بزرگترین جانور پرنده تاریخ با ۱۲ متر طول بال

دیرینه شناسان اخیراً با انجام مطالعه‌ای جامع بر روی فسیل یک دایناسور پتروسور غول پیکر که پیش از این در ایالات متحده یافت شده بود، دریافتند که این جانور با طول بال‌هایی نزدیک به ۱۲ متر، قادر به پرواز بوده و بر همین اساس آن را باید بزرگترین حیوان پرنده طول تاریخ لقب داد.

فسیل‌های مورد مطالعه مربوط به یک پتروسور غول پیکر با نام Quetzalcoatlus بوده که طول بال‌های آن به ۴۰ فوت (اندکی بیش از ۱۲ متر) می‌رسید. اگرچه این حیوان دارای بال بوده و ما نیز اغلب آن را در کتاب‌های داستان و فیلم به صورت یک حیوان بزرگ پرنده دیده ایم، اما واقعیت این است که از لحاظ علمی تا همین اواخر هیچ دلیل محکمی برای توانایی پرواز آن‌ها وجود نداشت. این ابهام از آنجا ناشی می‌شد که تاکنون فسیل‌های زیادی از این جانور کشف نشده است و تمام تصورات امروزی از همان فسیل کشف شده در تگزاس آمریکا ناشی می‌شود.

اینکه چگونه همچین جانور عظیم الجثه‌ای می‌توانسته بدن خود را به آسمان‌ها ببرد و در آسمان شناور شود، تا همین اواخر یک معمای پیچیده باقی ماند. برخی باور داشتند که این جانور همچون خفاش‌ها خون آشام با استفاده از نوک بال‌های خود بر روی زمین حرکت می‌کرده و برخی دیگر نیز معتقد بودند که این جانور همچون پرندگان امروزی همچون آلباتروس با دویدن خود را در حالت پرواز قرار می‌داده است. در این میان دانشمندانی نیز بودند که در توانایی این جانور برای پرواز کردن تردید داشتند و اساساً منکر قدرت پرواز آن‌ها بودند. اما حالا تحقیقات جامع جدید ثابت کرده که این جانور غول پیکر قطعاً توانایی پرواز داشته است.

این یافته بخشی از جامع‌ترین مطالعه روی دایناسور‌های پتروسور است که تاکنون انجام شده است، و یکی از مطالعاتی است که از مجموعه جدیدی از تحقیقات Quetzalcoatlus منتشر شده توسط انجمن دیرینه شناسی مهره داران در ۸ دسامبر ۲۰۲۱ به دست آمده است. «پتروسار تگزاس» از زمانی که در سال ۱۹۷۱ توسط داگلاس لاوسون، دانشجوی ۲۲ ساله‌ای که در آن زمان دانش‌آموخته زمین‌شناسی در دانشگاه تگزاس بود، کشف شد، همواره به عنوان یکی از عناصر هیجان انگیز داستان‌ها و فیلم‌های مربوط به دوران دایناسور‌ها بود و به شدت ظهوری چشمگیر در رسانه‌ها داشت. با این حال، علم هرگز با این تصویر محبوب از این دایناسور هماهنگ نشد، زیرا نه تنها دلایلی برای توانایی پرواز این جانور وجود نداشت بالکه اساساً هیچ تحقیق علمی جامعی نیز بر روی این فسیل‌ها صورت نگرفت.

متیو براون، مدیر مجموعه دیرینه‌شناسی مهره‌داران دانشگاه تگزاس در آستین گفت: «اگر چه Quetzalcoatlus سالهاست که شناخته شده است، اما هرگز یک مطالعه دقیق و جامع بر روی آن صورت نگرفت و این اولین باری است که علم پرده از اسرار آن بر می‌دارد.» در این مطالعه جدید، تمام استخوان‌های تایید شده و مشکوک Quetzalcoatlus، همراه با سایر فسیل‌های پتروسور‌ها مورد بررسی قرار گرفت. این بررسی منجر به شناسایی دو گونه پتروسور جدید، از جمله یک گونه جدید و کوچکتر Quetzalcoatlus با طول بال‌های ۱۸ تا ۲۰ فوت شد.

برایان آندرس، که مطالعه Quetzalcoatlus را در مقطع کارشناسی در مدرسه جکسون آغاز کرد و اکنون محقق فوق دکتری در دانشگاه شفیلد است، این تجزیه و تحلیل را انجام داد و گونه جدید را به افتخار لاوسون Quetzalcoatlus lawsoni نامید. این بررسی‌ها نشان داد که تنها ۱۲ استخوان مربوط به گونه بزرگتر است و بقیه فسیل‌ها که به صد‌ها فسیل می‌رسد، مربوط به گونه کوچکتر است. این امر، مواد کافی برای دانشمندان فراهم کرد تا بتوانند یک اسکلت تقریباً کامل از گونه‌های کوچکتر را بازسازی کنند و نحوه پرواز و حرکت آن را مطالعه کنند. سپس با همان بینش جدید، گونه بزرگتر نیر مورد بررسی قرار گرفت.

رسانه‌های هلمی نوشتند؛ تحقیقات بیومکانیک توسط کوین پادیان، استاد بازنشسته دانشگاه کالیفرنیا و سردبیر این مجموعه تحقیقاتی انجام شد. او گفت: «پتروسور‌ها استخوان‌های سینه‌ای بزرگ دارند، جایی که ماهیچه‌های پرواز به آن متصل می‌شوند، بنابراین شکی نیست که آن‌ها پرنده‌های فوق‌العاده‌ای بودند». دو گونه Quetzalcoatlus هر دو حدود ۷۰ میلیون سال پیش در این پهنه که در آن زمان جنگلی بود می‌زیسته اند، اما به گفته توماس لمن، استاد دانشگاه فناوری تگزاس، هر کدام سبک زندگی متفاوتی داشتند.

با بررسی زمین شناسی منطقه‌ای که در آن فسیل‌ها یافت شد، لمن به این نتیجه رسید که کوتزالکواتلوس بزرگتر ممکن است مانند حواصیل‌های امروزی زندگی کرده باشد و به تنهایی در رودخانه‌ها و نهر‌ها به شکار پرداخته باشد، اما گونه‌های کوچک‌تر به نظر می‌رسد که به صورت دسته جمعی در دریاچه‌ها زندگی می‌کرده اند چراکه اغلب فسیل‌های آن‌ها در گروه‌های تا ۳۰ عددی یافت شده است. در طول سال‌ها، محققان و هنرمندان کوتزالکواتلوس را به‌عنوان یک دایناسور لاشخور تصویر کرده‌اند، اما لمن می‌گوید که این جانور غول پیکر از آرواره‌های بلند و بدون دندان خود فقط برای الک کردن خرچنگ ها، کرم‌ها و صدف‌ها از کف رودخانه‌ها و بستر دریاچه‌ها استفاده می‌کرده است.

دارن نایش، دیرینه‌شناس و متخصص پتروسور‌ها که با این تحقیق درگیر نبود، می‌گوید که نتایج ارائه شده در این مطالعه جدید، موهبتی برای دانش ما نسبت به پتروسور‌ها است که می‌تواند به عنوان سکوی پرشی برای تحقیقات آینده در نظر گرفته شود. وی می‌افزاید: «قبلاً هرگز اطلاعات دقیقی در مورد آژدارشید‌ها (خانواده پتروسور‌ها که شامل Quetzalcoatlus می‌شود) در یک مکان جمع‌آوری نشده بود، بنابراین این اثر می‌تواند برای سال‌ها به عنوان یک راهنمای کامل علمی درنظر گرفته شود.»