گزارشگران بدون مرز: سازمان ملل درباره مرگ آبتین تحقیق کند

سازمان گزارشگران بدون مرز (RSF) روز شنبه ۲۵ دی‌ ماه (١۵ ژانویه) در بیانیه‌ای از سازمان ملل متحد درخواست کرد کە با تشکیل یک کمیسیون مستقل بین‌المللی، به منظور روشن شدن علت مرگ بکتاش آبتین شاعر، مستندساز و روزنامه‌نگار زندانی در ایران، تحقیق و شفاف‌سازی شود.

بکتاش آبتین شاعر، فلیمساز و عضو مطرح کانون نویسندگان ایران که برای گذراندن شش سال حبس در زندان اوین به‌سر می‌برد، روز  ۱۸ دی بر اثر کرونا در بیمارستان ساسان تهران درگذشت. مرگ او با موجی از خشم و اعتراض روبرو شد.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

رضا معینی، مسئول دفتر افغانستان و ایران سازمان گزارشگران بدون مرز در این باره گفته است:«محروم کردن از حق درمان روش دانسته مقامات حکومتی ایران برای حذف منتقدان در زندان است.»

او گفت که این سازمان از گزارشگران و کارشناسان سازمان ملل، از جمله گزارشگر ویژه سازمان درباره وضعیت حقوق بشر در ایران و کارگروه بازداشت‌های خودسرانه و پیشگیری از شکنجه  می‌خواهد که "با تشکیل کمیسیون تحقیق و بررسی جهانی برای روشن شدن چگونگی مرگ بکتاش آبتین، به این گونه دیرکردهای عامدانه و وحشیانه در زندان‌های ایران که برابر با اعدام غیرقضایی است پایان دهند."

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

در بیانیە سازمان گزارشگران بدون مرز آمده است:«جمهوری اسلامی ایران نه به میثاق‌های جهانی که امضا کرده است پایبند است و نه قانون‌ها و آیین‌نامه‌هایی را که خود تصویب کرده است اجرا می‌کند.»

در این بیانیه اشاره شده که بنا بر میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی که ایران یکی از امضا کنندگان آن است، محروم کردن از درمان پزشکی می‌تواند نقض ممنوعیت شکنجه و رفتار ظالمانه، غیر انسانی و یا تحقیرآمیز محسوب شود.

نگرانی از وضعیت دیگر روزنامه‌نگاران زندانی

سازمان گزارشگران بدون مرز سرنوشت دیگر روزنامه‌نگاران زندانی در ایران، از جمله کیوان صمیمی بهبهانی را "نگران‌کننده" خوانده است.

سازمان گزارشگران بدون مرز می‌گوید، کیوان صمیمی "یکی از کهنسال‌ترین روزنامه‌نگاران زندانی در جهان است. وی با وجود گواهی پزشکی قانونی مبنی بر عدم تحمل حبس همچنان زندانی است. اما وضعیت وی می‌تواند وخیم‌تر هم شود."

این سازمان ادامه می‌دهد، زندانبانان می‌خواهند، کیوان صمیمی‌ سردبیر نشریه ایران فردا را در پی انتشار نامه‌ای که در آن او مسوولان قضایی و امنیتی زندان را به "شبه قتل" بکتاش آبتین متهم کرده به زندانی دیگر تبعید کنند. 

ممنوعیت در دو نظام سلطنتی و جمهوری

سازمان گزارشگران بدون مرز "کانون نویسندگان ایران" را از قدیمی‌ترین نهادهای جامعه مدنی در ایران برشمرده کە فعالیت‌های آن در هر دو نظام سلطنتی پهلوی و جمهوری اسلامی ممنوع بوده است.

در حال حاضر برخی از اعضای این کانون با حکم‌های سنگین در زندان بسر می‌برند. رضا خندان مهابادی و کیوان باژن به همراه بکتاش آبتین در تاریخ ۵ مهر۱۳۹۹ برای سپری کردن احکامی از سه سال و نیم تا شش سال، زندانی شدند.

شعبه ۲۸ دادگاه انقلاب تهران این سه نویسنده و روزنامه‌نگار را به اتهام‌هایی چون "انتشار نشریه غیر قانونی"، "تبلیغ علیه نظام" و "اجتماع و تبانی به قصد اقدام علیه امنیت کشور" به زندان محکوم کرده بود.

گزارشگران بدون مرز در مورد دو عضو دیگر کانون نویسندگان ایران به نام‌های محمد مختاری و محمدجعفر پوینده می‌گوید کە "آنها در سال ۱٣٧٧ به دست ماموران وزارت اطلاعات به قتل رسیدند."

جمهوری اسلامی ایران در "رده‌بندی جهانی آزادی مطبوعات" سال ۲۰۲۱ گزارشگران بدون مرز، از میان ١٨٠ کشور جهان در رده ۱۷۴ قرار داشت.

