کرست، لباس جنجالی که هرگز از مد نمی‌افتد

کرست، لباس جنجالی که هرگز از مد نمی‌افتد

• بورلی داسیلوا
• نویسنده

۳ ساعت پیش

منبع تصویر، Alamy

از سریال بریجرتون گرفته تا نسل زد (نسلی که با دسترسی به اینترنت بزرگ شده) می‌بینیم که این زیر‌جامهٔ سکسی دوباره محبوب شده است. بورلی دا سیلوا، نویسنده این پرسش را مطرح می‌کند که آیا کرست ابزار شکنجه است یا سلاحی برای توانمندسازی؟

کرست، قطعه لباسی که هرگز از میدان مد و پوشاک بیرون نرفت، دوباره مورد توجه قرار گرفته است. جستجوی آنلاین برای این لباس شکل‌دهندهٔ بالا‌تنه روبه افزایش است و تب خرید تخت‌خواب‌های پرده‌دار و گیاه ویستریا یا گلیسین (گیاه رونده با گل‌های واژگون آبی، صورتی و سفید) هم همراه با علاقمندی به همهٔ چیزهای دورهٔ تاریخی سریال عاشقانهٔ بریجرتون بالا گرفته است.

این سریال تاریخی و عاشقانه با صحنه‌های بزرگسالانه که ماجرای آن در میان اشراف انگلستان سال ۱۸۱۳ می‌گذرد توانست رکورد مخاطبان نت‌فلیکس را بشکند. در اولین ماه نمایش این مجموعه میلیون‌ها نفر پای تماشای آن نشستند که آن را تبدیل به یکی از پر‌مخاطب‌ترین مجموعه‌های تلویزیونی کرد. بریجرتون حتی واژهٔ "مد رجینسی" یا "مد تاریخی" را بر سر زبان‌ها انداخت. دستکش‌های ساتن تا آرنج، سر‌بند‌های مروارید‌ نشان و البته کرست‌ها که برای لباس‌های دکولته و یقه‌باز که مدام در سریال به جلوه در‌می‌آیند از ضرورت‌های انکار‌ناپذیر است.

منبع تصویر، Netflix

توضیح تصویر،

مجموعهٔ تلویزیونی بریجرتون باعث شد کرست دوباره محبوبیت پیدا کند

استفاده از کرست از اولین قسمت این مجموعه به چشم می‌خورد. در یکی از صحنه‌های خنده‌دار، پرودنس، بزرگ‌ترین دختر بانو فدرینگتون جاه‌طلب را می‌بینیم که خدمتکاری کرست او را هر‌چه تنگ‌تر می‌بندد تا برای عرض‌اندام در برابر ملکه شارلوت خوش‌هیکل جلوه کند. بند‌های کرست را چنان محکم می‌بندد که به سختی نفسش بالا می‌آید و مادر بی‌احساسش همانطور که تماشا می‌کند می‌گوید زمانی که هم‌سن پرودنس بود دور کمرش "یک‌وجب و نیم" بوده است.

• تاریخچه عریانگر لباس زیر
• عصر جاز، دوران بی‌پروایی که پوشش نسل‌های بعد را تغییر داد

کارشناسان مد از همان زمان اشاره کردند که این واقعیت‌های تاریخی ممکن است منجر به سلب آزادی افراد شود چرا که تا این حد لاغر بودن دیگر مد روز نیست و لباس‌های اشرافی آن زمان از زیر سینه گشاد و آزاد بوده است. والری استیل، مدیر موزهٔ مؤسسهٔ فناوری مد نیویورک به بخش فرهنگی بی‌بی‌سی گفت:"کرست استفاده‌شده دورهٔ تاریخی فیلم بریجرتون باید کرست بالا‌تنه باشد نه کرستی که کمر را تنگ فشار دهد". اما او قبول دارد که بستن بند این کرست‌ها در فیلم "جلوهٔ بصری" خوبی دارد.

