دومین سالگرد سرنگونی هواپیمای اوکراینی: من هم شمعی روشن خواهم کرد

در آستانه دومین سالگرد ساقط کردن هواپیمای مسافربری خطوط بین‌المللی اوکراین توسط پدافند هوایی سپاه پاسداران، انجمن خانواده‌های جان‌باختگان این حادثه با اعلام فراخواهی از مردم خواست در سالگرد این حادثه هرجا که هستند از تاریخ ۱۱ تا ۱۸ دی‌ماه شمعی روشن کنند و تصویر آن را با هشتگ «#من_هم_شمعی_روشن_خواهم_کردم» در شبکه‌های اجتماعی به اشتراک بگذارند. این کازار با استقبال خانواده‌های دادخواه جنایت‌های جمهوری اسلامی طی چهار دهه گذاشته مواجه شد.

هواپیمای مسافربری پی‌اس۷۵۲ خطوط هوایی بین‌المللی اوکراین در تاریخ ۸ ژانویه / ۱۸ دی‌ماه در آسمان تهران با اصابت دو موشک پدافند هوایی سپاه پاسداران ساقط شد؛ در شبی که جمهوری اسلامی قصد داشت طی عملیاتی موشکی در واکنش به ترور قاسم سلیمانی، مواضع نیروهای آمریکا در عراق را هدف بگیرد. مقام‌های جمهوری اسلامی سه روز این حادثه را انکار و اصابت موشک به این هواپیما را تکذیب کردند. در نتیجه این حادثه همه ۱۷۶ سرنشین هواپیمای پی‌اس۷۵۲ که اغلب ایرانی بودند، جان باختند.

طی دو سال گذشته مقام‌های جمهوری اسلامی تلاش‌های فراوانی را در راستای ممانعت از کشف حقیقت درباره آنچه که برای این هواپیما اتفاق افتاد، انجام دادند، بسیاری از خانواده‌های قربانیان این حادثه را تهدید کردند و به تحقیقات بین‌المللی در این زمینه کمک نکردند.

🕯 در دومین سالگرد جنایت هولناک سرنگونی پرواز PS752#من_هم_شمعی_روشن_خواهم_کرد
و تصویر آن را با این هشتگ به اشتراک می‌گذارم.

🕯 On the second anniversary of the dreadful downing of flight PS752#IWillLightACandleToo and share the image with this hashtag.#PS752 #دادخواهی pic.twitter.com/s5blCziQfe

— PS752Justice (@ps752justice) January 1, 2022

انجمن خانواده‌های پرواز PS752 همچنین در آستانه دومین سالگرد سرنگونی این هواپیما گزارش تحقیقی خود در مورد این فاجعه را منتشر کرد و در دسترس عموم قرار داد. این گزارش که آذرماه ۱۴۰۰ با نام «دادخواهی بدون پشتیبان» منتشر شد، به تحلیل و بررسی شواهد موجود در فاجعه سرنگون کردن هواپیمای اوکراینی پرداخته است.

انجمن خانواده‌های پرواز PS752 که نماینده خانواده ۱۴۰ نفر از جان باختگان این حادثه است در بخشی از گزارش تحقیقی خود نوشته است:

«ما نمی‌توانیم اظهارات جمهوری اسلامی ایران را کورکورانه بپذیریم. باور انجمن این است که مقامات عالی‌رتبه جمهوری اسلامی، مسئول سرنگون کردن پرواز PS752 هستند و برخالف ادعاهای جمهوری اسلامی، این مسئولیت محدود به چند عضو رده پایین سپاه پاسداران نیست.»

در گزارش تحقیقی مفصل انجمن خانواده‌های پرواز PS752 به موارد زیر پرداخته شده است:

بر اساس گزارش نهایی ایران در مورد هواپیمای اوکراینی، ادعا شده که «به عنوان اقدانی پیشگیرانه و با پیش‌بینی وقوع مخاصمه، آسمان غرب کشور به تدریــج از پروازهای مسافری تخلیه شده است»، اما تحقیقات انجمن خانواده‌های اوکراینی خلاف این ادعا را نشان می‌دهد و ادعای جمهوری اسلامی را دروغین می‌داند.

