ماجرای رسوب واگن در شبکه ریلی و توقف های طولانی مدت قطارها

به گزارش خبرنگار مهر، در روزهای اخیر موضوع کمبود لوکوموتیو از سیر خارج شدن مرتب لوکوموتیوهای فرسوده به یکی از چالش‌های اصلی صنعت ریلی تبدیل شده است.

مدیرعامل ذوب آهن: ۷۹۰ واگن حامل مواد اولیه تولید در شبکه رسوب کرده است

سوم آذرماه سال جاری منصور یزدی زاده مدیرعامل شرکت ذوب آهن اصفهان به عنوان یکی از مشتریان عمده استفاده از خدمات شبکه ریلی کشور در نامه‌ای به سید میعاد صالحی معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل شرکت راه آهن جمهوری اسلامی ایران با اشاره به توقف ۶۹۰ واگن حامل مواد اولیه شرکت ذوب آهن در ناحیه شرق و ۱۰۰ واگن زغال سنگ در ناحیه شمال شرق، ضمن انتقاد از عملکرد شرکت راه آهن در حمل این واگن‌ها، درخواست تسریع در عملیات سیر واگن‌های حامل مواد اولیه ذوب آهن را داشت.

یزدی زاده: وضعیت فعلی راه آهن منجر به انتقال بار روی جاده می‌شود

یزدی زاده در متن نامه عنوان کرده: کندی در سیر واگن‌های حامل مواد اولیه منجر به کاهش دریافت مواد اولیه و همچنین نبودن واگن خالی به تعداد کافی جهت بارگیری، باعث کاهش سرعت سیر و در نتیجه افزایش انتقال بار به جاده می‌گردد.

مدیرعامل شرکت ذوب آهن اصفهان در انتهای نامه با اشاره به ضرورت حفظ تولید و جلوگیری از بروز بحران در موجودی اولیه و در پیش رو بودن فصل سرما، از مدیرعامل شرکت راه آهن درخواست کرد که نسبت به تسریع در سیر واگن‌های پر و خالی این شرکت اقدامات فوری را اتخاذ کند.

ظهور عبارت «رسوب واگن پُر در شبکه ریلی» در ادبیات راه آهن

شنیده‌ها حاکی است در حال حاضر بیش از ۸۰ هزار تن سنگ آهن و گندله (معادل ۱۳۰۰ واگن) متعلق به شرکت ذوب آهن در ایستگاه‌های ریلی منطقه سنگان، حدود ۷۰ هزار تن زغال سنگ در بندر امام خمینی (ره)، ۱۵ هزار تن زغال سنگ در طبس و حدود ۵ هزار تن زغال سنگ در ایستگاه زرین (شاهرود) دپو شده و در انتظار بارگیری هستند.

برخی کارشناسان معتقدند شاید نخستین بار باشد که عبارت رسوب واگن‌های حامل بار و کالا در ادبیات راه آهنی ایران متبلور می‌شود؛ تا پیش از این مشکلاتی چون نبود بار، عدم اتصال شبکه ریلی به چشمه‌های بار، کمبود واگن و حتی کمبود لوکوموتیو هم شنیده شده بود اما اینکه همه اینها موجود باشد ولی به دلیل از رده خارج شدن یا فرسوده بودن لوکوموتیوها شاهد رسوب واگن‌های باری پُر در شبکه باشیم، احتمالاً پدیده نوظهوری است.

کاهش ۱۳ درصدی تعداد کشنده‌های در سرویس طی یک سال

از سوی دیگر، شرکت راه آهن به واسطه کاهش چشمگیر تعداد کشنده‌های آماده به کار و در سرویس طی دو سال گذشته، با بحران در نیروی کشش مواجه است. به طوری که تعداد لوکوموتیوهای در سرویس موجود در شبکه ریلی در ۹ ماهه اول سال ۱۴۰۰ نسبت به مدت مشابه سال ۱۳۹۹، با افت ۱۳ درصدی همراه بوده است.

به گفته کارشناسان، در چنین وضعیتی، مهمترین رویکردی که می‌تواند به بهبود وضعیت شبکه حمل و نقل ریلی کشور کمک کند، ورود بخش خصوصی به این حوزه است.

