آغاز مذاکرات ناظر بر عادی سازی مناسبات بین ترکیه و ارمنستان

مسکو، روز جمعه ۱۴ ژانویه (۲۴ دی) شاهد یک رویداد سیاسی مهم بود. در این روز نمایندگان سیاسی دو کشور ارمنستان و ترکیه با یکدیگر دیدار و گفت‌وگو کردند.

روسیه نقش میانجی را در این گفت‌وگوها برعهده دارد. سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه نسبت به برگزاری این گفت‌وگو ابراز خوشنودی کرد. گفته می‌شود که این دیدار در فضایی "دوستانه" برگزار شده است.

سایت "اشپیگل آنلاین" با انتشار گزارشی درباره دیدار نمایندگان سیاسی دو کشور ترکیه و ارمنستان به هوای صفر درجه مسکو اشاره کرده و آن را نمادی برای بیان سردی و برودت حاکم بر مناسبات دو کشور یاد شده دانسته است.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

هدایت هیئت مذاکره کننده ترکیه با سفیر سابق این کشور در آمریکا، سردار قلیچ است و روبن روبینیان، معاون سخنگوی پارلمان ارمنستان نیز رهبری هیئت این کشور را برعهده دارد.

گفته می‌شود که دور نخست این گفت‌وگوها پس از ۹۰ دقیقه به پایان رسیده است. طرفین پذیرفته‌اند بدون تعیین قید و شرط به گفت‌وگوهای خود ادامه دهند. این در حالی است که هنوز زمان مشخصی برای دور بعدی این مذاکرات تعیین نشده است.

مانع اصلی عادی سازی مناسبات

کشتار ارامنه در سال ۱۹۱۵ در دوران حکومت عثمانی که از آن به عنوان نسل‌کشی یاد می‌شود، مانع اصلی عادی‌سازی مناسبات دو کشور ارمنستان و ترکیه است.

بر اساس آمار ارائه شده از سوی پژوهشگران و مورخان، در آن ایام حدود یک و نیم میلیون نفر از ارامنه در ترکیه به قتل رسیدند. دولت ترکیه مدعی است که شمار ارامنه کشته شده در آن برهه تاریخی بین ۳۰۰ هزار تا نیم میلیون نفر بوده است.

به‌رغم پذیرش این موضوع، دولت ترکیه با استفاده از واژه "نسل‌کشی" در مورد کشتار ارامنه موافق نیست. تصمیم پارلمان آلمان در سال ۲۰۱۶ در مورد شناسایی این کشتار به عنوان نسل‌کشی بر مناسبات دیپلماتیک ترکیه و آلمان سایه انداخته بود.

مرزهای بین ترکیه و ارمنستان از سال ۱۹۹۳ به این سو مسدود است و تا دسامبر سال گذشته نیز مناسبات دیپلماتیک بین این دو کشور قطع بوده است.

به کانال اینستاگرام دویچه وله فارسی بپیوندید

تصمیم دو کشور در سال ۲۰۰۹ درباره بازگشایی مرز دو کشور و برقراری مناسبات رسمی به علت مخالفت جمهوری آذربایجان اجرایی نشد.

افزون بر آن نباید فراموش کرد که در درگیری اخیر بین آذربایجان و ارمنستان بر سر منطقه قره‌باغ نیز ترکیه از جمهوری آذربایجان پشتیبانی نظامی کرده بود.

ترکیه و ارمنستان در دسامبر سال گذشته از آمادگی خود برای عادی سازی مناسبات فی‌مابین سخن گفته بودند. در همین رابطه، ارمنستان تحریم واردات کالاهای ساخت ترکیه را لغو کرده است.

همچنین قرار است از ماه فوریه، شرکت هواپیمایی پگاسوس ترکیه به طور مرتب به ایروان، پایتخت ارمنستان پرواز داشته باشد.