گزارش تحقیقی انجمن بر اساس مکالمات مقامات دادگاه نظامی تهران نشان می‌دهد مسئول سامانه موشکی TOR-M1 از تجربه و تخصص بالایی برخوردار بوده و از جمله سابقه خدمت در سوریه را داشته است.

طبق این گزارش ایران هیچ شواهدی ارائه نکرده است که نشان دهد در ارتباط میان سامانه TOR-M1 و سیستم دفاعی یک‌پارچه کشور اختلال وجود داشته است. همچنین گزارش انجمن نشان می‌دهد ادعای شناسایی هواپیما به عنوان موشک توسط سامانه TOR-M1 که مقام‌های جمهوری اسلامی آن را مطرح کرده‌اند، «غیرقابل باور» است.

از جمله موارد مهم دیگری که در گزارش تحقیقی به آن اشاره شده، شناسایی شهروندان آمریکایی است. بر اساس شهادت تعدادی از خانواده‌ها، در گیت امنیتی این پرواز در فرودگاه بین‌المللی تهران که توسط سپاه پاسداران کنترل می‌شود، از برخی مسافران پرسیده شده آیا پاسپورت آمریکایی دارند و آیا مقصد آنها آمریکا است؟

این گزارش تحقیقی مفصل به موارد دیگری نیز از جمله تغییر ۵۷ دقیقه‌ای پرواز، تغییر مسیر پرواز اطلس گلوبال، جابه‌جایی تاکتیکی واحد پدافندی و شناسایی غلط، لاپوشانی سیستماتیک، دستکاری در شواهد فیزیکی، اجرای بد و غلط رویه‌های پزشکی قانونی، آزار و اذیت خانواده‌های جان‌باختگان و عدم مشروعیت دفتر بررسی سوانح هوایی ایران برای انجام تحقیقات پرداخته شده است.

در پایان این گزارش نتیجه‌گیری تیم تحقیقات انجمن خانواده‌های پرواز PS752 اظهار می‌دارد که آنها «به این باور رسیده‌اند است که سرنگون کردن این پرواز، برخلاف ادعای جمهوری اسلامی ایران، نه نتیجه خطای انسانی از سوی یک اپراتور بوده و نه پیامد چندین خطا در سامانه دفاعی کشور، جمهوری اسلامی ایران در بالاترین سطح هوشیاری نظامی، با باز گذاشتن عمدی فضای هوایی ایران برای پروازهای غیرنظامی، از هواپیماهای مسافربری به عنوان سپر انسانی در مقابل حملات احتمالی آمریکا استفاده کرده است.»

من هم شمعی روشن خواهم کرد

حامد اسماعیلیون، سخنگوی انجمن پرواز PS752 که همسرش پریسا اقبالیان و دخترش ری‌را اسماعیلیون در این حادثه جان باختند، با انتشار مطلبی در صفحه اینستاگرام خود نوشت:

«به یاد پریسا، به یاد ری‌را، به یاد تمام مسافران و خدمه‌ی پرواز، به یاد هوگر که طعم زندگی را نچشید، به یاد برهان، به یاد پژمان، به یاد ابراهیم، به یاد پویا، به یاد فرزاد، به یاد محسن، به یاد تمام بچه‌های آبان، به یاد تن‌های رگبارخورده‌ی نیزار ماهشهر، به یاد جوانان بر زمین افتاده در جوانرود و رباط‌کریم و شهریار و تهران، به یاد سارو، به یاد دی ماه نود و شش، به یاد ستار، به یاد نوید، به یاد رامین، به یاد اکبر محمدی، به یاد هُدا، به یاد فرزاد، به یاد شاهین ناصری، به یاد تمام قربانیان شکنجه و اعدام و زندان، به یاد داریوش، به یاد پروانه، به یاد پوینده و مختاری، به یاد حمید و کارون و همه‌ی آن‌ها که به جرم نوشتن سلاخی شدند، به یاد فریدون، به یاد دکتر برومند، به یاد همه‌ی آن‌ها که در غربت کشته شدند، به یاد آنان که طعم تبعید چشیدند، به یاد ندا، به یاد سهراب، به یاد مصطفا، به یاد جوانان هشتاد و هشت ، به یاد جوانان شصت و هفت، به یاد عزت ابراهیم‌نژاد، به یاد صانع، به یاد محمد مختاری، به یاد دراویش و بهاییان و هر اقلیت دیگری که زخم خورده است، به یاد بچه‌های خوزستان، به یاد آن‌ها که فقط بلیت تماشای فیلم گوزن‌ها در دست‌شان بود، به یاد کودکان کشته شده در جنگ، به یاد قربانیان تیرباران شده بی محاکمه و دادگاه، به یاد اشک‌های هرروزه‌ی مادرم، به یاد زندگی که از ما گرفته شد، به یاد شادی که حالا خاطره‌ای دور است، به یاد هرآن‌کس که از شرورترین آدم‌های زمین زخم خورده است، من هم شمعی روشن خواهم کرد.»