• نویسندگان زندانی؛ آن‌ها که رفته‌اند، آن‌ها که مانده‌اند

  کیوان باژن

  ۴۲ ماه حبس برای نویسندگی... باژن در مقاله‌ای می‌‌‌نویسد: «تا زمانی که فقط خودمان را ببینیم و اصلی­‌ترین دغدغه­‌مان این باشد که کتاب­‌مان چاپ بشود و مهم نباشد کجا و چطور، با سانسور یا بدون آن؛ و تا زمانی که برای عرضه خود از سرو کول هم بالا برویم و مهم‌­ترین بحث­مان این باشد که چرا کتاب سانسور شده­ من در فلان نشریه معرفی نشده، انتظار هر تحول در ادبیات داستانی بی­هوده است.»

• نویسندگان زندانی؛ آن‌ها که رفته‌اند، آن‌ها که مانده‌اند

  رضا خندان مهابادی

  دبیر کانون نویسندگان، منتقد و فعال اجتماعی را به شش سال حبس محکوم کرده‌اند. شرکت در مراسم بزرگداشت احمد شاملو و آماده کردن کتابی پژوهشی در باره تاریخ ۵۰ ساله کانون برای انتشار داخلی، مصداق اتهاماتی چون "اجتماع و تبانی به قصد اقدام علیه امنیت کشور" معرفی شده‌اند. کانون نویسندگان ایران دلایل و مستندات دادگاه را نامربوط تر و سست‌‌بنیاندتر از خود اتهامات خوانده است.

• نویسندگان زندانی؛ آن‌ها که رفته‌اند، آن‌ها که مانده‌اند

  بکتاش آبتین

  اردیبهشت ۹۴، ماموران وزارت اطلاعات با یورش به خانه این شاعر و فیلمساز، هزاران فیلم و عکس، موبایل و لپ‌تاپ شخصی و اسناد کانون نویسندگان را ضبط کردند. او به اتهام "تبلیغ علیه نظام" به شش سال حبس محکوم شده است. آبتین در سال ۹۷ نیز به سه ماه کار اجباری در بهزیستی و پنج میلیون تومان جریمه نقدی محکوم شده بود. علت: انتشار عکس از چهره زخمی مزدک زرافشان پس از حمله پلیس به مراسم قربانیان قتل‌های زنجیره‌ای.

• نویسندگان زندانی؛ آن‌ها که رفته‌اند، آن‌ها که مانده‌اند

  مهدی سلیمی

  نویسنده، مترجم و سردبیر نشریه اینترنتی زغال، اواسط تیر ۹۹ با اتهاماتی چون «فعالیت تبلیغی علیه نظام»، «توهین به مقدسات اسلام»، «تشویق مردم به فساد و فحشا» و «اجتماع و تبانی علیه امنیت کشور» در اهر دستگیر شد. سلیمی که در جستاری، "ادبیات سیاسی، بلاگردان مردم ستدیده، سیر تاریخی قیام‌های ایران تا رویدادهای آبان را بررسی کرده، موقتا و با قرار وثیقه ۵۰۰ میلیون تومانی از زندان اوین بیرون آمده است.

• نویسندگان زندانی؛ آن‌ها که رفته‌اند، آن‌ها که مانده‌اند

  مژگان کاوسی

  نویسنده، پژوهشگر و فعال اجتماعی کرد، با اتهاماتی چون "تشویق مردم برای بر هم زدن نظم عمومی" و "تبلیغ علیه نظام" به پنج سال و ۹ ماه زندان محکوم شده که سه سال آن لازم الاجراست. کاوسی که پس از دستگیری در اعتراضات سراسری آبان ۹۸، با وثیقه ۱۰۰ میلیون تومانی موقتا آزاد شده بود، بهار ۹۹ برای تحمل حبس به زندان مرکزی نوشهر انتقال یافت. او پس از انتقال به اوین، در اعتراض به وضعیت زندانیان، اعتصاب غذا کرد.

• نویسندگان زندانی؛ آن‌ها که رفته‌اند، آن‌ها که مانده‌اند

  پوریا عالمی

  ستون‌نویس روزنامه‌های سیاسی و نویسنده داستان‌های "اکون‌آبادی‌ها" و "آدم‌های عوضی"، متهم پرونده‌ای بود که وزارت اطلاعات احمدی‌نژاد برای شماری از روزنامه‌نگاران تشکیل داد. او به "اتهام تبلیغ علیه نظام" به ۵سال حبس تعلیقی محکوم شد که بعد به یکسال تقلیل یافت.عالمی پیش از رفتن به اوین از مطبوعات خداحافظی کرد و نوشت: «حرف هم نزنم سیاسی است. از حماقت بنویسم، از جسم سخت بنویسم، از میمون بنویسم سیاسی است.»

• نویسندگان زندانی؛ آن‌ها که رفته‌اند، آن‌ها که مانده‌اند

  فاطمه اختصاری - مهدی موسوی

  دادگاه انقلاب، این دو نویسنده، شاعر و منتقد اجتماعی را به اتهام "توهین به مقدسات" و "تبلیغ علیه نظام" به ۹۹ ضربه شلاق، جریمه نقدی و زندان طویل ۹ و ۱۱ ساله محکوم کرد. این سرایندگان"غزل پست مدرن"، پس از اعتراض به رای دادگاه و احتمال بالای عدم تغییر حکم در دادگاه تجدیدنظر، از ایران خارج شدند. کتاب‌های اختصاری و موسوی بارها از بازار جمع و خمیر شده‌‌اند ولی اینک به صورت زیرزمینی فروخته می‌شوند.

