آغاز پاک‌سازی آرامگاه داریوش و دیواره صفه در تخت جمشید

به‌گزارش خبرگزاری مهر، حمید فدایی گفت: با دعوت از گروه صخره‌نوردی در شهرستان مرودشت و پس از تهیه نقشه دقیق از موقعیت گیاهان آسیب‌رسان و آموزش‌های کافی در زمینه حفاظت و صیانت از آثار به این گروه، عملیات پاک‌سازی تحت نظارت مستقیم کارشناسان حفاظت و مرمت این محوطه تاریخی از هفته پیش آغاز شده است.

مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید با تأکید بر ضرورت و اهمیت پاک‌سازی فصلی گیاهان از سطوح آثار تاریخی، ادامه داد: رشد گیاهان، بوته‌ها و علف‌های هرز به‌طور مستقیم با نفوذ و ریشه دوانی عمقی بین مصالح و بلوک‌های سنگی، باعث شکستگی و جابه‌جایی سنگ‌ها می‌شوند و به‌خصوص در دیواره‌های بلند با خارج کردن سنگ‌ها از حالت عمود و ایستای خود، به‌تدریج شرایط ناپایداری دیواره‌ها را فراهم می‌آورند.

او بیان کرد: فرآیند خاکساری و افزایش رطوبت در سطوح سنگ از دیگر پیامدهای رویش‌های گیاهی و ریشه دوانی در سطوح دیواره‌ها است که در کنار تأثیر سایر عوامل محیطی موجبات فرسایش و تخریب را در سنگ‌ها فراهم می‌آورند و لذا انجام مجموعه اقداماتی برای کنترل انواع فرسایش‌های بیولوژیکی لازم و ضروری است.

مدیر پایگاه جهانی تخت جمشید افزود: اگرچه حذف گیاهان در سطوح سنگی در دسترس و ازجمله در سطوح افقی از سهولت بیشتری برخوردار است، اما پاک‌سازی آن‌ها از روی دیواره‌های عمودی و در ارتفاع با مشکلات زیادی روبروست و به همین منظور مهر و موم‌هاست که گروهی از صخره‌نوردان مجرب شهرستان مرودشت و دوستدار میراث‌فرهنگی، در پاک‌سازی گیاهان در مکان‌های صعب‌العبور محوطه و به‌ویژه بر روی دیواره مرتفع تختگاه و همچنین بر روی آرامگاه‌های هخامنشی در نقش رستم، ما را یاری کرده‌اند.

حمید فدایی در مورد زمان پایان این عملیات نیز افزود: این پروژه از هفته گذشته آغازشده است و در صورت عدم وجود بارندگی احتمالاً تا روزها آتی ادامه داشته باشد.

مصطفی رخشنده خو، مسئول کارگاه‌های حفاظت و مرمت تخت جمشید و نقش رستم با اشاره به لزوم کنترل عوامل بیولوژیکی متنوعی که موجب تخریب آثار تاریخی می‌شوند، به لزوم طراحی برنامه‌های متنوع برای مهار آن‌ها اشاره کرد و گفت: برای کنترل عوامل مختلف از جمله رویش انواع گلسنگ‌ها، گیاهان، درختچه‌ها که تأثیرات فرسایشی متفاوتی دارند، راهکارهای مختلفی به کار برده می‌شود که برنامه اخیر نیز در همین راستاست.

این کارشناس ارشد حفاظت و مرمت ادامه داد: ریشه گیاهان سطوح چینه‌بندی، ترک و حفره را در سنگ‌ها تعقیب و بر دیواره‌ها فشار وارد می‌کند، لذا علاوه بر تأثیر در فرسایش‌های شیمیایی سنگ، در بعد فرسایش مکانیکی نیز تأثیر مشابه یخبندان را در سنگ‌ها بر جای می‌گذارد که باید از آن پیشگیری کرد.

رخشنده خو افزود: در این فصل از همکاری با گروه صخره‌نوردی، علاوه بر پاک‌سازی گیاهان، عملیات لایروبی و پاک‌سازی رسوبات کانال‌های آب واقع در ارتفاع بالای آرامگاه داریوش بزرگ نیز در برنامه قرار گرفته است.

او ابراز کرد: این کانال‌های روباز در زمره اقدامات مهندسی کم‌نظیری است که در دوران هخامنشی و به‌منظور دور کردن آب‌های جاری ناشی از بارندگی از روی تزئینات سنگی آرامگاه و هدایت و انتقال آب‌ها به طرفین آرامگاه انجام‌شده است.