 

• قفقاز؛ سرزمین زخم‌های قدیمی

  منطقه ناگورنو قره‌باغ

  بر اساس حقوق بین‌الملل منطقه قره‌باغ متعلق به جمهوری آذربایجان است. اما ارمنی‌ها بر این باورند که در دوران استالین این منطقه ارمنی‌نشین به"ناحق" به آذربایجان داده شده است. پس از ‌نخستین جنگ در سال ۱۹۹۰ و به‌رغم آتش‌بس در سال ۱۹۹۴، درگیری‌های پراکنده میان ارتش آذربایجان و نیروهای نظامی و شبه‌نظامی ارمنی در نواحی مرزی به دفعات رخ داده است.

• قفقاز؛ سرزمین زخم‌های قدیمی

  مذاکرات بی‌نتیجه

  الهام علی‌اف (راست) رئیس جمهور آذربایجان و نیکولا پاشینیان (چپ) رئیس جمهور ارمنستان در کنفرانس امنیتی مونیخ در سال ۲۰۲۰

• قفقاز؛ سرزمین زخم‌های قدیمی

  درگیری نظامی میان آذربایجان و ارمنستان

  سربازان آذربایجان در منطقه مرزی قره‌باغ با خمپاره مواضع ارتش ارمنستان را هدف قرارداده‌اند. تا کنون ده‌ها نفر کشته و مجروح شده‌اند.

• قفقاز؛ سرزمین زخم‌های قدیمی

  هر دو سو بر طبل جنگ می‌کوبند

  ارمنستان با اعلام وضعیت جنگی دست به سربازگیری زده و نیروهای ذخیره خود را فعال کرده است. آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد از روسای جمهوری دو کشور متخاصم خواسته که هر چه زودتر به درگیرهای نظامی پایان دهند. راه‌حل سازمان ملل برپایی مذاکرات صلح و اعزام ناظران سازمان امنیت و همکاری اروپا به منطقه است. اتحادیه اروپا نیز خواهان برقرار آتش‌بس فوری شده است.

• قفقاز؛ سرزمین زخم‌های قدیمی

  افزایش احساسات ملی‌گرایی

  تجمع مردم در باکو؛ بسیاری در آذربایجان خواهان الحاق قره‌باغ به این کشور هستند و حضور نیروهای ارمنی در این منطقه را "اشغال" بخشی از سرزمین خود می‌دانند.

• قفقاز؛ سرزمین زخم‌های قدیمی

  توپخانه آذربایجان

  به گفته ناظران بین‌المللی با توجه وضعیت موجود در منطقه و منافع متفاوت و بعضاً متناقض کشورهای درگیر، در این مناقشه طرفی به پیروزی نظامی دست‌ نخواهد یافت و تنها باید در پی راه‌حلی سیاسی بود.

• قفقاز؛ سرزمین زخم‌های قدیمی

  جنگی ریشه‌دار

  آمریکا و اتحادیه اروپا کشورهای ثالث را از مداخله مستقیم در این نزاع برحذر داشته‌اند. اما ترکیه در سال‌های گذشته دست به تجهیز ارتش آذربایجان زده است و نیروهای ارتش روسیه نیز در ارمنستان پایگاه دارند. روسیه حدود ۳۵۰۰ سرباز در منطقه گیومری و ایروان مستقر کرده است. نیروهای روسیه در ارمنستان مجهز به واحدهای تانک، پدافند موشکی و ده‌ها هواپیمای جنگی هستند.

• قفقاز؛ سرزمین زخم‌های قدیمی

  انهدام تانک آذربایجان

  وزارت دفاع ارمنستان با انتشار شماری عکس و ویدئو مدعی شد که برخی از تانک‌ها و خودروهای زرهی آذربایجان را منهدم کرده است.

• قفقاز؛ سرزمین زخم‌های قدیمی

  خسارت مالی و جانی

  اولینا هوهانیشیان، ۷۰ ساله، در دهکده‌ای در منطقه قره‌باغ زندگی می‌کند. به گفته او جنگ برای ساکنان این منطقه جز ویرانی چیزی در پی ندارد. جمعیت منطقه قره‌باغ حدود ۱۴۵ هزار نفر است که اکثراً ارمنی هستند.