جواد سلیمانی، از خانواده قربانیان هواپیمای اوکراینی که همسرش الناز نبیی در این پرواز جان باخت، نوشته است:

«حتی برای من سخت است بگویم من هم شمعی روشن خواهم کرد، چرا که انگار باید پذیرفته باشم که تمام شده است. ترجیح میدم بنویسم این چند روز مختصر از دو سالی که گذشت.»

حتی برای من سخت است بگویم #من_هم_شمعی_روشن_خواهم_کرد، چرا که انگار باید پذیرفته باشم که تمام شده است. ترجیح میدم بنویسم این چند روز مختصر از دو سالی که گذشت. ابتدا در مورد عامدانه بودن سرنگونی #هواپیمای_اوکراینی در اینستاگرام به اختصار نوشتم:https://t.co/9pumsM4RQp pic.twitter.com/2Qwg5kQQCV

— Javad Soleimani جواد سلیمانی (@JavadSoleimani8) January 2, 2022

امی آقابالی، خواهر ایمان آقابالی از جان باختگان هواپیمای اوکراینی نوشت:

«برای آرزوهایی که رژیم جمهوری اسلامی سوزاند، برای برادر کوچکی که حسترت دیدارش برایم ابدی شد، من هم شمعی روشن خواهم کرد.»

برای آرزوهایی که رژیم جمهوری اسلامی سوزاند،
برای برادر کوچکی که حسرت دیدارش برایم ابدی شد، #من_هم_شمعی_روشن_خواهم_کرد

For the lives lost to the brutality of the Iranian regime,
For my brother, Iman, our immortal Iman…#IWillLightACandleToo #PS752#Iman_Aghabali pic.twitter.com/wkzNBP4Fk0

— Ami Aghabali (@__ami__ag) January 2, 2022

عظمت اژدری، خواهر غنیمت اژدری، از جان باختگان هواپیمای اوکراینی نوشت:

«به یاد غنیمت که زندگی‌اش ناتمام ماند، من هم شعمی روشن می‌کنم، باشد که ریشه قاتلانش را بسوزاند.»

بیاد غنیمت که زندگی‌اش ناتمام ماند، من هم شمعی روشن می‌کنم، باشد که ریشه قاتلانش را بسوزاند.#ghanimat_azhdari #ps752justice pic.twitter.com/zVBNtmnxkk

— Azamat.PS752 (@AzamatAzhdari) January 2, 2022

لادن برومند، فرزند عبدالرحمن برومند، رئیس هیئت اجرائی نهضت مقاومت ملی ایران که سال ۱۳۷۰ در پاریس توسط عوامل جمهوری اسلامی ترور شد، نوشته است:

«به خمینی گفت ایران مال همۀ ایرانیان است از هر کیش و عقیده. ما احقاق حق خود را تنیده در احقاق حق همۀ ایرانیان می‌دانیم. برای همین است که من هم شمعی روشن خواهم کرد تا بدانند آن خداوندان زور که فرزندان ع.برومند همبسته با قربانیان هواپیمای اوکراینی هستند.»

به خمینی گفت ایران مال همۀ ایرانیان است از هر کیش و عقیده.ما احقاق حق خود را تنیده در احقاق حق همۀ ایرانیان میدانیم. برای همین است که #من_هم_شمعی_روشن_خواهم_کرد تا بدانند آن خداوندان زور که فرزندان ع.برومند همبسته با قربانیان هواپیمای اوکراینی هستند#IWillLightACandleToo pic.twitter.com/bxoIb9Ppfi

— Ladan Boroumand (@LadiKhanom) January 2, 2022

آرمین مرتب، برادر آروین مرتب که به همراه همسرش آیدا فرزانه در حادثه هواپیمای اوکراینی جان باختند، نوشته است:

«در آستانه دومین سالگرد جنایت سرنگونی پرواز پی.اس.۷۵۲ توسط موشک‌های سپاه پاسداران و کشته شدن ۱۷۶+۱ انسان بی‌گناه، از شما دعوت می‌کنیم تا در کمپین من هم شمعی روشن خواهم کرد شرکت کنید.»