منبع تصویر، Alamy

توضیح تصویر،

سوفیا لورن با کرست ساتن مشکی کمر‌باریک در فیلم میلیونر سال ۱۹۶۰

نمای مربوط به کرست واقعیتی در‌بردارد، اینکه زنان ازدواج‌نکردهٔ بریجرتون و فدرینگتون هر کاری می‌توانستند (یا به آنها می‌گفتند) می‌کردند تا بتوانند به مراتب بالای اجتماعی برسند و همسر خوبی به چنگ آورند. این تنها راه بهبود وضعیت‌شان بوده است.

هدف الن میروینیک، طراح لباس این سریال "شکوفایی و جلوه‌گری سینه‌ها" برای همهٔ زنان بازیگر بریجرتون از دافنه جوان در نقش اصلی تا بانو دانبوری جا‌افتاده بوده است.

میروینیک می‌گوید:"در آن زمان به فرم بدن زنانه توجه خاصی داشتند، همهٔ نگاه‌ها به سوی دکولته و یقهٔ باز لباس زنان جلب می‌شد".

در ایجاد فضای تاریخی سال ۱۸۱۳ کرست نقش مهمی داشت. به این منظور آنها آقای پیرل، یکی از تولید‌کنندگان سر‌شناس کرست را به همکاری دعوت کردند. وقتی میروینیک شنید که او هم به تیم ۲۰۰ نفرهٔ طراحان او پیوسته است از خوشحالی نزدیک بود غش کند. "پیوستن او به ما موهبت آسمانی بود. آقای پیرل یکی از بهترین سازندگان کرست در جهان است".

آقای پیرل (با نام اصلی مارک ارسکین‌-‌پولین) با هنر‌مند بریتانیایی لی بوواری در خانهٔ اپرای سلطنتی لندن و تیری ماگلر طراح مد همکاری ‌کرده است. او هم‌چنین کرستی برای لباس چشم‌گیر کایلی مینوگ در کنسرت شو‌گرل ۲۰۰۶ طراحی کرد. طراح لباس مینوگ در این کنسرت جان گالیانو بود.

منبع تصویر، Getty Images

توضیح تصویر،

دیتا ون تیز، هنرمند برلسک همراه با یکی از کرست‌های مجموعه‌اش

یکی از مشتریان سرشناس او دیتا ون تیز، هنرمند برلسک است که در هنگام ازدواج خود در سال ۲۰۰۵ یکی از کرست‌های ساخت آقای پیرل را زیر لباس عروسی با طراحی ویوین وست‌وود بر تن کرده بود.

ون‌تیز که ۳۰ سال تجربه در زمینهٔ کرست‌ دارد در کار تولید لباس زیر است و با دارک‌گاردن که اوتوم آدام در سال ۱۹۸۹ تأسیس کرده است همکاری می‌کند. این شرکت که در سانفرانسیسکو مستقر است ده سری کرست با نام دیتا تولید کرده است.

ون ‌تیز می‌گوید این پوشاک مناسب همه نیست، شاید بتوان گفت مانند پوشیدن کفش پاشنه‌بلند است " پوشیدن آن کار آسانی نیست". هر چند مدل‌های سفارشی همیشه راحت‌تر از مدل‌هایی است که آماده خریده شوند، چون بدن افراد با هم فرق دارد و تنگ و گشادی آن هم باید متناسب با فرم بدن باشد". در سال‌های اخیر روشی برای باریک‌ کردن کمر باب شده است، تمرینی که در آن با پوشیدن کرست یا کمر‌بند کشی به فرم بدنی دلخواه می‌رسند. ون ‌تیز می‌گوید بنا به تجربه با این روش نمی‌توان به طور دائمی به فرم بدنی دلخواه رسید.

