علی قناعت‌کار ماوردیانی؛ بازپرسی که مجری دستور نهادهای امنیتی است

علی قناعت‌کار ماوردیانی؛ بازپرسی که مجری دستور نهادهای امنیتی است

 
روز چهارشنبه ۱۷ آذر ۱۴۰۰، پارلمان بریتانیا یک فهرست ۱۳ نفره از ناقضان حقوق بشر را تحت تحریم قرار داد. در این فهرست، نام سه ایرانی به چشم می‌خورد. پارلمان اروپا می‌گوید این افراد در آزار شهروندان دو تابعیتی که توسط جمهوری اسلامی گروگان گرفته شده‌اند، نقش کلیدی داشته‌اند. «علی قناعت‌کار ماوردیانی»، بازپرس دادسرای «اوین»، یکی از این افراد است. درباره او چه می‌دانیم؟

«ایران‌وایر» در این گزارش با افرادی که از نزدیک با علی قناعت‌کار، بازپرس دادسرای اوین برخورد داشته‌اند، گفت‌وگو کرده‌ است.

***

«علی قناعت‌کار ماوردیانی» بازپرس دادسرای اوین بوده و بازپرسی از بسیاری از فعالان سیاسی، از طیف‌های مختلف را انجام داده است.

به گفته بسیاری از زندانیان سیاسی، او در صدور قرار قضایی، تسلیم اراده نهادهای امنیتی و انتظامی بوده و با زندانیان نیز در بازجویی‌ها برخورد تندی داشته است. در این میان، برخی از زندانیان نیز برخورد او در بازپرسی را همراه با خنده و شوخی توصیف کرده‌اند.

قناعت‌کار بازپرس پرونده تعدادی از شهروندان دو تابعیتی یا کسانی بوده است که پس از بازگشت به ایران، بازداشت شده‌اند؛ پرونده‌هایی که در آن‌ها اساسا نهادهای امنیتی یا نهادهایی مانند شورای عالی امنیت ملی تصمیم‌گیر هستند.

او بازپرس پرونده «فریبا عادل‌خواه»، پژوهش‌گر «بنیاد مطالعات علوم سیاسی پاریس» و «ارس امیری»، محقق، فعال فرهنگی و دانشجوی ایرانی «دانشگاه کینگستون» نیز بوده است.

«نزار زکا»، شهروند لبنانی-امریکایی که به دعوت معاون وقت رییس جمهوری به ایران سفر کرد و بازداشت شد نیز در مصاحبه با «ایران‌وایر» می‌گوید قناعت‌کار نقش مهمی در ماندن او در زندان داشته است.

او هم‌چنین می‌گوید قناعت‌کار او را به تسلیم شدن به خواسته‌های بازجویان تشویق می‌کرده و در پاسخ به اعتراضش به شکنجه می‌گفته است: «حتما در کلاس، دانش‌آموز بدی بوده‌ای!»

زکا می‌گوید قناعت‌کار گاهی سوالات احمقانه‌ای از او می‌پرسیده است، از جمله: «آیا امریکایی‌ها را دوست داری؟» یا «تو گفته ای سپاه پاسداران را دوست نداری؟»

این شهروند لبنانی-امریکایی می‌گوید قناعت‌کار در پاسخ به درخواست آزادی او با وثیقه گفته بود: «ما دو میلیارد دلار می‌خواهیم. از دوستان امریکایی خود بخواه که به ما دو میلیارد دلار بدهند.»

او پس از آزادی، معنای این دو میلیارد دلار را متوجه شده که اشاره به حکم دادگاهی در امریکا برای توقیف دو میلیارد دلار از دارایی‌های ایران داشته است.

«شفق رحمانی»، همسر «کامیل احمدی»، نویسنده و پژوهش‌گر علوم اجتماعی و شهروند دو تابعیتی ایرانی-بریتانیایی گفته بود وکلای منتخب خانواده به بازپرسی شعبه یک دادسرای «شهید مقدس» اوین مراجعه کرده‌اند اما قناعت‌کار، بازپرس پرونده درخواست وکالت آن‌ها را رد و اعلام کرده است که اسامی آن‌ها در لیست منتخب وکلای قوه قضاییه نیست و تا زمان ارسال پرونده به دادگاه نمی‌توانند به پرونده دسترسی داشته باشند.

