چهل سال پس از عروج معلم اخلاق انقلاب

به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان از شیراز، بیستم آذر، سالروز شهادت شهید آیت الله سید عبدالحسین دستغیب، مردی با خطبه‌های آتشین، حماسی، عرفانی و انقلابی است که در شب عاشورای ۱۲۹۲ شمسی در شهر شیراز، در یک خانواده روحانی پای به عرصه وجود گذاشت و ۲۰ آذرماه ۱۳۶۰ در حالی که برای برگزاری نمازجمعه عازم مصلی بود، به فیض شهادت نایل آمد.

سیدعبدالحسین دستغیب در سال ۱۲۸۸ شمسی در خانه‌ای کوچک در خیابان احمدی شیراز متولد شد. پدرش سیدمحمدتقی فرزند میرزا هدایت‌الله از مراجع مشهور فارس، هنگام تولد فرزندش در کربلا به سر می‌برد و پس از بازگشت از آنجایی که ولادت این کودک مقارن با شب عاشورای سال ۱۳۳۲ قمری واقع شده بود، نام او را عبدالحسین نهاد.

عبدالحسین تحصیلات مقدماتی را به سرعت به اتمام رساند. در دوازده سالگی پدر را از دست داد و مسؤولیت خانواده برعهدهٔ او قرار گرفت.

او پس از اتمام دروس سطح، امامت جماعت مسجد باقرخان را عهده‌دار شد و به دلیل فعالیت‌های تبلیغی مورد آزار دستگاه حاکمه قرار گرفت. پس از گذراندن سال‌ها رنج و مشقت و در کنار آن فقر شدید مادی در سال ۱۳۱۴ شمسی بود که برای ادامهٔ تحصیل راهی نجف شد.

بیشتر بخوانید:

• روایتی از زندگی پنجمین شهید محراب + فیلم

دستغیب خود در این باره می‌گوید: «در زمان رضاخان قلدر ملعون ما را چند بار زندانی کردند و یک دفعه بناشان تبلیغ بود. بعد فشار آوردند که اصلاً باید از روحانیت بیرون بروی و ۲۴ ساعت مهلت دادند که بنده اصلاً خلع لباس کنم و از روحانیت بیرون روم و مسجد و منبری نباشم. به ناچار فرار کردم و رفتم نجف و این هم خواست خدا وسیله خیری شد برای استفاده از محضر بزرگان.»

در نجف در کلاس درس حاج شیخ کاظم شیرازی، آیت‌الله اصفهانی، حاج سیدمیرزا اصطهباناتی و حاج میرزا علی آقا قاضی طباطبایی حضور یافت و بعد از طی مراحل حوزوی به درجهٔ اجتهاد رسید. پس از مراجعت از نجف، ضمن اقامهٔ نماز جماعت در مسجد جامع عتیق شیراز و ترویج و تبلیغ دین اسلام، به تحصیل و فراگیری علم و دانش ادامه داد و از محضر فقیه و عارف نامی، مرحوم آیت‌الله حاج شیخ محمد انصاری بهره‌مند شد.

در سال ۱۳۲۱ شمسی، به همت او مسجد جامع عتیق شیراز که از بنا‌های تاریخی است و بیش از هزار سال قدمت دارد، مرمت و بازسازی شد و از ویرانی نجات یافت.

از آن زمان به بعد، این مسجد نزدیک به چهل سال به عنوان قطبی مذهبی و تاریخی درآمد و به گفته امام راحل خمینی کبیر (ره) منبر و محراب مسجد عتیق شیراز نوا‌های دلنشین این شهید محراب را از یاد نمی‌برد، نوای زیبا و دلنشین دعای کمیل که در شبستان و صحن مسجد طنین می‌افکند هنوز هم حال و هوای مردم شیراز را روحانی می‌کند.

 در طی این مدت آیت‌الله دستغیب، با برپایی مرتب مراسم دعای کمیل، زیارت عاشورا و دعای توسل و بیان دروس اصول عقاید، تفسیر قرآن و اخلاق، این مسجد را به محلی برای تربیت نسلی از جوانان مسلمان و مبارز تبدیل کرد.