شقّ و رق

با اینکه شواهدی از استفاده از پوشاکی مانند کرست در تمدن مینوسی و عصر برنز در کِرِت باستان بزرگ‌ترین جزیرهٔ یونان به دست آمده است اما اولین کرست به قرن شانزدهم در ایتالیا باز‌می‌گردد و پس از آن کاترین مدیچی آن را به فرانسه برد.

در دوران الیزابت کرست‌ها بالا‌تنهٔ زنان را به صورت استوانه در‌می‌آوردند، مدل کمر‌باریک و شبیه به ساعت‌شنی کرست‌ها از دوران ویکتوریا شروع شد. اولین کرست‌ها با میله‌های فلزی، عاج یا استخوان نهنگ ساخته می‌شدند که تردیدی به جا نمی‌گذارد که این پوشاک تهدیدی برای سلامت یا نوعی ابزار شکنجه محسوب می‌شد.

منبع تصویر، Getty Images

توضیح تصویر،

آگهی کرست دکتر وارنر که ادعا می‌کرد کرست‌هایی طراحی کرده است که ضرری برای سلامتی ندارند

از پادکست رد شوید و به خواندن ادامه دهیدپادکستبه عبارت دیگر

گفتگو با چهره‌های سیاسی، هنری و ادبی از تلویزیون فارسی بی بی سی.

برنامه ها

پایان پادکست

کارولینا لاسکوفسکا طراح لباس‌زیر بریتانیایی است که از سال ۲۰۱۲ کرست‌های دست‌دوز تولید می‌کند.

کرست‌های سفارشی او از ۱۰۰۰ پوند شروع می‌شود و تهیهٔ هر کدام حدود ۱۰۰ ساعت زمان می‌برد. او باور ندارد که کرست ابزار شکنجه باشد، "این تعبیر درستی نیست ما که نباید منتظر باشیم مردان تصمیم بگیرند زنان چه چیزی باید بپوشند و چه نباید بپوشند".

او به دکتر وارنر اشاره می‌کند که "معتقد بود کرست برای سلامت زنان ضرر دارد و در سال ۱۸۷۳ "کرست سالم" خودش را طراحی و عرضه کرد تا زنان به "بهترین شکل" جلوه کنند و از این راه ثروت هنگفتی به دست آورد". به نظر کارولینا، کرست مناسب فشار را از روی شانه‌ها و قفسهٔ سینه کم می‌کند و نسبت به سینه‌بند احساس آسودگی بیشتری ایجاد می‌کند. "مشتریانی دارم که می‌گویند پوشیدن یک کرست سفارشی و مناسب مانند آغوشی دلپذیر می‌ماند".

والری استیل در جریان تحقیق برای نوشتن کتابش با عنوان تاریخچهٔ فرهنگ کرست با پزشکی مشورت کرد تا دریابد تا چه حد کرست ممکن است باعث بروز بیماری‌هایی شود. "ما دریافتیم که کرست باعث انحنای ستون فقرات نمی‌شود بلکه حتی بیشتر اوقات به بهبود آن کمک می‌کند. شاید چند زن بر اثر تنگی کرست بیهوش شده باشند یا الیاف پارچهٔ کرست‌ها به پوست آنها آسیب زده باشد اما کرست باعث دو‌نیمه شدن کبد و بسیاری عارضه‌های دیگری که از آن صحبت می‌کنند، نمی‌شود".

منبع تصویر، Getty Images

توضیح تصویر،

عکس مشهور هورست‌ پی. هورست از کرست من‌بوشه در سال ۱۹۳۹

در میان تصاویرثبت‌شده‌‌‌ٔ به یاد‌ماندنی کرست‌ها در صد سال گذشته عکس کرست من‌بوشه هورست پی. هورست عکاس سرشناس سال ۱۹۳۹ در پاریس، عکس سوفیا‌ لورن با کرست ساتن مشکی کمر‌باریک در فیلم میلیونر سال ۱۹۶۰ و هم‌چنین نمونه‌ای جدید‌تر در واندر‌ وومن ۱۹۸۴ با کرست سپر‌مانند فلزی را می‌توان نام برد.