او هم‌چنین بازپرس پرونده «رضا اسلامی»، دانش‌یار و عضو هیات علمی دانشکده حقوق «دانشگاه شهید بهشتی» بود که اتهامش، برگزاری دوره آموزشی چند روزه حقوق در جمهوری چک بوده و ادعا شده حامی مالی آن، یک سازمان غیردولتی امریکایی بوده است.

مدتی پس از بازداشت اسلامی، رسانه‌ها خبر دادند که قناعت‌کارعینا متن گزارش وزارت اطلاعات را در کیفرخواست قرار داده و هیچ‌گونه استدلال حقوقی درباره اتهامات ارایه نداده است.

وزارت اطلاعات در گزارش خود اعلام کرده بود که اسلامی اقدام به تدریس و برگزاری دوره‌های علمی، از جمله حکومت قانون کرده که در نهایت هدف آن‌ها براندازی نظام است.

یکی از زندانیانی که سال ۱۳۹۱ توسط قناعت‌کار بازپرسی شده و چند بار با او برخورد داشته، «محمدرضا عالی پیام»، متخلص به «هالو» بوده است.

عالی پیام در کتاب خاطرات در دست انتشار خود که بخش‌هایی از آن در اختیار «ایران‌وایر» قرار گرفته، نوشته که قناعت‌کار دستورات بازجویان را اجرا می‌کرده و به تعبیری، آن‌چه «استاد ازل گفت بگو» را می‌گفته و در مواردی با او برخورد تندی داشته است.

بر اساس نوشته عالی پیام، او به دلیل شعرهایش، از جمله شعری درباره «امام زمان»، ابتدا در دادسرای اوین و توسط قاضی کشیک بازپرسی شده است.

محتوای این شعر درباره افراد و به‌ویژه مقامات جمهوری اسلامی است که به دروغ ادعا می‌کنند منتظر ظهور امام دوازدهم هستند. این شعر خطاب به امام زمان با این بیت تمام شده است: «اگه خواستی هم بیای، جون برار، اقلن اون شال سبزو در بیار.»

بر اساس نوشته عالی پیام، بازپرس کشیک گفته که خودش نیز با محتوای شعر موافق است و پس از گپ و گفت بسیار و سخن گفتن درباره شعرهایش، دستور آزادی او را داده است.

با این حال، او آزاد نشده بود و چند روز بعد ماموران او را نزد قناعت‌کار برده‌ بودند و این بازپرس خطاب به او گفته بود: «پوستت را می‌کنم. به امام زمان توهین می‌کنی؟»

عالی پیام نوشته که در پاسخ این گفته قناعت‌کار، سخنان بازپرس کشیک را درباره موافق بودن با محتوای شعر بیان کرده اما او گفته است: «این مرتیکه... دیوانه‌ است. اگه دست من بود، بیرونش می‌کردم.»

بر اساس کتاب خاطرات عالی پیام، قناعت‌کار هم‌چنین بر اساس محتویات پرونده تهیه شده توسط بازجویان، او را متهم کرده بود که محتوای پیامک‌های طنز که افراد برای هم ارسال می‌کنند را می‌نویسد و او در پاسخ گفته بود: «اصولن در این مورد من یه‌طرفه کار می‌کنم. فقط دریافت می‌کنم. ارسال نمی‌کنم. می‌دونی سیّدا دست بگیر دارن، چیزی به کسی نمی‌دن.»

عالی پیام نوشته که این شوخی، عصبانیت قناعت‌کار و ماموران را به دنبال داشته است.

بر اساس کتاب خاطرات عالی پیام، قناعت‌کار هم‌چنین او را پس از منتشر شدن شعر «دانشگاه اوین» در سایت «کلمه»، احضار کرده و گفته «تو زندانم شعر می‌گی؟» و از او درباره نحوه ارسال این شعر به بیرون از زندان پرسیده است.

در نهایت، پس از انتشار مطلبی در سایت کلمه مبنی بر این که قضات تسلیم اراده بازجوها هستند و از آزادی عالی پیام جلوگیری می‌کنند، قناعت‌کار او را احضار کرده و در حالی که خیلی عصبانی بوده، گفته است: «ما را هم که نواختی!»

