«ترک بزرگ کوهستانی» در جاده هراز؛ وزارت راه و شهرسازی سرگرم «ارزیابی مخاطره» است

آرمین سلیمانی- اواسط پاییز ۱۴۰۰ برخی رسانه‌های محلی استان مازندران خبر از ایجاد «یک ترک بزرگ کوهستانی» در محدوده آب اسک، بعد از پلور و در جاده هراز دادند؛ خبری که مورد توجه مسئولان محلی و ملی قرار نگرفت تا آنکه تصاویری از آن منتشر شد و سرانجام روز دوشنبه ۱۴ دی‌ماه به طور رسمی مورد تایید قرار گرفت.

رئیس «مرکز تدوین مقررات، ایمنی حمل و نقل، پدافند غیرعامل و مدیریت بحران وزارت راه و شهرسازی» با تایید وجود این شکاف بزرگ در محدوده جاده هراز، به خبرگزاری ایسنا گفت: «باید در وهله نخست در خصوص این مسئله و مخاطره ارزیابی صورت گیرد و حجم و بزرگی آن برآورد شود و بر آن مبنا اقدامات مورد نیاز اولویت بندی گردد.»

جاده هراز یا «جاده ۷۷» پس از ۲۳ سال عملیات احداث، در سال ۱۳۴۲ به بهره‌برداری رسید و یکی از مشهورترین جاده‌ها در شمال ایران به حساب می‌آید که به طول تقریبی ۱۸۰ کیلومتر با گذشتن از کنار رودخانه هراز، از شرق شهر تهران شروع می‌شود و بعد از عبور از شهرهای رودهن، امامزاده هاشم، گزنک و آمل به محمودآباد می‌رسد.

مسئول مدیریت بحران وزارت راه و شهرسازی در ارتباط با خطر احتمالی سقوط کوه و ناپدید شدن تونل و جاده نیز گفته است: «هفته قبل جلسه‌ای در این زمینه داشتیم تا ببینیم چنین اتفاقی رخ می‌دهد یا خیر. همچنین دستگاه‌های مختلف گزارش‌هایی ارائه دادند و مقرر شد تا ضمن بازدید از منطقه، گزارش دقیقی از وضعیت این محدوده از جاده هراز ارائه دهند.»

رئیس اداره راهداری و حمل و نقل جاده‌ای هراز ۲۹ آذر ۱۴۰۰ گفته بود «این ترک‌ها دست‌کم به چهار یا پنج دهه قبل برمی‌گردد. احتمال اینکه زلزله روی این موضوع اثرگذار باشد هم وجود دارد» و از خودرو‌های عبوری و ساکنان محلی نیز خواسته بود به دلیل شکاف بزرگ در کوهستان «تا حد امکان با احتیاط از این جاده تردد کنند» تا دچار حادثه یا آسیب احتمالی نشوند.

منطقه آب‌اسک بعد از پلور از مسیر تهران به شمال جاده هراز در آستانه تخریب، سقوط کوه و ناپدید شدن تونل و جاده قرار دارد و به گزارش روزنامه آرمان ملی در ۱ دی‌ماه ۱۴۰۰ «این گسل یا شکاف، بزرگ‌ترین ترک در منطقه محسوب می‌شود که به صورت یک توده در طول ۳۰۰ تا ۴۰۰ متر در حاشیه راه و در ارتفاع بالادست هراز رخ داده» است. با این حال هنوز اطلاع‌رسانی دقیق در مورد مخاطرات آن صورت نگرفته است.

خبرگزاری تسنیم نزدیک به سپاه پاسدارن ۶ دی‌ماه ۱۴۰۰ با اشاره به انتشار فیلم‌هایی از این شکاف و بروز نگرانی‌هایی میان اهالی منطقه،‌ از قول یک کارشناس مرکز تحقیقات وزارت راه و شهرسازی نوشته بود: «بازتاب این موضوع در رسانه‌ها با بزرگ‌نمایی همراه بوده و موضوع به این شدت که بازتاب داده شده است، خطرآفرین نیست.»

شهر تهران که پر جمعیت‌ترین سکونتگاه شهری در ایران محسوب می‌شود، از جنوب با بحران‌های زیست محیطی گسترش فروچاله‌ها و فرونشست زمین در دشت‌ها مواجه و در شمال خود نیز با پدید بروز شکاف‌های عظیم کوهستانی روبرو شده است.

به عقیده بسیاری از کارشناسان، بحران‌ها و چالش‌های کنونی اقلیمی پیش روی تهران و مناطق مختلف ایران نیازمند بررسی کارشناسانه و اقدام فوری برای کاهش آثار و پیامدهای احتمالی است و برخوردهای امنیتی و قضایی حکومت با فعالان و کارشناسان محیط زیستی، صرفا موجب نادیده گرفتن چنین بحران‌هایی می‌شود.