میشل ولبک؛ قربانی بزرگ عرضه غیرمجاز کتاب در اروپا

قرار است روز هفتم ژانویه، کتاب جدید میشل ولبک، نویسنده مشهور فرانسوی با عنوان «نابود کردن» همزمان وارد کتابفروشی‌های سراسر فرانسه شود، اما دو هفته پیش از این تاریخ، اینترنت از کپی‌های غیرقانونی این کتاب مملو شده است.

در حالی که انتشارات فلاماریون، ناشر جدیدترین کتاب ولبک، به روزنامه‌نگارانی که کتاب را از قبل برایشان فرستاده اصرار کرده که مطالبشان درباره این کتاب را پیش از سال جدید میلادی منتشر نکنند، بسیاری از مردم عادی، بدون آنکه پولی برای این کتاب ۲۶ یورویی پرداخت کنند، آن را اکنون خوانده‌اند و درباره‌اش در شبکه‌های اجتماعی می‌نویسند.

یک کاربر توئیتر نوشته است: «کتاب بعدی ولبک حاوی برنامه اوست: نابود کردن... گویی به این معناست که مسیر نابودی که او در «سروتونین» ترسیم کرده بود، پیشتر طی شده است. آنان همه چیز را نابود کرده‌اند: کارخانه‌ها، مزارع، حساسیت‌ها و زبان‌ها.»

رمان پیشین ولبک با عنوان «سروتونین» داستان آن جنبه‌هایی از فرانسه را روایت می‌کند که در روند جهانی شدن از بین رفته است.

ولبک در مناظره‌ای با مضمون «گفت‌وگو در اروپا» در آوریل ۲۰۱۹ در پاریس

این انتشار غیرقانونی در حالی است که ناشر در مورد نسخه چاپی این کتاب ولبک، وسواس بیشتری به خرج داده و آن را بر اساس شیوه چاپ کتاب در آلمان که از کیفیت بالاتری برخوردار است، چاپ کرده است.

به نظر می‌رسد که این بیشتر ناشی از وسواس نویسنده است تا ناشر. ولبک در کنفرانسی که روز دوم دسامبر در دانشگاه سوربن برگزار شد، گفته بود که کتاب ایده‌آل او کتاب چاپ آلمان است: «سنگین‌تر، سفت‌تر و مقام‌تر.»

در حالی که وبلک از همین حالا اعلام کرده که هرگز با رسانه‌ها، چه صوتی و تصویری و چه مکتوب، مصاحبه نمی‌کند، یک منبع نزدیک به ولبک به خبرگزاری فرانسه گفت این نویسنده جزئیات چگونگی نسخه چاپی کتابش را برای ناشر شرح داده بود و ناشر نیز حتی کتاب‌های پیشین ولبک را هم با همین سبک منتشر کرد.

فلاماریون در چاپ اول، ۳۰۰ هزار نسخه از رمان ۷۳۶ صفحه‌ای «نابودن کردن» را روانه بازار کتاب خواهد کرد و این انتشاراتی مهم پاریس آماده چاپ‌های بعدی کتاب در صورت نیاز بازار است.

هرچند سایت‌هایی که کتاب «نابودن کردن» را به صورت غیرقانونی عرضه کرده‌اند، از طرق دیگر مثل تبلیغات کسب درآمد می‌کنند، اما در این شرایط ناشر و همچنین نویسنده زیان بسیاری دیده‌اند.

بیشتر در این باره:

رئیس جمهور مسلمان در کاخ الیزه: کتابی که نیامده جنجال به پا کرد

در دورانی که بسیاری از منتقدان از فقدان غول‌های ادبی فرانسه سخن می‌گویند، میشل ولبک علاوه بر این که آثارش در داخل کشورش در شمارگان صدها هزار نسخه به فروش می‌رسد، بلکه کتاب‌های او خیلی زود به زبان‌های دیگر ترجمه می‌شود و در خارج از مرزهای فرانسه نیز فروش بالایی دارد.

اولین بار در ابتدای هفته، چند کاربر توئیتر بودند که در حساب خود نوشتند که رمان جدید میشل ولبک را پس از دانلود کردن از یک سایت غیرمجاز خوانده‌اند و برای اثبات ادعای خود چند صفحه آغازین کتاب را منتشر کردند.

چند روز بعد، به طور رسمی، رسانه‌های فرانسوی به نقل از نماینده حقوقی ولبک این خبر را منتشر کردند و نوشتند که او به انتشارات فلاماریون هشدار داده تا از طریق قضایی ماجرا را پیگیری کند.

فلاماریون اعلام کرد هرگز نسخه الکترونیکی یا پی‌دی‌اف کتاب را برای کسی ارسال نکرده و آنچه روی اینترنت موجود است احتمالا عکسبرداری از کتاب است.

هفت سال پیش نیز، در دسامبر ۲۰۱۴ که کتاب «تسلیم» ولبک قرار بود ماه بعد از آن منتشر شود، نسخه‌های غیرمجاز آن کتاب روی اینترنت منتشر شد. اما این بار ابعاد این اقدام غیرقانونی گسترده‌تر است.

