آب‌های بی مقصد، سیل های پردردسر

به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان از بیرجند، خراسان جنوبی استانی کویری است و بیش از ۲۰ سال است که با خشکسالی دست و پنجه نرم می‌کند و مهمترین راه رفع خشکسالی نیز سخاوت آسمان و بارش نزولات جوی است.

گرچه بارش باران برای جلوگیری از خشکسالی و تأمین آب بسیار حائز اهمیت است و باریدنش جوانه‌های امید را در دل مردم استان زنده می‌کند، اما رگباری بودن بارش‌ها و نبود سازه‌های آیخیزداری و آبخوان داری در برخی نقاط سبب به هدر رفتن آب و گاهی نیز به راه افتادن سیل می‌شود.

بر اساس آمار اعلامی از سوی هواشناسی میانگین بارش‌های استان در سال آبی گذشته ۶۱ میلی متر بوده است که نسبت به سال آبی ۹۸-۹۹، حدود ۶۲ درصد و نسبت به بلند مدت ۴۶ درصد کاهش داشته است.

هرچند بارش‌ها با کاهش رو به رو بوده است، اما با این وجود پارسال و امسال حدود ۸ سیل در استان به راه افتاده است و خساراتی نیز در حوزه‌های مختلف به جا گذاشته است.

سیلی ۳۰۰ میلیاردی سیل به کشاورزان

یزدان مهر رئیس اداره مدیریت بحران و کاهش مخاطرات سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی گفت: در فروردین ماه امسال، سیل ۱۸۷ میلیارد و ۹۰۰ میلیون تومان به بخش کشاورزی استان خسارت وارد کرد.

او گفت: همچنین سیل در اردیبهشت ماه امسال، ۱۱۲ میلیارد تومان خسارت برای بخش کشاورزی به دنبال داشته است.

یزدان مهر گفت: ماشین آلات و اعتبارات از سوی دفتر امور روستایی استانداری خراسان جنوبی تأمین شده است تا خسارات جبران شود.

طبیعت و انسان در وقوع سیل دخیل اند

وقوع سیلاب در خراسان جنوبی به دلایل طبیعی و انسانی از جمله فقر پوشش گیاهی، کافی نبودن لایروبی رودخانه‌ها و همچنین تغییر مسیر و رعایت نکردن حریم رودخانه‌ها امری بدیهی است و خسارت‌های ناشی از آن نیز دور از انتظار نیست.

سروری مدیر عامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان جنوبی در خصوص اقدامات این شرکت برای کاهش خسارات سیل گفت: تا دو سال گذشته لایروبی رودخانه‌های اصلی شهر‌ها در استان انجام می‌شد.

او گفت: طی سال‌های گذشته رودخانه شهر‌های طبس و بشرویه و رودخانه شاهرود خوسف لایروبی شده است و لایروبی قسمتی از این رودخانه که در بیرجند قرار دارد نیز انجام شده است.

سروری گفت: کاهش اعتبارات لایروبی، این امر نیز در سطح استان کمرنگ‌تر شده است و این مورد می‌تواند در افزایش خسارات سیلاب موثر باشد.

بسیج سازندگی نیز پای کار است

هنری مسئول بسیج سازندگی خراسان جنوبی گفت: در سال ۹۸ و ۹۹ و پس از سیلاب‌های رخ داده در این ۲ سال ۸ پروژه بازگشایی قنات در استان انجام شده است.

او گفت: شهرستان‌های بیرجند، خوسف، نهبندان و سربیشه از خدمات بسیج سازندگی در حوزه مرمت قنوات بهره‌مند شده اند.

امسال وضعیت بارش‌ها چگونه است؟

پیش بینی‌های هواشناسی به این نکته اشاره دارند که بارش‌های امسال نسبت به سال آبی گذشته کمی افزایش خواهند داشت؛ این افزایش به معنای خطر بیشتر سیل نیست، اما باز هم باید برای مواجه شدن با بارش‌های ناگهانی و رگباری آمادگی داشت.

نخعی رئیس گروه پیش بینی و صدور پیش آگاهی‌های جوی هواشناسی خراسان جنوبی گفت: آخرین خروجی مدل‌های اقلیمی ۳۰ آبان ماه امسال منتشر شد.