مدیرعامل راه آهن: ماهی ۵ لوکوموتیو از سیر خارج می‌شود

پس از آنکه انتقادات شرکت ذوب آهن از رسوب واگن‌های حاوی مواد اولیه مورد نیاز برای تولیدات این شرکت در شبکه ریلی رسانه‌ای شد، سید میعاد صالحی مدیرعامل شرکت راه آهن ۳۰ آذر ماه در مراسم بهره برداری از ۵۲۶ دستگاه انواع واگن در ایستگاه راه آهن تهران که با حضور رستم قاسمی وزیر راه و شهرسازی برگزاری شد، اظهار کرد: زمانی که شرکت راه‌آهن را تحویل گرفتم، تنها ۵۰۰ دستگاه لوکوموتیو فعال (دیزل گرم) در شبکه ریلی تردد می‌کرد، درحالی‌که کل لوکوموتیوهای موجود در کشور ۹۵۰ دستگاه است که کمتر از ۲۰۰ دستگاه آن ۲۰ سال است به عنوان انبار قطعه استفاده می‌شود، کمتر از ۲۰۰ دستگاه دیگر در سه سال اخیر زمین‌گیر شده که ۶۰ تا ۷۰ دستگاه آن امسال فقط زمین‌گیر شده بود این در حالی است که ۱۵ هزار کیلومتر ریل داریم که بر اساس استانداردها ۱۵۰۰ دستگاه لوکوموتیو می‌طلبد.

وی افزود: متوسط سن لوکوموتیوهای مسافری ما کمتر از ۱۰ سال و باری بالای ۳۰ سال است که اگر بازسازی نشود، تخریب مضاعف رخ می‌دهد.

به گفته معاون وزیر راه و شهرسازی، راه‌آهن ۲ هزار میلیارد تومان به تعمیرکاران لوکوموتیو بدهی و ۳ هزار میلیارد تومان هم اعتبار جهت بازسازی خطوط کمبود دارد.

وی خاطرنشان کرد: در ۷ ماهه امسال هفته‌ای بیش از ۱.۵ سانحه خروج از خط داشتیم. همچنین از ابتدای امسال تا پایان ۶ ماهه سال جاری به طور متوسط ماهی ۵ لوکوموتیو از سیر خارج می‌شد.

وزیر راه: کمبودی در واگن باری و مسافری نداریم ولی باید سریعاً لوکوموتیو خریداری و وارد شود

رستم قاسمی وزیر راه و شهرسازی نیز ۳۰ آذر ماه در حاشیه مراسم بهره‌برداری از ۵۲۶ دستگاه انواع ناوگان ریلی در ایستگاه راه‌آهن تهران، با بیان اینکه امروز برای ساخت واگن در بخش‌های باری و مسافری خودکفا شده‌ایم، گفت: بنابراین نیاز به واردات واگن باری و مسافری نیست و ما هم اجازه واردات نمی‌دهیم و می‌توانیم سازندگان داخلی واگن را حمایت کنیم اما آنچه لازم است، لوکوموتیو است که در داخل برای تولید آن محدودیت داریم. هر چند تعدادی شرکت اعلام آمادگی کرده‌اند ولی نمی‌توانیم فعلاً صبر کنیم بلکه باید به سرعت مشکل را حل کنیم. امیدواریم در چند ماه آینده جهشی در تعداد لوکوموتیوها ایجاد شود تا از قانون برنامه ششم عقب نمانیم.

وی با بیان اینکه حمل و نقل ریلی در کشور ما مظلوم واقع شده است، افزود: ۱۵ هزار کیلومتر ریل داریم بنابراین نیازمند جدی لوکوموتیو و واگن هستیم البته ظرفیت صادرات واگن را هم داریم اما باید نیاز داخل در اولویت قرار گیرد.

مقام مسئول سابق شرکت راه آهن: تعداد لوکوموتیوهای باری به ۲۴۱ دستگاه کاهش یافته است

یک مقام مسئول ارشد سابق شرکت راه آهن در گفت وگو با خبرنگار مهر درباره لوکوموتیوهای در سرویس (دیزل گرم) به خبرنگار مهر اظهار کرد: شرکت‌های اجاره دهنده لوکوموتیو به دلیل عدم توانایی در تأمین هزینه‌های تعمیر و نگهداری لوکوموتیوها با مشکلات زیادی روبه رو هستند و امکان بازسازی ناوگان خود را ندارند.

این منبع آگاه به خبرنگار مهر گفت: در آذر ماه سال گذشته ۳۴۱ دستگاه لوکوموتیو مخصوص واگن‌های باری در شبکه ریلی تردد داشت اما در آذر ماه امسال به ۲۴۱ دستگاه کاهش یافت. فقط ۵ دستگاه لوکوموتیو در ماه گذشته در منطقه سرخس از سیر خارج شد. این در حالی است که در مهر ماه لوکوموتیوهای در سیر ۲۸۰ دستگاه بوده است.