همهٔ این تصاویر علاوه بر تحسین با نقد منتقدان هم روبه‌رو شدند. ده‌ها سال پس از نمایش فیلم بر‌باد‌رفته، گلوریا استاینم، نویسندهٔ فمینیست آمریکایی اینکه اسکارلت اوهارا کمر خود را با بند‌های کرست چنان محکم می‌بندد که اندازهٔ دور‌ کمرش ۴۲ سانتیمتر شود و بتواند اشلی را اغوا کند "تصویر آشکاری از اسارت زنان به سبک جنوبی" می‌داند.

استیل بارها چنین استدلال‌هایی را شنیده است اما می‌گوید"این روش نادرستی برای حمایت از زنان است که تصور کنیم به مدت ۴۰۰ سال آنها قربانیان احمقی بوده‌اند". لاسکوفسکا هم موافق است: "پوشیدن کرست می‌تواند برای خود زن هم بسیارخوشایند و زیبا باشد. بدون آنکه به‌خاطر هیچ مردی باشد. من از آن استفاده می‌کنم و احساس رضایت و خشنودی می‌کنم".

هرچند امروزه کرست " نوعی لباس چشم‌گیر سکسی" محسوب می‌شود، اما استیل می‌گوید:"برای چهار قرن، پوشیدن کرست باعث احترام و مقبولیت بود، شق و رق بودن نشان تشخص بود".

استیل می‌گوید: نقطه عطف در دهه ۱۹۷۰ و مد پانک به رهبری ویوین وست‌وود بود، وقتی دوباره کرست مد شد اول نوعی سبک فتیش بود، سبکی معترضانه و بسیار سکسی". این سبک را در کرست‌ سینه ‌مخروطی می‌بینیم که ژان پل گوتیه، طراح لباس و مد برای کنسرت بلند‌پروازی بلوند سال ۱۹۹۰ مدونا طراحی کرد. "چنان که گویی می‌خواهد بگوید من قربانی نیستم، زنی هستم که زندگی جنسی آزادی دارم".

منبع تصویر، Getty Images

توضیح تصویر،

مدونا در تور کنسرت بلندپروازی بلوند در سال ۱۹۹۰با کرست سینه مخروطی طرح ژان پل گوتیه، طراح لباس و مد ظاهر شد.

به نظر استیل "کرست‌های طراحی‌شدهٔ وست‌وود از مهم‌ترین نوآوری‌های مد قرن بیستم بود". آنها قطعات ارزشمند و ماندگاری برای مجموعه‌داران بودند: کرست طراحی‌شده‌‌ٔ او با نقشی از نقاشی دافنیس و کلوئه اثر فرانسوا بوشه از سال ۱۷۴۳ در موزهٔ ویکتوریا و آلبرت نگهداری می‌شود.

بلا حدید، مدل و مایلی سایرس و اف ‌کی ‌ای توئیگز، خوانندگان پاپ از طرفداران کرست‌های منحصر‌به‌فرد وست‌وود هستند. توئیگز مدل بعضی از نمونه‌های قدیمی کرست مجموعهٔ وست‌وود در مجلهٔ دیجیتال آوانگارد‌ها بوده است.

با شروع فیلمبرداری سری بعدی مجموعهٔ تلویزیونی بریجرتون، میروینیک به نقش و اثر این فیلم بر مخاطبان روز‌افزون این سریال اشاره می‌کند:" این مجموعه به شکوفایی نیروی تصور و تخیل‌ ما کمک می‌کند و ما را به جایی می‌برد که دوست داریم تماشا کنیم، به‌ویژه در چنین روزگاری که ما در آن زندگی می‌کنیم".

• خبرهای بیشتر را در کانال تلگرام بی‌‌بی‌سی فارسی دنبال کنید