تلاطم‌های تصمیم یارانه‌ای دولت بر وضعیت اقتصادی مردم

آفتاب‌‌نیوز :

یکی از وعده‌های رئیسی این بود که به پنج دهک اول درآمدی جامعه کارت اعتباری معیشت خانوار بدهد. این در حالی است که محسن رضایی معاون اقتصادی رئیس‌جمهور نیز از دادن خبری خوش در آذرماه به مردم سخن گفته بود که به باور کارشناسان این خبر خوش همان افزایش یارانه‌های نقدی است.

به گزارش آفتاب‌نیوز؛ رضایی در این زمینه گفت: قرار بود این طرح از آذر اجرا شود، اما به‌علت بروز مشکلی به دی موکول شد و طبق این طرح بن‌کارتی در اختیار خانوار‌ها قرار می‌گیرد که بخشی از یارانه‌ها به‌شکل کالا به مردم ارائه می‌شود، اما به‌علت این‌که این بن‌کارت آماده نشد به دی موکول شد. مسئولان اجرایی تلاش خواهند کرد که در سه ماه باقی‌مانده سال نیز یارانه‌ها را دوبرابر کنند و اگر این طرح به‌خوبی انجام شود هر خانوار ۴ نفره ۸۰۰ هزار تومان کالا و پول دریافت خواهند کرد. البته بعد از اظهارات رضایی، احسان خاندوزی، وزیر اقتصاد گفته بود: در خصوص زمان تغییر یارانه ها و افزایش میزان پرداخت یارانه‌ها، هیچ تاریخ دقیقی تعیین نشده است.

با این حال، براساس گزارش‌ها؛ مبلغ یارانه رئیسی بین ۲۰۰ تا ۱۵۰ هزار تومان برای هر نفر است. بر این اساس مبلغ یارانه دهک‌های اول تا سوم ماهانه ۲۰۰ هزار تومان و یارانه دهک‌های چهارم و پنجم ۱۵۰ هزار تومان عنوان شده است. بر این اساس یارانه یک خانوار چهار نفره بین یک میلیون تا ۷۵۰ هزار تومان می‌شود.

اما نکته مهم درباره یارانه یک میلیونی رئیسی این است که او گفته این مبلغ در قالب کارت اعتباری است و به صورت قرض‌الحسنه و با کارمزد دو درصد پرداخت می‌شود. یعنی یارانه یک میلیونی رئیسی مانند یارانه نقدی و معیشتی بلاعوض نیست و مشمولان باید مبلغ دریافتی را با سود دو درصد به دولت برگردانند. تنها چند روز تا شروع آذر باقی مانده و هنوز دولت اعلام نکرده که آیا برنامه‌ای برای پرداخت یارانه یک میلیون تومانی دارد یا نه. اما بر اساس آنچه قبلا اعلام شده بود، یارانه یک میلیونی رئیسی به همان افرادی تعلق می‌گیرد که مشمول یارانه معیشتی بودند. در این زمینه «آفتاب‌نیوز» پیامد‌های افزایش یارانه نقدی را با کارشناسان مورد تحلیل و بررسی قرار داده که در ادامه می‌خوانید.

قنبری: افزایش یارانه‌ها مشکات مردم را بیشتر می‌کند

علی قنبری استاد اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس و معاون وزیر کشاورزی در دولت روحانی در این زمینه به «آفتاب‌نیوز» گفت: افزایش یارانه‌ها در شرایط کنونی تنها موجب بالا رفتن منابع می‌شود و دردی را درمان نمی‌کند و مشکلات مردم را بیشتر می‌کند. در شرایط کنونی قیمت‌ها به صورت سرسام‌آوری در حال افزایش است و مردم رضایت دارند به جای اینکه یارانه به آن‌ها تعلق بگیرد و در مقابل اقلام مورد نیاز آن‌ها گران شود، منابع تأمین این یارانه‌ها در اختیار بخش تولید و اشتغال قرار بگیرد تا امور زیربنایی تقویت شود. اینکه دولت رئیسی تلاش می‌کند با چنین رویکرد‌هایی مشکلات اقتصادی را حل کند به نتیجه نخواهد رسید و حل مشکلات اقتصادی کشور از چنین راه‌هایی امکان‌پذیر نیست.