او گفت: بر اساس این مدل ها، بارش‌های فصل زمستان در خراسان جنوبی از نیمه دوم آذر تا نیمه اول اسفند نزدیک به نرمال و کمتر از نرمال خواهد بود.

نخعی گفت: همچنین از ۱۱ اسفند ماه تا ۱۱ فروردین ماه ۱۴۰۱، بارش‌ها در استان ۵ تا ۱۰ میلی متر کمتر از حد نرمال خواهد بود.

رئیس گروه پیش بینی و صدور پیش آگاهی‌های جوی هواشناسی خراسان جنوبی گفت: میزان بارش نرمال در فصل پاییز ۱۹.۶ میلی متر و در فصل زمستان ۶۷.۲ میلی متر است.

آغاز فعالیت تیم‌های مدیریت بحران از یک ماه دیگر

مسئولین از کاهش خسارت‌های مالی سیل پارسال تا ۱۲ درصد خبر می‌دهند و این نوید را می‌دهند که با تمهیدات اندیشیده شده امسال نیز روند کاهشی خسارت‌های ناشی از به راه افتادن سیلاب تداوم داشته باشد.

میرجلیلی مدیرکل مدیریت بحران استانداری خراسان جنوبی گفت: پیش از وقوع سیل و به راه افتادن رواناب، سیل بندها، دیواره‌های حفاظتی، کانال‌های جمع آوری آب‌های سطحی، پل ها، آبنما‌ها و مستحداثات محور‌های مواصلاتی به سرپرستی آب منطقه‌ای کنترل می‌شوند.

او گفت: همچنین برای رفع نقاط سیل خیز و ترمیم نواقص موجود در سازه‌های مربوطه نیز اقداماتی صورت می‌گیرد.

بیشتر بخوانید

•  از خرید و فروش‌های غیرمجاز تا ویلا‌هایی که در حاشیه رودخانه‌ها جولان می‌دهند
• قنات ها را با دید ملی ببینیم
•  ترک لب های تشنه کویر نیازمند مرهم/دولتمردان آتش تشنگی را فروبنشانند

میرجلیلی گفت: تیم‌های مدیریت بحران برای انجام اقدامات پیشگیرانه، در یک ماه آینده فعالیت خود را آغاز می‌کنند.

مدیرکل مدیریت بحران استانداری خراسان جنوبی گفت:  علی رغم کاهش بارش‌ها در سال آبی ۱۳۹۹-۱۴۰۰ شاهد بارش‌هایی در نقاط مختلف استان بودیم که منجر به سیلاب شد.

او گفت: در این سیلاب‌ها و رواناب‌ها به دلیل صدور هشدار‌های مدیریت بحران و انجام اقدامات پیشگیرانه از سوی مردم و تیم‌های مدیریت بحران، خسارات مالی نسبت به سال زراعی ۹۸-۹۹، حدود ۱۲ درصد کاهش داشته است.

او گفت: احداث سازه‌های آبخیزداری و آبخوان داری نیز سبب شد تا قنات‌های پایین دست آن‌ها احیاء شده و از سیل نیز جلوگیری شود.

میرجلیلی گفت: برای پیشگیری از سیل اقداماتی از سوی مدیریت بحران استانداری انجام شده است تا تیم‌ها برای پیشگیری اعزام شوندو   امیدواریم با برنامه‌های مدونی که داریم، شاهد خسارات کمتری باشیم.

ساخت ۲۰۰ سازه آبخیزداری

نصرآبادی مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی گفت: امسال ۱۵۰ میلیارد تومان اعتبار برای ساخت سازه‌های آبخیزداری در استان مصوب شده است که ۱۰۲ میلیارد تومان آن از محل اعتبارات محرومیت زدایی بوده است.

او گفت: با این اعتبار ۲۰۰ سازه آبخیزداری در استان ساخته خواهد شد.

نصرآبادی گفت: در حال حاضر در استان ۲ هزار و ۳۰۰ سازه آبخیزداری وجود دارد.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی گفت: حجم ظرفیت این سازه‌های آبخیزداری در استان ۸۵ میلیارد مترمکعب است.

او گفت: حجم ذخیره سازی پشت سازه‌های آبخیزداری استان در سال آبی ۹۸-۹۹ حدود ۸۷ میلیون مترمکعب بوده که  این میزان، بیشترین میزان ذخیره سازی نسبت به ۱۴ سال گذشته بوده است.

