فیلمسازانی که پله‌به‌پله با «عمار» رشد کردند/ شکستن یک انحصار

حجت عدالت‌پناه کارگردان و مستندساز در گفتگو با خبرنگار مهر درباره یک دهه برگزاری جشنواره مردمی فیلم «عمار» گفت: حقیقت امر این است که جشنواره «عمار» تحول عظیمی را در حوزه رسانه و به‌خصوص مستندسازی جبهه فرهنگی انقلاب ایجاد کرد. این رویداد برای طیفی از مستندسازانی که می‌خواستند وارد میدان شوند و در جشنواره‌های دیگر موردتوجه قرار نمی‌گرفتند، بسیار امیدبخش بود؛ مستندسازانی که حرف برای گفتن داشتند اما جشنواره‌ها زمینه را برای حضور آن‌ها به‌وجود نمی‌آوردند. در این رویداد بخشی از مستندسازان ظهور کردند که امروز جزو موفق‌ترین‌ها هستند.

وی افزود: جشنواره «عمار» هم بر جریان مستندسازی کشور تأثیر گذاشته است و هم بر گردن آن حق دارد چرا که باعث جوشش در این حوزه شد و زمینه‌ای را فراهم آورد تا مستندسازان زیادی وارد میدان شوند. افرادی دغدغه‌مند که حرف‌هایی نو برای مطرح کردن دارند که معمولاً در رویدادهای دیگر به آن‌ها توجه نمی‌شود. بنده نیز یکی از همین افراد هستم که از جشنواره «عمار» آغاز کردم و امسال در جشنواره «سینماحقیقت» به‌عنوان مهمترین رویداد سینمای مستند ایران حضور دارم.

این مستندساز تأکید کرد: رویکرد «عمار: همواره کمک به کشف استعدادها، شناسایی و تقویت آن‌ها بوده، به عبارتی این رویداد به‌دنبال تربیت نیرو است.

وی افزود: هر رویدادی، پس از چند دوره برگزاری امکان دارد به دام تکرار بیفتد و خلاقیت در آن کم‌رنگ شود. آنچه از سال ۸۹ در جشنواره «عمار» دیده‌ایم متفاوت از این تکرار است و سال به سال شاهد بهتر شدن آن بوده‌ایم. در هر دوره شاهد بروز خلاقیت‌های جدید در این رویداد بوده‌ایم. اما اینکه آیا ممکن است جشنواره «عمار» هم دچار رخوت و تکرار بشود؟ بله حتماً همین‌طور است. هر پدیده‌ای در معرض این خمودگی قرار دارد اما امید داریم با تزریق نیروهای جدید در مدیریت جشنواره «عمار» شاهد خلاقیت‌ها و نوآوری‌های جدید در این رویداد باشیم.

عدالت‌پناه درباره شبکه توزیع فیلم‌های «عمار» در مناطق کم‌برخوردار هم توضیح داد: یکی از محسنات بزرگ جشنواره «عمار» همین شبکه توزیع بوده، این رویداد کشف فعالان رسانه‌ای جدید را در حوزه فعالیت خود قرار داده است تا برای نقاط مختلف کشور تولید محتوا داشته باشد. نکته دیگری که عمار در سرلوحه فعالیت‌های خود قرار داد، این بود که این تولیدات رسانه‌ای که ممکن است در جشنواره‌های دیگر دیده نشوند را به دست مخاطب خود برساند. سینما در مقطعی محدود به محصولات مرتبط با یک قشر خاص شده بود و قشر عظیمی از جامعه را در بر نمی‌گرفت. مخاطبان هم حرف خود را بر پرده سینما و در آثار مستند نمی‌دیدند. «عمار» اما راه متفاوتی را پیش روی سینما باز و مخاطبان جدیدی را به سینما جذب کرد. این یکی از بزرگ‌ترین مزیت‌های جشنواره «عمار» بوده است.

وی افزود: «عمار» در روستاها و دانشگاه‌ها و مراکز فرهنگی، مخاطبانی را برای آثار خود پیدا و ارتباط دوسویه‌ای میان تولیدکنندگان محتوا و مصرف‌کنندگان آن ایجاد کرده است. امروز شاهدیم برخی آثار سینمایی هم در قالب همین شبکه توزیع و اکران‌های مردمی «عمار» پخش می‌شوند و در شهرهایی که سینما ندارند، دیده می‌شوند. این شبکه هم کمک می‌کند آثار بهتر دیده شود و هم آورده مالی برای آثار دارند.

این مستندساز در ادامه تأکید کرد: ما از افرادی بودیم که در جشنواره «عمار» برای اولین بار آثارمان پخش و دیده شد. پله‌پله با این رویداد پیشرفت کردیم و با «عمار» بزرگ شدیم و با افتخار خود را یک فیلمسازی عماری می‌دانیم. از داخل همین رویداد دغدغه‌های ما دیده شد و توانستیم سال به سال رشد کنیم.

عدالت‌پناه درباره تازه‌ترین مستند خود هم توضیح داد: مستند «در قرنطینه» را برای مجموعه اندیشه و هنر ماه از زیرمجموعه‌های جشنواره «عمار» تولید کرده‌ایم که در بخش فیلم‌های کرونایی جشنواره «سینماحقیقت» حضور دارد. سوژه این مستند از دل بحران کرونا انتخاب شده و همه جامعه را هم در بر می‌گیرد. نگاه ما در این مستند به سمت خط مقدم مقابله با این بحران است. در ایام کرونا دیدیم که فیلم‌های مرتبط با کادر بهداشت و درمان ساخته شد تا زحمت این قشر به تصویر کشیده شود. در واقعیت اما بحران کرونا گسترده‌تر از این قشر، کل جامعه را در این دو سال در بر گرفته است.

وی در پایان بیان کرد: مستند «در قرنطینه» روایت یک اتفاق خیلی خاص برای بنده است که می‌تواند زمینه را برای پرداخت دراماتیک‌تر به این بحران و نوشتن داستان‌های دیگر در این باره فراهم کند. وقتی بحران کرونا آمد و قرنطینه در بسیاری از کشورها اعمال شد، بسیاری در مسافرت بودند و در کشوری ماندگار شدند که خانه خودشان نبود. در کشور ما هم چنین اتفاقی افتاد، به‌خصوص که کشورمان یک مقصد زیارتی برای بسیاری از کشورها محسوب می‌شود و شیعیان زیادی از سراسر دنیا برای زیارت حضرت معصومه (س) و امام رضا (ع) به ایران می‌آیند. مستند «در قرنطینه» شرایط گروهی از این شیعیان را به تصویر می‌کشد که از هندوستان به ایران آمده بودند. در این مستند وجوه متفاوتی از بحران کرونا را شاهد هستیم.