در آستانه دومین سالگرد جنایت سرنگونی پرواز پی.اس.۷۵۲ توسط موشک‌های سپاه پاسداران و کشته شدن ۱۷۶+۱ انسان بی‌گناه، از شما دعوت می‌کنیم تا در کمپین #من_هم_شمعی_روشن_خواهم_کرد شرکت کنید.#هواپیمای_اوکراینی #دادخواهی #آروین_مرتب #آیدا_فرزانه https://t.co/JiX0sTCerF pic.twitter.com/BW3eDHfRy6

— Armin Morattab (@arminmor) January 2, 2022

لاله بازرگان، خواهر بیژن بازرگان از اعدام‌شدگان کشتار زندانیان سیاسی در سال ۶۷ که از جمله شاکیان دادگاه حمید نوری است، نوشته:

«در سالگرد هدف موشک قرار گرفتن هواپیمای ۷۵۲ اوکراینی توسط سپاه پاسداران که‌موجب به کشته شدن ۱۷۶ سرنشین این هواپیما شامل ۷۰ مرد، ۸۱ زن، ۱۵ کودک، یک نوزاد و ۹ خدمه پرواز شد در کنار خانواده‌های جان‌باختگان هواپیمای اوکراینی ایستاده‌ایم.»

در سالگرد هدف موشک قرار گرفتن هواپیمای ۷۵۲ اوکراینی توسط سپاه پاسداران که‌موجب به کشته شدن ۱۷۶ سرنشین این هواپیما شامل ۷۰ مرد، ۸۱ زن، ۱۵ کودک، یک نوزاد و ۹ خدمه پرواز شد در کنار خانواده‌های جان‌باختگان هواپیمای اوکراینی ایستاده‌ایم.#من_هم_شمعی_روشن_خواهم_کرد#PS752 pic.twitter.com/3hcjZUdEQY

— Laleh Bazargan (@LalehBazargan) January 2, 2022

سوران منصورنیا، برادر برهان منصورنیا، از جان باخته‌های اعتراض‌های آبان ۹۸ به کُردی و فارسی نوشته است:

«کوردی: ئێمە، بنەماڵەی بورهان مەنسوورنیا بۆ بەرز ڕاگرتنی یادی گیانبەختکردوانی فڕۆکەی ئۆکڕاینی، مۆمێ دا ئەگرسێنین.
فارسی: ما، خانواده برهان منصورنیا برای گرامیداشت یاد جانباختگان هواپیمای اوکراینی، شمعی روشن خواهیم کرد.:

#کوردی
ئێمە، بنەماڵەی #بورهان_مەنسوورنیا بۆ بەرز ڕاگرتنی یادی گیانبەختکردوانی فڕۆکەی ئۆکڕاینی، مۆمێ دا ئەگرسێنین.#فارسی
ما، خانواده #برهان_منصورنیا برای گرامیداشت یاد جانباختگان #هواپیمای_اوکراینی، شمعی روشن خواهیم کرد.#آبان۹۸ #ما_همه_با_هم_هستیم#من_هم_شمعی_روشن_خواهم_کرد https://t.co/KZaqd3hEYb pic.twitter.com/8ZQ2aJ8g4x

— Soran Mansournia |سۆران مەنسوورنیا |سوران منصورنیا (@Soranmansournia) January 2, 2022

سعید افکاری، برادر نوید، حبیب و وحید افکاری، با انتشار عکس برادرهایش نوشت که «در کنار خانواده‌های جان باختگان هوایپمای اوکراینی ایستاده‌ایم.»

نوید افکاری ۲۲ شهریور ۱۳۹۹ در زندان عادل‌آباد شیراز اعدام شد.