• نویسندگان زندانی؛ آن‌ها که رفته‌اند، آن‌ها که مانده‌اند

  یعقوب یادعلی

  نویسنده رمان آداب بی‌قراری که جایزه هوشنگ گلشیری به عنوان بهترین رمان اول را ربود، اسفند ۸۴ به اتهام "توهین به قوم لر" بازداشت و به یک سال حبس محکوم شد و کتابش ده سال توقیف ماند. یادعلی پس از هفت‌ سال سکوت، با رمان "آداب دنیا" به عرصه ادبیات برگشت. او در مصاحبه‌ای با مجله "تجربه" گفته است: «نوشتن برای نویسنده خود زندگی است؛ اگر حواشی رایج مملکت ما اجازه بدهد و نویسنده جوانمرگ نشود.»

• نویسندگان زندانی؛ آن‌ها که رفته‌اند، آن‌ها که مانده‌اند

  شهرنوش پارسی‌پور

  نویسنده رمان‌هایی چون "سگ و زمستان بلند"، "عقل آبی" و "کمی بهار"، در سرکوب‌های دهه شصت، به خاطر "حمل چمدان نشریه" چهارسال از عمر خود را در زندان گذراند. او پس از آزادی، با ترجمه و تاسیس کتابفروشی زندگی می‌کرد اما ماموران کمیته انقلاب از او می‌خواستند درباره مراجعه‌کنندگان اطلاعات بدهد. پارسی‌پور به اتهام طرح مسئله بکارت در کتاب "زنان بدون مردان" بازجویی شد و پس از چهارمین بازداشت ایران را ترک کرد.

• نویسندگان زندانی؛ آن‌ها که رفته‌اند، آن‌ها که مانده‌اند

  فرج سرکوهی

  عضو پیشکسوت کانون نویسندگان و سردبیر پرنفوذترین هفته‌نامه مستقل ایران در دو دهه اول انقلاب، شاهد زنده ربایش و آزار‌ در دستگاه اطلاعاتی جمهوری اسلامی است. او را پس از چند دستگیری‌ موقت و هنگام سفر به آلمان، در فرودگاه ربودند و ادعا کردند که در اروپاست. پس از افشای ماجرا و ورود مجامع بین‌المللی به این مسئله، سرکوهی به اتهام تبلیغ علیه جمهوری اسلامی به یک سال و نیم زندان محکوم شد.

• نویسندگان زندانی؛ آن‌ها که رفته‌اند، آن‌ها که مانده‌اند

  یوسف عزیزی بنی‌طرف

  نویسنده و پژوهشگر عرب به اتهام دامن زدن به تظاهرات سال ۸۴ در اهواز و تحریک مردم به پنج سال زندان محکوم شد. این عضو کانون نویسندگان ایران پس از سخنرانی در کانون مدافعان حقوق بشر و اعتراض به سرکوب خشونت‌بار ناارامی‌های خوزستان، دستگیر شده و با وثیقه ۱۰۰میلیون تومانی آزاد بود. او سرانجام و پس از چند بار احضار و تهدید به بازداشت، ایران را ترک گفت.

• نویسندگان زندانی؛ آن‌ها که رفته‌اند، آن‌ها که مانده‌اند

  علی‌اکبر سعیدی سیرجانی

  سیرجانی از نخستین نویسندگانی است که به زندان جمهوری اسلامی رفتند و برنگشتند. این پژوهشگر که از همکاران بنیاد فرهنگ ایران بود، پس از مقالات و نامه‌هایی سرگشاده در نقد خامنه‌ای و حاکمیت، در اسفند ۱۳۷۲ بازداشت شد. عضو کانون نویسندگان را به "جاسوسی"، "لواط" و "اقدام علیه امنیت ملی" متهم کردند و ده ماه بعد، جسدش را تحویل خانواده دادند. مرگی بر اثر کپسول پتاسیم، نه سکته قلبی که رسما اعلام شد.

• نویسندگان زندانی؛ آن‌ها که رفته‌اند، آن‌ها که مانده‌اند

  محمد مختاری - جعفر پوینده

  دو عضو کانون نویسندگان ایران در جریان "قتل‌های زنجیره‌ای" در سال ۱۳۷۷ ربوده و کشته شدند. وزارت اطلاعات آنها را پیش‌تر چند بار احضار و بازجویی کرده بود. جسد محمد مختاری، شاعر و نویسنده در بیابان‌های امین‌آباد تهران پیدا شد و جنازه جعفر پوینده، جامعه‌شناس و مترجم آثار فلسفی و ادبی، در روستای بادامک در شهریار. هر دو را خفه‌ کرده بودند.

  نویسنده: مهیندخت مصباح