ادامه واکنش‌ها به مرگ بکتاش آبتین؛ دیده‌بان حقوق بشر: نشان‌دهنده «وضعیت وخیم» زندانیان سیاسی در ایران است

با گذشت حدود سه روز از درگذشت بکتاش آبتین، انتقادها از نقش مقامات و نهادهای جمهوری اسلامی در جان‌ باختن این شاعر و فیلمساز زندانی همچنان ادامه دارد.

سازمان دیده‌بان حقوق بشر روز دوشنبه ۲۰ دی‌ماه، با انتشار بیانیه‌ای مرگ بکتاش آبتین را نشانه‌ای از «وضعیت وخیم» زندانیان سیاسی در ایران عنوان کرد.

تارا سپهری‌فر، پژوهشگر ارشد امور ایران در دیده‌بان حقوق بشر، قوه قضائیه ایران را مسئول مرگ بکتاش آبتین دانست و گفت: «این شاعر هرگز نباید به خاطر فعالیت‌های مسالمت‌آمیز خود زندانی می‌شد.»

دیده‌بان حقوق بشر می‌گوید بکتاش آبتین دومین زندانی سیاسی در ایران است که از ابتدای سال ۲۰۲۲ میلادی جان خود را از دست داده است. در این بیانیه از کیان عادل‌پور، زندانی سیاسی در زندان اهواز، نام برده شده است که ۱۰ روز پیش در وضعیتی «مبهم» درگذشت. دیده‌بان حقوق بشر از مقام‌های جمهوری اسلامی خواسته است تحقیقات مستقل و بی‌طرفانه‌ای درباره مرگ‌های اخیر در زندان‌های ایران انجام شود.

انجمن قلم آمریکا نیز روز دوشنبه ۲۰ دی‌ماه در بیانیه‌ای نوشت در صورتی که بکتاش آبتین به موقع به بیمارستان منتقل شده بود، مرگ او قابل پیشگیری بود.

این نهاد فرهنگی حبس بکتاش آبتین و سایر نویسندگان زندانی را «ناعادلانه» و به دلیل دفاع آنان از آزادی بیان دانست و خواستار آزادی فوری سه عضو دیگر کانون نویسندگان ایران از زندان شد. کیوان باژن، رضا خندان مهابادی، و آرش گنجی، سه عضو کانون نویسندگان ایران، در حال حاضر محکومیت حبس خود را در زندان اوین سپری می‌کنند.

شماری از زندانیان سیاسی نیز در بیانیه‌ای مرگ بکتاش آبتین را مصداق «قتل سیستماتیک زندانیان سیاسی» توصیف کرده‌اند. این بیانیه که کانون نویسندگان ایران آن را روز دوشنبه ۲۰ دی‌ماه منتشر کرد، با اشاره به بی‌توجهی مسئولان به وضعیت بکتاش آبتین و انتقال دیرهنگام او به بیمارستان، مرگ این شاعر زندانی را «ادامه قتل‌های زنجیره‌ای» خواند.

همچنین ببینید:

جمعی از زندانیان سیاسی: مرگ بکتاش آبتین مصداق «قتل سیستماتیک زندانیان سیاسی» در ایران است

بکتاش آبتین که اواسط آذرماه در پی تشدید علائم ابتلا به کرونا به بیمارستان منتقل شده بود، روز شنبه ۱۸ دی‌ماه در بیمارستان درگذشت. مرگ او انتقادهای گسترده‌ای را از دستگاه قضایی و امنیتی ایران به دنبال داشت. مرگ زندانیان در ایران به دلیل عدم دسترسی به امکانات درمانی و انتقال دیرهنگام آنان به بیمارستان موضوع تازه‌ای نیست، پیشتر نیز زندانیان سیاسی مانند بهنام محجوبی، درویش گنابادی زندانی، قربانی بی‌توجهی مسئولین زندان شده‌اند.

همچنین ببینید:

واکنش‌ها به درگذشت بکتاش آبتین؛ ادامه «قتل‌های زنجیره‌ای» توسط حکومت ایران است

همزمان با انتقادهای جهانی نسبت به مرگ بکتاش آبتین، سازمان زندان‌های ایران روز سه‌شنبه ۲۱ دی‌ماه، بخشنامه‌ای جدید برای «رعایت حقوق زندانیان» منتشر کرد. خبرگزاری میزان، وابسته به قوه قضائیه، این بخشنامه را «متضمن تقویت حقوق زندانیان و بازداشت شدگان و رعایت جنبه‌های اسلامی، اخلاقی و انسانی در برخورد با آنان» دانسته است.

در این بخشنامه مواردی از جمله ممنوعیت زندانی‌کردن افراد دارای بیماری حاد یا مصدومیت، امکان تماس تلفنی بازداشت‌شدگان با خانواده و وکیل مدافع خود در ۴۸ ساعت نخست بازداشت و محدودیت‌هایی برای انگشت‌نگاری و انجام بازرسی بدنی ِ بدون لباس آمده است.

این بخشنامه همچنین بر ممنوعیت هرگونه شکنجه و رفتارهای غیرانسانی و تحقیرآمیز در زندان‌ها و بازداشتگاه‌ها تاکید دارد. قوانین ایران نیز هرگونه شکنجه و آزار و اذیت زندانیان را ممنوع کرده است، اما مدافعان حقوق بشر می‌گویند که «این قوانین ضمانت اجرایی ندارند.»

همچنین ببینید:

تأیید مرگ عادل کیانپور در زندان؛ قوه قضاییه: «بدون مشکل خاصی» به بیمارستان منتقل شد

طی سال‌های گذشته روایت‌های بی‌شماری از شکنجه ‌های جسمی و روحی زندانیان یا حتی مرگ آنان بر اثر شکنجه منتشر شده است که در این میان می‌توان از ستار بهشتی کارگر وبلاگ‌نویس، وحید حیدری، سارو قهرمانی و سینا قنبری سه تن از بازداشت‌شدگان اعتراض‌های دی‌ماه ۹۶ ، زهرا کاظمی خبرنگار ایرانی- کانادایی و محسن روح‌الامینی، امیر جوادی‌فر و محمد کامرانی از معترضان به نتایج انتخابات سال ۸۸ نام برد.

سازمان ملل متحد و گزارشگران ویژه این سازمان نیز بارها در گزارش‌های خود موارد متعددی از شکنجه و بدرفتاری در زندان‌های ایران را مستند کرده‌اند. مقام‌های جمهوری اسلامی همواره این گزارش‌ها را «مغرضانه»، «دروغ» و «با اهداف سیاسی» توصیف می‌کنند، اما طی یک دهه اخیر به هیچ‌یک از گزارشگران ویژه سازمان ملل در امور حقوق بشر در ایران اجازه سفر به ایران را نداده‌اند تا آنان بتوانند وضعیت زندان‌ها را از نزدیک بررسی کنند.

همچنین ببینید:

مروری بر دستاوردهای بکتاش آبتین، نویسنده و روزنامه‌نگار فقید ایرانی