عالی پیام نوشته که در پاسخ به قناعت‌کار، آزاد نشدن خود با وجود صدور قرار کفالت توسط قاضی کشیک را یادآوری کرده و گفته است: «دلیل از این بالاتر که شماها کاره‌ای نیستین و آن‌چه استاد ازل گفت بگو، می‌گویید و می‌کنید؟»

در پایان، قناعت‌کار دستور آزادی عالی پیام با ۱۰۰ میلیون تومان وثیقه را صادر کرده است.

عالی پیام درباره آخرین مکالمه خود نوشته است: «گفتم تشکر منو از این بابت به بازجویم ابلاغ بفرمایید. از عصبانیت داشت می‌ترکید.»

وقتی زندانی بالانس نشده است

«سهیل بابادی»، زندانی عقیدتی در نامه‌ای نوشته بود که قناعت‌کار به سخنانش درباره شکنجه در دوره بازداشت بی توجهی کرده و گفته او «بالانس» نشده است.

به گفته بابادی، قناعت‌کار در پاسخ به سخنان او درباره شکنجه و نشان دادن ﮐﺒﻮﺩﯼ‌ﻫﺎﯼ ﺑﺪﻧش گفته بود: «ﻣﻦ ﭼﯿﺰﯼ ﻧﻤﯽ‌ﺑﯿﻨﻢ.»

اﻭ ﺳﭙﺲ به بند «دو الف» سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تلفن زده و گفته بود: «ﺍﯾﻦ ﻣﺘﻬﻢ ﻫﻨﻮﺯ ﺑﺎﻻﻧﺲ ﻧﺸﺪﻩ ﻭ ﺍﺩﻋﺎ ﻣﯽ‌ﮐﻨﺪ ﮐﺘﮏ ﺧﻮﺭﺩﻩ است ﻭ ﺑﺎ ﺷﻮﮐﺮ ﺑﻪ ﺍﻭ ﺣﻤﻠﻪ ﮐﺮﺩﻩ‌ﺍﯾﺪ.»

قناعت‌کار هم‌چنین بازپرس پرونده تعدادی از فعالان سیاسی اصلاح‌طلب، از جمله «محمدرضا جلایی‌پور» بوده و در پرونده آن‌ها نیز مانند دیگر پرونده‌ها، نظرات بازجویان را اجرا کرده است.

«حمیدرضا جلایی‌پور» سال ۱۳۹۷، پس از بازداشت محمدرضا پسرش نوشته بود که قناعت‌کار پس از صدور حکم بازداشتش، یک هفته به تعطیلات رفته است.

فتیله فعالیت

قناعت‌کار در معدود پرونده‌هایی نیز قرار منع تعقیب صادر کرده است؛ از جمله، در خرداد ۱۳۹۹ برای «زرتشت احمدی راغب»، فعال مدنی ساکن شهرستان شهریار قرار منع تعقیب صادر کرد.

او در این باره در مصاحبه با «ایران‌وایر» می‌گوید که این پرونده مربوط به بلند کردن پلاکاردی بوده که در مقابل دادگاه انقلاب در دست داشته و عکس آن منتشر شده است.

به گفته احمدی راغب، برخورد قناعت‌کار مناسب بوده و به شوخی و خنده به او می‌گفته است: «ما قصد داریم منع تعقیب صادر کنیم و تو هم فتیله فعالیت‌هایت را پایین بکش.»

او می‌گوید به قناعت‌کار گفته بود: «شما هم اگر در بین مردم باشید، دلیل مواضع ما را می‌فهمید.»

قناعت‌کار بهمن ۱۳۹۹ به عنوان معاون دادستان تهران و سرپرست جدید دادسرای ناحیه ۲۴ ( ویژه مبارزه با مواد مخدر) منصوب شد و حدود سه ماه پس از انتصابش گفته بود: «این دادسرا جمع‌آوری معتادان متجاهری که در پارک‌ها، خیابان‌ها و فضای سبز اقدام به استعمال مواد مخدر می‌کنند را به جد پی‌گیری می‌کند.»

احسان مهرابی / ایران وایر

فیلمها و خبرهای بیشتر در کانال تلگرام پیک ایران