایش خاک در هر هکتار زمین داریم یعنی چهار برابر میانگین جهانی. همچنین ۴۵۰ شهر درگیر فرسایش آبی بوده و نرخ فرونشست زمین در ایران ۳۰ سانتی‌متر است. باز در همین روزنامه می‌خوانیم برداشت بی‌رویه از سفره‌های آب زیرزمینی پایتخت را با خطر فرونشست مواجه کرده است. تمام ۶۰۹ دشت کشور با فرونشست روبه‌رو هستند، از ۳۱ استان ۱۸ استان از نظر فرونشست در شرایط بحرانی و تحمیل به ۲۴ میلیون نفر قرار دارد، علاوه بر ترک‌خوردن ساختمان‌ها ناشی از فرونشست زیرساخت‌ها و خطوط شریان حیاتی مانند انتقال سوخت، گاز، فاضلاب، خطوط انتقال برق با این پدیده درگیر است. در شانگهای چین که فرونشست در آن مشاهده می‌شد، با اصلاح روش آبیاری و محدودیت پمپاژ آب‌های زیرزمینی شرایط تثبیت‌ شده است و در توکیو که فرونشست سالانه ۱۲ سانتی‌متر بود اینک با اقدامات انجام‌شده به صفر رسیده است. آقای سیدحمید حسینی، عضو اتاق بازرگانی در روزنامه «شرق» ۱۴ آذر می‌گوید ما در هفت، هشت سال گذشته بیش از درآمدهایمان هزینه کرده‌ایم، از منابع بانک‌ها هزینه کرده‌ایم، از منابع آب و منابع زیرزمینی بیش از استحقاق‌مان استفاده کرده‌ایم و اگر مشکلات صندوق‌ها مسئله آب، مسئله فساد و بوروکراسی برطرف نشود حتی بازگشت به برجام هم مشکلی از ما حل نمی‌کند. روزنامه همشهری ۱۳ آذر در گزارشی از اقدامات صدروزه دولت در ۱۰ بند آورده و یکی از آنها پیگیری مطالبات آبی مردم است و راهکارهایی مانند چاه‌های ژرف، آب‌شیرین‌کن‌ها و دیپلماسی آب با همسایگان را به‌عنوان کنترل بحران موجود و حل مسئله در آینده برشمرده است. مقام محترم ریاست‌جمهوری در مصاحبه ۱۴ آذر با صداوسیما ضمن ارائه اقدامات انجام‌شده اشاره‌ای گذرا به حقابه‌های کشاورزان کرده و در کنار مسائل دیگر از مسئله تأمین آب (و نه آثار مخرب استفاده فعلی از آب) یاد کردند. اگر فرمانده سپاه تهران می‌گوید که حل مشکلات کشور زمان می‌خواهد و آقای حمید حسینی می‌گوید که ۱۰ سال است از قافله توسعه عقب افتاده‌ایم و نیز درباره مسائل نشست خاک و آسیب‌دیدن زیربناهای کشور محققان هشدار می‌دهند اما مقامات رسمی کشور همواره به برتربودن و آینده مشعشع کشور اذعان می‌کنند و ظاهرا این نوع آینده‌بینی یعنی اعلام خوش‌بینی به آینده کشور در بودجه کل کشور هم متجلی شده است.

