کتاب «چالش‌های تاریخ‌ورزی در ایران امروز» منتشر شد

به گزارش خبرنگار مهر، کتاب «چالش‌های تاریخ‌ورزی در ایران امروز» از مجموعه پژوهش‌های طرح جامع اعتلای علوم انسانی معطوف به پیشرفت کشور نوشته علیرضا ملائی توانی عضوهیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با قیمت ۷۴ هزار تومان به تازگی توسط انتشارات این پژوهشگاه منتشر شده است.

این کتاب پژوهشی است برای چاره‌اندیشی درباره دانش و رشته تاریخ، از آزادی‌های مدنی و تاریخ‌نگاری ایرانی تا آسیب‌شناسی روش‌های آموزش تاریخ و مسئله اشتغال دانش آموختگان تاریخ و ….

در پشت جلد این کتاب آمده است: این اثر در واقع مقدمه‌ای بر چالش‌شناسی رشته تاریخ است؛ چالش‌هایی که می‌تواند از هدف‌گذاری‌های آموزشی و مدیریت رشته تاریخ در دانشگاه‌های ایران آغاز شود و تا مرزهای دفاع از حقیقت در پژوهش‌های تاریخی گسترش یابد. البته شناسایی و فهم همه چالش‌ها نه ممکن است و نه در این مجال می‌گنجد، اما نگارنده کوشیده است دریچه‌ای به سوی برخی از مسئله‌های این رشته و دانش‌آموختگانش بگشاید.

کتاب مذکور از مجموعه طرح جامع اعتلای علوم انسانی است. طرح جامع اعتلای علوم انسانی معطوف به پیشرفت کشور در راستای انتشار آثار پژوهشی مجریان طرح ها، یکی دیگر از این آثار پژوهشی را که پیشتر در قالب گزارش طرح به صورت محدود منتشر شده بود، در ساختار جدید و به صورت کتاب در دسترس همه علاقه مندان به علوم انسانی قرار داده است. این کتاب چنانکه عنوان آن نیز گویا است به موضوع تخصصی پیدایش رشته فلسفه در ایران به عنوان یک رشته دانشگاهی و همچنین ارتباط برنامه ریزی درسی این رشته و مهارت و اشتغال دانش اموختگان این رشته در طی دهه هایی که از پیدایش این رشته در ایران می گذرد تا حال حاضر اختصاص یافته است.

موضوع پیدایش رشته های علوم انسانی، ارتباط برنامه ریزی های تحصیلی در این رشته ها با مهارت و اشتغال دانش اموختگان هریک از رشته ها، از محورهای اصلی تعدادی از طرح های پژوهشی در طرح جامع اعتلای علوم انسانی است.

فهرست این اثر عبارت است از:

سخن پژوهشگاه
مقدمه
فصل اول: آزادی های مدنی و رویکرد تاریخ نگاری ایرای
فصل دوم: مسئله بیکاری دانش آموختگان
فصل سوم: مبانی معرفتی و جهت گیری های مهارتی در تدوین برنامه های آموزشی رشته تاریخ
فصل چهارم: مهارت های پژوهشی؛ روش تحقیق و روش شناسی تاریخی
فصل پنجم: روش آموش تاریخ در ایران
فصل ششم: تاریخ نگاری نهادها، سازمان ها، مؤسسه ها، صنایع و… ظرفیتی تازه برای پژوهشهای اشتغال آفرین در رشته تاریخ
فصل هفتم: آیا رشته تاریخ در ایران دچار بجران شده است؟
فصل هشتم: نقد رویکردهای پوزیتیویستی به دانش تاریخ
فصل نهم: ستیز با گذشته زیان‎بار
فصل دهم: نقد ایده تاریخ به خاطر تاریخ
فصل یازدهم: تاریخ ورزی در فضای عمومی
کتاب نامه:
الف) کتابها
ب) مقاله ها
ج) نشستها
د) اسناد
ه) منابع انگلیسی

ملائی توانی در مقدمه این اثر در معرفی فصول کتاب می نویسد: فصل نخست این کتاب به مسئله آزادی های آکادمیک در ایران، دشواری های تاریخ پژوهی و نیز تفکر تاریخی در فضای غیردموکراتیک ایران می پردازد.