• قفقاز؛ سرزمین زخم‌های قدیمی

  فرار از مناطق جنگی

  نزاع بر سر منطقه قره‌باغ ۳۰ سال است که ادامه دارد. آتش‌بس میان دو کشور در سال ۱۹۹۴ این امید را بوجود آورد که راه‌حلی سیاسی یافته شود، اما درگیری‌های پراکنده در سال‌های گذشته نشان داد که هیچ‌یک از طرفین در پی حل بحران نیستند.

• قفقاز؛ سرزمین زخم‌های قدیمی

  سربازگیری

  هر دو کشور پس از آغاز نبردها دست به سربازگیری زده‌اند. ارمنستان که دارای ارتش کوچک‌تری در مقایسه با آذربایجان است، از مردان خواسته است که داوطلبانه به ارتش این کشور بپیوندند.

• قفقاز؛ سرزمین زخم‌های قدیمی

  نبرد در مناطق مرزی

  آذربایجان بارها گفته است که صلح دائمی در گرو بازگرداندن منطقه قره‌باغ به آذربایجان و پایان "اشغال" این منطقه توسط ارمنستان است. جنگ میان دو کشور در سال ۱۹۹۰ حدود ۳۰ هزار کشته بر جا گذاشت. در آن زمان نیز روسیه از ارمنستان طرفداری کرد. مذاکرات سرانجام در سال ۱۹۹۴ با توافقی بر سر آتش‌بس به پایان رسید، اما تنش‌ها هم‌چنان بر جا ماند.

• قفقاز؛ سرزمین زخم‌های قدیمی

  مردان جوان در ایروان، آماده پیوستن به ارتش ارمنستان

  مقامات ارمنستان گفته‌اند که در صورت ادامه نبردها از روسیه کمک خواهند گرفت. سفیر ارمنستان در مسکو تاکید کرد که پایگاه روسیه در منطقه گیومری یکی از فاکتورهای تامین امنیت در قفقاز به شمار می‌‌آید. ماموریت سربازان روسی در ارمنستان تا سال ۲۰۴۴ در نظر گرفته شده است

• قفقاز؛ سرزمین زخم‌های قدیمی

  مقایسه میان دو کشور

  ارمنستان: جمعیت؛ ۲ میلیون و ۹۵۸ هزار نفر/ مساحت ۲۹۷۴۰ کیلومتر مربع/ تولید ناخالص داخلی ۱۲ میلیارد دلار/ ارتش ۴۷ هزار نفر/ بودجه ارتش ۶۳۴ میلیون دلار آذربایجان: جمعیت ۱۰ میلیون و ۲۳ هزار نفر/ ۸۶۶۰۰ کیلومتر مربع/ تولید ناخالص داخلی ۵/ ۳۷ میلیارد دلار/ ارتش ۲۱۶ هزار نفر/ بودجه ارتش ۲/ ۲ میلیارد دلار داده‌ها از مرکز آمار آلمان

• قفقاز؛ سرزمین زخم‌های قدیمی

  طرفداری رئیس جمهور ترکیه از آذربایجان

  رجب طیب اردوغان درباره درگیری‌های اخیر گفت: «ترکیه به ایستادن در کنار برادران آذربایجانی با تمام امکانات خود ادامه می‌دهد. فقط با عقب‌نشینی فوری ارمنستان از مناطق اشغال شده آذربایجان است که منطقه روی صلح و ثبات را خواهد دید.»

• قفقاز؛ سرزمین زخم‌های قدیمی

  استقبال از سربازان آذربایجان

  تبادل آتش میان نیروهای دو کشور در روز یک‌شنبه ۲۷ سپتامبر آغاز شد. هر دو طرف دیگری را مسئول شروع جنگ می‌دانند. روسیه و ایران به عنوان همسایگان این کشورها پیشنهاد میانجیگری داده‌اند.