ولبک در حلقه خبرنگاران پس از دریافت جایزه گنکور در نوامبر ۲۰۱۰

اکنون رمان «نابود کردن» در فرمت‌های مختلف و همچنین در سایت‌های مختلف منتشر شده که در کشورهای مختلف مستقر هستند و کار را برای جلوگیری از انتشار بیشتر نسخه‌های غیرمجاز سخت‌تر می‌کند.

خبرگزاری فرانسه به نقل از انتشارات فلاماریون نوشت که بخش حقوقی و همچنین فنی این انتشارات تمام تلاش خود را به کار گرفته تا از مجاری مختلف جلو این اقدام مجرمان اینترنتی را بگیرد.

این انتشارات در ابتدا به روزنامه‌نگاران مشکوک شد که نسخه‌هایی از کتاب را برای آنان فرستاده بود. اما بعداً نسخه‌هایی از رمان روی اینترنت منتشر شد که هنوز شماره شناسه کتاب (شابک) در آن وجود نداشت و به نظر می‌رسید مربوط به پیش از انتشار نهایی رمان است.

بیشتر در این باره:

ميشل‌ ولبک، القاعده و عشق در عصر سرمایه داری

انتشار چنین نسخه غیرمجازی، احتمال حمله سایبری به کامپیوترهای انتشارات از سوی هکرها را مطرح می‌کند. با این حال، نسخه‌های غیرمجازی نیز منتشر شده‌اند که دقیقاً منطبق بر نسخه نهایی کتاب هستند، اما باز به نظر نمی‌رسد که عکس‌برداری از کتاب باشد و بیشتر به نسخه الکترونیکی کتاب شبیه است.

پلیس فرانسه یا دستگاه قضایی این کشور هنوز هیچ واکنش رسمی به این موضوع نشان نداده و مشخص نیست آیا پرونده‌ای تحقیقاتی یا قضایی در این زمینه گشوده شده یا نه.

با این حال، حتی اگر مظنونان این پرونده احتمالی در فرانسه شناسایی شوند، مجازات سنگینی در انتظار آنان نیست.

چند ماه پیش، در یک پرونده دزدی الکترونیکی کتاب، دادگاهی در نزدیکی پاریس ۹ نفر از اعضای یک گروه با عنوان «تیم الکساندریز» را که در سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۳ نزدیک به ۲۴ هزار عنوان کتاب را به صورت غیرمجاز عرضه کرده بودند، با حکم‌های زندان کوتاه‌مدت محکوم کرد.

پیشتر نهادهای صنفی ناشران و نویسندگان در فرانسه و حتی دیگر کشورهای اروپایی خواستار مبارزه جدی‌تر با مقوله دزدی الکترونیکی و اینترنتی کتاب شده‌اند.

در آوریل سال ۲۰۱۹، فیلیپ پولمن، رئیس انجمن نویسندگان بریتانیا با ابراز نگرانی در این زمینه اعلام کرد که از هر شش کتاب الکترونیکی خوانده شده در سال ۲۰۱۷ در این کشور، یک کتاب دزدی و غیرمجاز بوده و آمار کل نسخه‌های غیرمجاز کتاب در آن سال به چهار میلیون نسخه رسیده بود.

همچنین ده‌ها نویسنده از جمله کازوئو ایشی گورو با انتشار یک طومار خواستار برخورد جدی دولت در این زمینه شدند.

توسعه در فناوری‌های دیجیتال در عصر جدید، موجب بهبود کیفیت کتاب شده، اما این گونه سوءاستفاده‌ها و نادیده گرفتن حقوق مؤلف هم روی دیگر سکه است.

بیشتر در این باره:

در خدمت و خیانت کرونا به صنعت نشر و کتابخوانی؛ دولت‌ها چه می‌کنند؟

در سال‌های اخیر نویسندگان فرانسوی بارها در محافل مختلف از جمله نمایشگاه‌های کتاب با برگزاری تجمع‌های اعتراضی نسبت به وضعیت شغلی خود و دستمزدهای پایین اعتراض کرده‌اند و از ناشران خواسته‌اند که درصدی را که برای نویسندگان از فروش کتاب درنظر گرفته می‌شود افزایش دهند.

اما اکنون با گسترش عرضه غیرقانونی کتاب، از اساس حقوق ناشر هم از بین می‌رود، چه برسد به نویسنده.

با این حال به نظر می‌رسد که در سال‌های اخیر، مقابله با نشر غیرمجاز در حوزه‌های دیگر با موفقیت‌هایی همراه بوده است.

به تازگی اداره مالکیت معنوی اروپا اعلام کرد که عرضه غیرمجاز فیلم، موسیقی و برنامه‌های تلویزیونی در فاصله سال‌های ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۰ به نصف کاهش پیدا کرده است.

بر اساس اعلام این اداره، هر کاربر اینترنتی در سال ۲۰۲۰ به طور متوسط ۵.۹ بار در ماه به محتوای غیرمجاز دسترسی داشته است. این آمار در سال ۲۰۱۷ ماهانه ۱۱.۷ بار بوده است.

عرضه غیرمجاز محصولات فرهنگی در لتونی بیشتر از دیگر کشورهای اروپایی بوده و در فرانسه نیز تعداد دفعات دانلود نسخه‌های غیرمجاز فیلم و موسیقی بیشتر از میانگین اروپا بوده است.