وی افزود: دولت تاکنون برنامه مشخص اقتصادی از خود نشان نداده و در راستای وعده‌هایی که به مردم داده عمل نکرده است. به همین دلیل نیز وضعیت اقتصادی کشور بدتر شده و علاوه‌بر اینکه تورم بیشتر شده، مشکلات معیشتی مردم نیز افزایش پیدا کرده است. تا زمانی که یک برنامه مشخص و مدون اقتصادی ارائه نشود و مشکلات کشور در عرصه بین‌المللی حل نشود نمی‌توان نسبت به آینده خوشبین بود. دولت در بودجه سال ۱۴۰۱ عنوان کرده که قرار است در راستای رشد اقتصادی ۸ درصدی حرکت کند. سوال اینجاست چگونه امکان دارد برنامه انقباضی باشد و هزینه‌های جاری افزایش پیدا کرده باشد و رشد ۸ درصدی نیز حاصل شود؟ با وضعیتی که امروز در اقتصاد کشور وجود دارد به هیچ عنوان نمی‌توان رشدی بالاتر از دو درصد را در بهترین شرایط برای اقتصاد کشور در نظر گرفت.

لاهوتی: افزایش یارانه‌ها سبب افزایش قیمت مواد پروتئینی خواهد شد

مهرداد بائوج لاهوتی نماینده سابق مجلس نیز در گفتگو با «آفتاب‌نیوز» در این زمینه گفت: دولت به دنبال این است که در راستای بودجه سال آینده میزان یارانه‌ها را افزایش بدهد. پیشنهاد ما به دولت این است که اگر واقعأ مصمم به افزایش میزان یارانه‌های نقدی هستند باید این نکته را در نظر بگیرند که با این وضعیت قیمت مواد پروتئینی افزایش پیدا خواهد کرد. البته براساس اخبار غیررسمی دولت قصد ندارد قیمت نان و دارو را افزایش بدهد که اقدام مناسبی است. با این وجود اگر قصد دارد یارانه دام و طیور را قطع کنند، نیاز است که کارت اعتباری در این زمینه برای خرید گوشت و مردم و تخم مرغ در نظر گرفته شود تا مردم و به خصوص دهک‌های پائین جامعه دچار مشکل نشوند. در بودجه شرایطی در نظر گرفته که دولت بتواند میزان یارانه‌ها را افزایش بدهد. با این وجود این موضوع نیازمند تعامل دولت و مجلس است و هنوز مشخص نیست مجلس در این زمینه چه واکنشی نشان خواهد داد.

با این اوصاف افزایش یارانه نقدی و حمایت از معیشت خانوار بدون دو پیش نیاز، امکان‌پذیر نخواهد بود. نخست اینکه افزایش مبلغ یارانه نقدی نیازمند داشتن تصویری روشن از نظام یارانه کشور است. اکنون ما هیچ تصویری از نظام یارانه‌ای کشور نداریم و این موضوع نه تنها در رابطه با یارانه‌های نقدی بلکه در رابطه با انواع یارانه‌هایی که به کالا‌های مختلف و مانند آن پرداخت می‌کنیم نیز صادق است. نظام یارانه‌ای کشور هرگز پالایش و بررسی نشده و آخرین داده‌ها و اطلاعات پرداخت یارانه نیز در ایران در دسترس نیست؛ این در حالی است که برای تصمیم‌گیری در رابطه با افزایش یا عدم افزایش یارانه‌های نقدی باید بدانیم که به‌طور دقیق، به چه بخش‌هایی یارانه پرداخت می‌شود و اثربخشی آن را نیز بررسی و تحلیل کنیم. پیش‌نیاز دوم افزایش یارانه‌های نقدی نظام آماری دقیق و راستی‌آزمایی شده است. در کنار پالایش، آسیب‌شناسی و بررسی نظام و یارانه‌ای کشور نیازمند دسترسی به بانک اطلاعاتی از یارانه‌بگیران هستیم. این بانک اطلاعاتی می‌تواند نشان دهد که یارانه به چه کسانی داده شده و آیا این افراد مستحق دریافت آن بوده‌اند یا خیر؛ بنابراین ما به یک نظام آماری دقیق و راستی‌آزمایی شده نیازمندیم. این در حالی است که به نظر می‌رسد در شرایط کنونی هیچ کدام از این پیش نیاز‌ها وجود ندارد.