در کنار خانواده‌های جان‌باختگان هواپیمای اوکراینی ایستاده‌ایم.#من_هم_شمعی_روشن_خواهم_کرد pic.twitter.com/zTZM7whI7q

— سعید افکاری (@afkari_saeed) January 2, 2022

مریم کریم‌بیگی، خواهر مصطفی کریم‌بیگی، از جان باختگان اعتراض‌های سال ۱۳۸۸ با انتشار عکس برادرش نوشته است «من هم شمعی روشن خواهم کرد».

من هم شمعی روشن خواهم کرد pic.twitter.com/yIShtn72Kq

— ‌مريم‌ کریم‌بیگی (@karimbeigi) January 2, 2022

بسیاری از دیگر از خانواده‌های دادخواه جان‌باختگان اعتراض‌های آبان ۹۸ به این کارزار پیوستند و عکس اعضای خانواده‌شان را که توسط نیروهای امنیتی در آبان ۹۸ کشته شده بودند با استفاده از هشتگ «من هم شمعی روشن خواهم کرد»، به منظور اعلام همبستگی با خانواده قربانیان هواپیمای اوکراینی در دومین سال این فاجعه منتشر کردند. اکانت «۱۵۰۰ تصویر» که عمدا اخبار و اطلاعات جان باختگان اعتراض‌های آبان ۹۸ را منتشر می‌کند، مجموعه این تصاویر را در حساب کاربری خود در توییتر منتشر کرد.

از اینستاگرام خانواده‌ی پژمان‌قلی‌پور از جانباختگان آبان ۹۸: در کنار خانواده‌های جانباختگان هواپیمای اوکراینی ایستاده‌ایم. pic.twitter.com/ycSHOTQYAV

— +۱۵۰۰تصویر (@1500tasvir) January 2, 2022

امجد حسین‌پناهی، برادر رامین حسین‌پناهی، زندانی سیاسی که سال ۱۳۹۷ اعدام شد، با انتشار عکس برادرش نوشته است «من هم شمعی روشن خواهم کرد».

من هم شمعی روشن خواهم کرد pic.twitter.com/ZWCvvEuDkq

— Amjad Hossein Panahi (@amjad_panahi) January 2, 2022

هژار علی‌پور، برادر ژیان علی‌پور، کولبری که در ماه‌های گذشته توسط تیراندازی نیروهای انتظامی جمهوری اسلامی کشته شد و همچنین برادر هوشمند علی‌پور، زندانی سیاسی که در زندان به سر می‌برد، با انتشار عکس ژیان علی‌پور نوشت:

«در دومین سالگرد جنایت هولناک #PS752 من هم شمعی روشن خواهم کرد و در روز واقعه، در هر کجا که هستم شمعی روشن خواهم کرد. دادخواهی خانواده کولبران»

در دومین سالگرد جنایت هولناک #PS752#من_هم_شمعی_روشن_خواهم_کرد
و در روز واقعه، در هر کجا که هستم شمعی روشن خواهم کرد.#دادخواهی_خانواده_کولبران@ps752justice pic.twitter.com/syrX79Mz8O

— Hazhar Alipour (هەژار) (@HazharAlipour83) January 3, 2022

فاطمه پیشدادیان، از خانواده‌های دادخواه دهه شصت که اعضای خانواده‌اش به نام‌های عباس پیشدادیان و افسانه افضل‌نیا در سال ۱۳۶۰ اعدام شده، نوشت:

«ما تا روز دادخواهی در کنار خانواده‌های جان باختگان هواپیمای اوکراینی ایستاده‌ایم.»

ما تا روز دادخواهی در کنار خانواده های جان باختگان هواپیمای اوکراینی ایستاده ایم.#من_هم_شمعی_روشن_خواهم_کرد #PS752 pic.twitter.com/iceXYBWyZY

— Fatemeh Pishdadian (@FatemehPishdadi) January 3, 2022

انجمن خانواده‌های پرواز PS752 در پایان گزارش تحقیقی خود، خواسته‌های این انجمن از مقام‌های جمهوری اسلامی و جامعه بین‌الملل را نیز مطرح کرده که تغییر برخی قوانین ایکائو مانند مسئولیت بررسی هواپیمای دچار سانحه توسط کشوری که سانحه در آن روی داده است، مشارکت فعالانه خانواده‌ها و بازماندگان در روند تحقیقات و انتشار کامل اطلاعات جعبه سیاه پرواز PS752 از جمله مهم‌ترین این درخواست‌ها هستند.