همانگونه که خود آیت‌الله در خاطراتش آورده، مبارزات سیاسی مذهبی وی از دوران رضاخان و مشخصاً از زمان کشف حجاب آغاز شد. تهدید‌ها و آزار رژیم، اما او را از مبارزه منصرف نکرد، چنان که وقتی آیت‌الله را ممنوع‌المنبر اعلام کردند، بر روی زمین نشست و مردم را موعظه می‌کرد و در پاسخ به اعتراض ماموران حکومتی می‌گفت که او را از منبر رفتن منع کرده‌اند، نه از سخن گفتن بر روی زمین.

اوج مبارزات آیت‌الله دستغیب علیه رژیم پهلوی زمانی بود که رژیم لوایح شش‌گانه انقلاب شاه و مردم و لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی را مطرح کرد.

اعتراض امام خمینی به این سیاست‌ها و جنبشی که بعد‌ها به قیام خونین پانزده خرداد ۱۳۴۲ منجر شد بسیاری از روحانیون و مبارزان مسلمان را به همراهی با امام ترغیب کرد و در این میان آیت‌الله دستغیب نیز در شیراز فعالیت‌هایی را سامان داد.

این چنین بود که در ۱۵ خرداد ۱۳۴۲، بازداشت و به تهران تبعید شد، هرچند پس از مدتی آزاد شد، اما در سال ۱۳۴۳، برای دومین بار طعم بازداشت را چشید، به تهران اعزام و زندانی و سپس تبعید شد.

با این حال آیت‌الله دستغیب در دوران تبعید هم به مبارزات خود ادامه داد. در سال ۱۳۵۶، عوامل شاه که از فعالیت‌های دستغیب به ستوه آمده بودند، او را مدتی در خانه خود حصر کرده و تحت نظر داشتند. این اقدام با واکنش شدید مردم شیراز مواجه شد و آنان با برگزاری تجمعاتی خواستار رفع حصر از آیت‌الله شدند. اعتراضاتی که در نهایت به عقب‌نشینی رژیم منجر شد.

پس از کشتار مردم شیراز در پنجم رمضان ۵۶ که منجر به تعطیلی مسجد جامع این شهر به مدت دو هفته شد، رژیم حکومت نظامی اعلام کرد. در جریان حکومت نظامی آیت‌الله دستغیب دستگیر و به زندان تهران منتقل شد. در همین دوره زندان بود که آیت‌الله دستغیب به همراه چهار تن دیگر از علما اعلامیه‌ای صادر و با رد صلاحیت شاه، او را از ادامه سلطنت خلع کرد.

آیت‌الله دستغیب، پس از پیروزی انقلاب نیز در زمره افراد تاثیرگذار استان فارس بود. او بعد از چندی به نمایندگی از مردم استان فارس در اولین مجلس خبرگان انتخاب شد و در همین ایام بنا به درخواست مردم و به فرمان امام به سمت نماینده امام در استان و امام جمعه شیراز منصوب شد. آیت‌الله دستغیب همزمان ریاست حوزه علمیه فارس را برعهده داشت و در دوران کوتاه حیات خود بعد از پیروزی انقلاب، توانست مدارس علمیه قوام، هاشمیه و آستانه شیراز را که سال‌های طولانی توسط رژیم پهلوی تعطیل شده بود، دوباره دایر کند.

آیت‌الله دستغیب سرانجام در روز جمعه ۲۰ آذرماه ۱۳۶۰ در حالی که مثل هر هفته راهی محل برگزاری نماز جمعه بود هدف یک حمله تروریستی قرار گرفت.

اگر چه سال­‌های زیادی از شهادت شهدای محراب می‌گذرد، اما هنوز بررسی زندگانی ایشان و تبیین ویژگی­‌های برجسته و اخلاقی ایشان، گام مهمی در ترویج ارزش­های الهی به شمار می‌رود و می‌تواند برای جوانانی که سال­های نخستین انقلاب اسلامی و حماسه و عرفانِ این استوانه‌های وارسته اخلاق را درک نکرده اند، جذاب، شنیدنی و تأثیرگذار باشد.

بررسی زندگانی و ویژگی‌­های اخلاقی این آموزگاران بزرگ اخلاق، می‌تواند چهره درخشان تری از روحانیت بیدار ارائه کند و سبب تعلق خاطر و الگوگیری بیشتر نسل جوان از آنان شود.

انتهای پیام/