موضوع فصل دوم مسئله بیکاری دانش آموختگان؛ اشتغال و بازار کار آنها در ایران همراه با چشم اندازی تاریخی به مسئله است. مبانی معرفتی و جهت گیری های مهارتی در تدوین برنامه های آموزشی رشته تاریخ موضوع فصل سوم این کتاب است که در آن به سیاستگذاری مطلوب و جهت گیری های کاربردی رشته تاریخ و نیز مهارت های مبنایی در برنامه درسی و نحوه فعال کردن مهارت های خاص رشته تاریخ پرداخته و از مخاطره ها و فرصتهای ارتباط با جامعه و بازار سخن گفته است.

فصل چهارم به مهارت های پژوهشی اختصاص دارد. مباحث روش شناسانه در برنامه آموزشی رشته تاریخ از مهمترین مطالب این فصل است. فصل پنجم به روشهای آموزش و تدریس تاریخ می پردازد و از ضرورت بازنگری در شیوه های تدریس، با هدف فهم و یادگیری بیشتر سخن رانده است.

فصل ششم به تاریخ نگاری نهادها، سازمان ها، مؤسسه ها، صنایع و اهمیت این نوع تاریخ نگاری ها و تمهیدات روش شناختی آن به عنوان ظرفیتی تازه برای پژوهشهای اشتغال آفرین در رشته تاریخ و نیز راه های فعال کردن این ظرفیت پرداخته است.

فصل هفتم این پرسش مقدر را طرح می کند که آیا رشته تاریخ در ایران دچار بحران شده است؟ نگارنده برای پاسخ به این پرسش به تعریف بحران در علوم و بحران سیستمی در دانش تاریخ و راه های عبور از بحران پرداخته است.

موضوع فصل هشتم نقد رویکردهای پوزیتیسویستی و زبان های چیرگی این رهیافت بر دانش تاریخ است. تگارنده می کوشد با دفاع از جنبه های رهایی بخش و روشنگر دانش تاریخ، چشم اندازی متفاوت به روی این دانش بگشاید.

فصل نهم با عنوان ستیز با گذشته زیان بار در صدد بازخوانی و نقد میراث های زیان بار گذشته است. فصل دهم با عنوان نقد ایده تاریخ به خاطر تاریخ به موضوع استفاده و سوء استفاده از تاریخ می پردازد تا زیان های ایده گذشته برای گذشته را از نگاه کارکردهای اجتماعی و گفتمانی آن توضیح دهد.

واپسین فصل کتاب به تاریخ ورزی در فضای عمومی اختصاص دارد. نگارنده با شرح تفاوتهای فضای عمومی و فضای تخصصی می کوشد از ضرورت استفاده از ظرفیتهای پایان ناپذیر عرصه عمومی به عنوان مکمل فضای تخثثی در دانش تاریخ دفاع کند.

علیرضا ملائی‌توانی در سال ۱۳۴۹ در قزوین به دنیا آمد. تحصیلات ابتدایی را در قزوین و دوره دبیرستان را در تنکابن به اتمام رساند. با ورود به دانشگاه تهران در سال ۱۳۶۷ در رشته‌ تاریخ به تحصیل پرداخت و به ترتیب در سال‌های ۱۳۷۵ و ۱۳۷۹ در مقطع کارشناسی‌ارشد رشته‌ تاریخ از دانشگاه فردوسی مشهد و مقطع دکتری رشته‌ تاریخ ایران اسلامی از دانشگاه شهید بهشتی فارغ‌التحصیل شد. او سابقه‌ تدریس در دانشگاه‌های ارومیه، پیام نور، مؤسسه‌ آموزش عالی باقرالعلوم و پژوهشکده‌ امام خمینی و انقلاب اسلامی را دارد و همچنین عضو سابق هیئت علمی گروه تاریخ دانشگاه ارومیه، استاد مدعو دانشگاه تهران و عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی است.

ملائی‌توانی تاکنون کتاب‌هایی چون «ایران و دولت ملی در جنگ جهانی اول»، «مشروطه و جمهوری: ریشه‌های نابسامانی نظم دمکراتیک در ایران (۱۲۸۴ – ۱۳۰۵)»، «مجلس شورای ملی و تحکیم دیکتاتوری رضا شاه»، «درآمدی بر روش پژوهش در تاریخ»، «زندگینامه سیاسی آیت الله طالقانی، تهران»، «از کاوه تا کسروی: نقد رفتارها و باورهای دینی ایرانی‌ها»، «گفتمان تاریخ‌نگاری رسمی دوره پهلوی پیرامون رضاشاه»، «تاریخ شفاهی بمباران شیمیائی سردشت» و… را به چاپ رسانده است.