 حقیقت آن است که نه‌تنها مشکلات را در زمان آینده حل نمی‌کنیم و از قافله توسعه ۱۰ سال عقب افتاده‌ایم، بلکه با «عدم اقدام»هایمان هرگز مشکلات حل نمی‌شود و مسیرمان رو به افول خواهد بود. مولی علی‌(ع) می‌فرماید آن کس دوست من است که عیب‌هایم را بگوید و نه آن که من را تحسین کند. حکمرانان کشور باید به آنان که هشدار می‌دهند بها بدهند و کار را شوخی نپندارند. درست است که مجموعه‌های سه‌گانه مذکور در بیانات رئیس‌جمهور صحیح است، اما به فرض آنکه بودجه ۱۴۰۰ آنها را حل کند یا در جهت حل آن قدم بردارد (که البته بعید است چنین باشد) سیر تخریب کشور و نابودی خاک و زمین و کشاورزی همچنان با سرعت می‌تازد و آب‌های ژرف و... در غیاب اقدامی جامع برای آب و خاک کشاورزی کشور کاری صورت نمی‌دهد و نتیجه «عدم اقدام» که متأسفانه در دولت‌های گذشته هم بوده است، علاوه بر تهدیدات تخریبی برای زیربناهای کشور به نابودی کشاورزی خواهد انجامید و در ۱۰ سال آینده به جای ۱۵ میلیون تن نهاده‌های دامی و ۹ میلیون تن گندم، مقدار بسیار بیشتری واردات خواهیم داشت. در لایحه بودجه امسال مثل همیشه بالاخره حساب درآمدها و هزینه‌ها را با ارقام و اعداد هم‌تراز کرده‌اند (حال در عمل چه خواهد شد به جای خود) و معمولا مجلس هم ارقام را بالاتر می‌برد. در لایحه بودجه برای هزاران طرح دولتی اعتبار در نظر گرفته‌اند و گویا اولویتی برای مشکلات کشور وجود ندارد. معمولا لایحه‌های بودجه لایحه راضی‌کردن فوری نمایندگان مجلس است، بدون آنکه به خطرهای واقعی اولویت دهند. درست است که تورم و عدم رشد اقتصادی و واردات نهاده‌های کشاورزی و دامی و مشابه اینها اولویت است، اما اگر فردا به‌دلیل نشست زمین و فرسایش خاک تأسیسات زیربنایی کشور آسیب ببیند و خدمات اعم از راه‌آهن و جاده و انتقال گاز و نیرو و سوخت دچار مشکل شود و خانه‌های مردم ترک بردارد و نشست کند و آثار تاریخی منهدم شود، آن‌وقت چه‌ کار باید کرد؟ بی‌اعتنایی و عدم تحرک در برابر این مسائل به‌مثابه آن است که گروهی کمر به تخریب، ویرانی و سرگردانی و آوارگی مردم بسته‌اند. مگر نمی‌گوییم ۳۰۰ هزار شهید و صدها هزار جانباز خون  خود و سلامتی‌شان را جهت حفظ خاک این کشور تقدیم کرده‌اند و برخلاف قاجار و پهلوی یک وجب از خاک را به دشمن نداده‌اند، پس چرا میراث معنوی آن شهدا به ما نرسیده و حکمرانی در برابر فاجعه آینده و تخریب ایران ساکت است. البته گاهگاهی برخی مسئولان نظراتی در این خصوص می‌دهند، ولی از وسعت و عمق فاجعه آینده سرزمینی ایران یا غافل هستند یا تغافل می‌کنند. امروز اگر تمام طرح‌های عمرانی مندرج در بودجه کل کشور بلااقدام بماند (که البته می‌توان به بخش خصوصی واگذار کرد) و تمام هم و غم بودجه‌ای متوجه مسئله آب و خاک شود، باز هم کفایت نمی‌کند و نیاز به تدبیر خاص و به قول حکومت‌گردانان امروز ایجاد یک قرارگاه کل و قرارگاه‌های فعال در سراسر کشور است؛ زیرا مسئله بسیار وسیع‌تر و بزرگ‌تر و اجرای طرح‌های آن بسیار سنگین‌تر از تصور است. همین امروز ویدئویی از یک خانم مسیحی ارتدکس ساکن علی‌آباد کتول به‌نام خانم هاراطونیان که زندگی‌اش را وقف نقاشی چهره شهدا کرده است، به دستم رسید که می‌گوید: «یک مشت خاک کشورمان را با هیچ جای دنیا عوض نمی‌کنم». آیا ما به‌عنوان مسلمان و تنها کشور شیعه جهان احساس این

۲۲۳۲۲۷