به گفته این مقام مسئول سابق بخش حمل و نقل ریلی، وقتی بار در شبکه رسوب می‌کند، خطوط فرعی بسته و حرکت به کندی انجام می‌شود این رسوب به تدریج در شبکه ریلی گسترده‌تر می‌شود؛ لذا این چرخه تأثیرگذاری «رسوب واگن در شبکه» و «کندی حرکت قطارها» مرتباً بر یکدیگر ادامه دار خواهد شد.

۷ دستگاه لوکوموتیو کشنده واگن مسافری به بخش باری منتقل شده است

وی تأکید کرد: در حال حاضر ۷ دستگاه لوکوموتیو مخصوص واگن‌های مسافری به بخش واگن‌های باری منتقل شده اند.

حرکت قطارهای مسافری از بلاک محمدیه تا فرودگاه ۴ ساعت طول می‌کشد!

این مقام مطلع صنعت ریلی از افزایش توقف‌های طولانی مدت قطارها در طور سیر و حرکت خبر داد و گفت: در بلاک ایستگاه محمدیه (قم) تا فرودگاه امام خمینی (ره) حرکت قطارهای مسافری به سمت ایستگاه تهران به دلیل همین رسوب واگن‌ها که به کندی حرکت قطارها منجر شده، بعضاً تا ۴ ساعت به طول می‌انجامد.

پیشنهاد جالب کارشناس صنعت ریلی: لوکوموتیو را شرکت‌های فولادی بخرند به جای آن، «حق دسترسی به ریل» ندهند

در همین رابطه محمدجواد شاهجویی کارشناس اقتصاد حمل و نقل در گفت وگو با خبرنگار مهر عنوان کرد: وضعیت فعلی راه آهن حاصل سال‌ها بهره برداری غلط از شبکه ریلی و آلات نقلیه ریلی است. بدون شک رویکردهای موجود در شرکت راه آهن که متأسفانه هنوز با وجود تغییر در تیم مدیریتی این شرکت، تحول پیدا نکرده اند، نمی‌تواند نوید بهبود شرایط این حوزه مهم را بدهد.

خرید و بهره برداری از لوکوموتیوهای جدید توسط بخش غیردولتی

وی افزود: مهمترین راهکاری که می‌تواند به صورت عاجل، وضعیت بحرانی فعلی راه آهن را بهبود دهد، ورود بخش خصوصی به سرمایه گذاری در این حوزه است. علی الخصوص شرکت‌هایی که خود به عنوان مشتریان عمده از خدمات انتقال بار شرکت راه آهن بهره می‌برند. صنایع بزرگی چون فولادسازان می‌توانند با ورود به این حوزه و خرید کشنده‌های ریلی، علاوه بر بهبود وضعیت شبکه ریلی می‌توانند به بهبود کسب و کار خویش نیز کمک کنند.

این کارشناس اقتصادی تاکید کرد: البته آنچه اهمیت دارد و به نوعی پیش شرط لازم برای این اقدام است، مدل ورود بخش خصوصی به سرمایه گذاری در حوزه ریلی است. نباید انتظار داشته باشیم که شرکت‌های بزرگ در حوزه خرید کشنده‌های جدید سرمایه گذاری نماید و بعد بهره برداری از کشنده‌های ریلی را در اختیار شرکت راه آهن قرار دهند. بدون شک با چنین راهکاری وضعیت کشنده‌های جدید نیز همچون سرنوشت لکوموتیوهای در اختیار شرکت راه آهن خواهد شد.

راه آهن اجازه بهره برداری از کشنده‌های ریلی را صادر کند

شاهجویی ادامه داد: بنابراین، بهترین راهکار کوتاه مدت برای بهبود وضعیت شبکه حمل و نقل ریلی، سرمایه گذاری در حوزه خرید کشنده‌های ریلی جدید از سوی فولادسازان و دیگر صنایع بزرگ مشتری راه آهن از یک سو و از سوی دیگر، اعطای حق بهره برداری از این کشنده‌ها به بخش خصوصی است. به بیان دیگر، باید راه آهن اجازه دهد که مثلاً ذوب آهن با خریداری کشنده‌های ریلی مخصوص به خود، عملیات سیر بار خود را انجام دهد.

شاهجویی افزود: هم اکنون از مجموع کشنده‌های در حال خدمت رسانی موجود در شبکه ریلی کشور، بالغ بر ۳۸ درصد متعلق به بخش خصوصی است که به گواه آمار، شاخص‌های عملکردی و بهره وری این کشنده‌های ریلی نسبت به کشنده‌های دولتی مطلوب‌تر است. بنابراین امید می‌رود تا با افزوده شدن تعدادی لکوموتیو به شبکه ریلی کشور توسط بخش خصوصی شاهد بهبود در وضعیت شبکه حمل و نقل ریلی کشور باشیم.