نصرآبادی گفت: کمترین حد ذخیره سازی آب پشت سازه‌های آبخیزداری استان در سال ۱۳۸۶ با ۸ میلیون مترمکعب ذخیره سازی بوده است.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی گفت: در سال آبی ۱۳۹۹-۱۴۰۰، حدود ۱۶ میلیون مترمکعب آب در سازه‌های آبخیزداری استان ذخیره شده است.

او گفت: هلالی‌های آبگیر نیز در خراسان جنوبی وجود دارند، اما حجم آبگیری آن‌ها بسیار پایین‌تر از سازه‌های آبخیزداری است.

رفع تصرف، راهکاری برای کاهش خسارات سیل

مدیر عامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان جنوبی گفت: رفع تصرف برخی از قسمت‌های رودخانه‌ها و حریم آن‌ها نیز برای کاهش خسارت‌های سیلاب انجام می‌شود.

او گفت: رفع تصرف‌ها با مجوز و حکم دادستانی انجام می‌شود و این امر در زمان خشکی رودخانه‌ها و علی الخصوص در تابستان انجام می‌شود.

سروری با اشاره به هدررفت سیلاب و رواناب و لزوم ذخیره سازی آب‌ها اظهار کرد: در واقع هدررفت آنچنانی از سیلاب اتفاق نمی‌افتد، زیرا آب سیل منبع اصلی تغذیه سفره‌های آب زیرزمینی است و این رواناب‌ها به زمین نفوذ می‌کنند.

مدیر عامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان جنوبی گفت: آنچه که از سیلاب‌ها در حوضه آبریز سد‌ها قرار می‌گیرند نیز در سد‌ها ذخیره می‌شوند.

او گفت: در حال حاضر برای ساخت دو سد در استان در مرحله تأمین اعتبار هستیم.

سروری گفت : در سال ۹۹ نیز ۴۰ کیلومتر لایروبی رودخانه با اعتبار ۳ میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان انجام شده است.

سیل را چگونه کنترل کنیم؟

همه ساله در فصولی از سال بارش‌های رگباری، رواناب‌ها و سیل‌هایی را به راه می‌اندازند که خسارات ناشی از آن بخش‌های مختلفی را درگیر و عده زیادی را متضرر می‌سازد.

اما این سیلاب‌ها را می‌توان کنترل کرد و با برنامه‌های به موقع و کارشناسی شده به نحوی عمل کرد که میزان خسارات نیز کاهش یابد.

لایروبی رودخانه ها، رفع تصرف اراضی حاشیه آن ها، ساخت بندخاکی و سد در مناطقی که احتمال سیل وجود دارد و ساخت سازه‌های آبخیزداری از جمله راهکار‌هایی است که برای جلوگیری و یا به حداقل رساندن وقوع سیل می‌توان به کار بست.

این امر می‌طلبد که بودجه لایروبی و ساخت بند‌های خاکی و سد‌ها نیز افزایش یابد؛ لذا صرف هزینه برای جلوگیری از خسارت‌های سیل نوعی سرمایه گذاری به حساب می‌آید که می‌تواند تأسیسات و زیرساخت‌های مهم استان در حوزه‌های مختلف را از گزند خسارت حفظ کند.

بر اساس پیش بینی‌ها بارش‌های سال آبی جاری نرمال خواهد بود، از طرف دیگر دستگاه‌های اجرایی که حوزه کاری آن‌ها مرتبط با سیلاب است خبر از آمادگی برای پیشگیری و مقابله با این پدیده ناگهانی را می‌دهند؛ بر اساس گفته‌ها نیز در خصوص ساخت سازه‌های آبخیزداری و آبخوان داری کوتاهی نمی‌شود و مسئولین در این خصوص فعال هستند.

با این تفاسیر می‌توان نوید این را داد که امسال شاهد خسارات کمتری از سیل نسبت به سال‌های قبل خواهیم بود؛ بنابراین باید منتظر بود و دید که اقدامات دستگا‌های ذی ربط چه میزان در کاهش این پدیده و خسارات آن موثر خواهد بود.

گزارش از زهرا رضایی

انتهای پیام/ س