خشونت علیه پناهجویان سوری در ترکیه نگران‌کننده شده است

نائل النایف، جوان ۱۹ ساله سوری در اتاق خود در منطقه بایرام‌پاشای استانبول خوابیده بود که حدود ساعت ۲ بامداد گروهی از مردان به اتاق او وارد شدند و با چاقو قفسه سینه او را دریدند. جراحات وارده در اواخر همان شب منجر به مرگ النایف شد.

به گفته دوست النایف که از صحنه جنایت بازدید کرد، مهاجمان که برخی از آنها مسلح بودند با ادعای این‌که پلیس هستند وارد ساختمان شدند.

پلیس هشت نفر شامل پنج تبعه ترکیه و سه افغان را در بایرام‌پاشا به‌عنوان مظنون بازداشت کرد.

این قتل آخرین مورد از آنچه فعالان حقوق پناهجویان روند هشداردهنده خشونت علیه پناهندگان در ترکیه می‌نامند، است.

روز سه‌شنبه ۲۱ دی / ۱۱ ژانویه نیز یک جوان ۱۸ ساله سوری هنگام قدم زدن در پارکی در جنوب شرقی شهر دیرالزور با چاقو زخمی شد.

در روز ۱۹ دی / ۹ ژانویه هم گروهی بزرگ به یک مرکز خرید مورد استفاده سوری‌ها در محله کارگری اسن‌یورت استانبول حمله کردند، حادثه‌ای که به‌گفته خبرگزاری‌های محلی پس از آن رخ داد که یک سوری از دادن سیگار به یک مرد تُرک خودداری کرد.

به گفته دفتر استانداری استانبول، هفت نفر از جمله چهار نفر که به سن قانونی نرسیده بودند پس از این حادثه بازداشت شدند.

ویدئوهای منتشرشده در شبکه‌های اجتماعی صدها نفر را نشان می‌دهد که در این محله راهپیمایی می‌کنند و شعار «این‌جا ترکیه است، سوریه نیست» سرمی‌دهند و سپس تلاش می‌کنند به سوری‌ها در داخل یک مرکز خرید دیگر حمله کنند و با سنگ‌ و اشیای دیگر به ویترین مغازه‌ها را می‌شکنند.

پلیس شهر ازمیر در جنوب غربی این شهر در پایان ماه دسامبر ۲۰۲۱ اعلام کرد که پس از اعتراف یک مرد تُرک به قتل سه کارگر سوری در این شهر تحقیقاتی را آغاز کرده است.

در ۱۶ نوامبر سه کارگر ساختمانی سوری به نام‌های مأمون النبهان ۲۳ساله، احمد العلی ۲۱ ساله و محمد البیش ۱۷ ساله پس از وقوع آتش‌سوزی در آپارتمانی که در آن خواب بودند، جان باختند.

پلیس در ابتدا گفت آتش‌سوزی ناشی از بخاری برقی بوده است، اما پس از آن‌که یک مرد تُرک به پلیس مراجعه کرده و گفته بود قصد دارد سوری‌ها را بکشد، فعالان حقوق پناهجویان پلیس را تحت فشار قرار دادند تا در این زمینه تحقیق کند.

ماه بعد، پلیس مظنون ترکیه‌ای را بازداشت کرد و او اعتراف کرد که سوری‌ها را به آتش کشیده است.

در ماه اوت سال گذشته میلادی، صدها نفر در حالی که علیه سوری‌ها شعار می‌دادند به خیابان‌های آنکارا، پایتخت ترکیه آمدند و به سمت خانه‌های پناهندگان سوری در منطقه آلتین‌داغ سنگ پرتاب کردند. برخی نیز به سمت فروشگاه‌ها هجوم برده و آن‌ها را غارت کردند. در جریان این حملات یک کودک سوری در اثر پرتاب سنگ زخمی و در بیمارستان بستری شد. پلیس آنکارا اعلام کرد ۷۶ مظنون را به اتهام دست داشتن در این حملات یا به اشتراک گذاشتن پست‌های تحریک آمیز علیه مهاجران سوری در شبکه‌های اجتماعی که به برانگیخته شدن خشم جمعیت کمک کرده، بازداشت کرده است. دست‌کم ۳۸ نفر از این مظنونان دارای سوابق کیفری از جمله سرقت، حمله یا قاچاق مواد مخدر بودند.

ترکیه میزبان بیش از چهار میلیون پناهنده، از جمله بیش از سه میلیون سوری است و حضور آن‌ها به طور فزاینده‌ای مورد توجه افکار عمومی قرار گرفته است و سیاستمدارانی از طیف‌های مختلف پناهندگان را عامل بحران اقتصادی کشور می‌دانند.

در شهر بولو، واقع در شرق استانبول شهردار شهر که به دلیل اظهارات نژادپرستانه علیه پناهجویان مورد انتقاد قرار گرفته بود از سوی دادگاه تبرئه شد.

سال گذشته، شهردار تانجو اوزجان، از حزب اپوزیسیون جمهوری‌خواه خلق (CHP)، سیاستی را وضع کرد که براساس آن مهاجران و پناهندگان در شهرش ۲,۵ دلار برای هر مترمکعب آب، ۱۱ برابر نرخ معمول آب و ۱۰۰ هزار لیره ترکیه برای ثبت ازدواج باید پرداخت کنند. منتقدان از این سیاست به‌عنوان اقداماتی برای مجبور کردن سوری‌ها و سایر پناهندگان به ترک شهر توصیف می‌کنند.

اوزجان از آن زمان تاکنون مورد غضب رهبری حزب جمهوری‌خواه خلق واقع شده است، اما تلاش‌های مشابه رهبران سیاسی در ترکیه برای زیر فشار قرار دادن پناهجویان ادامه دارد.

در اوایل ماه جاری، پلیس ازمیر گفت تحقیقات درباره اومیت اوزداغ، رهبر «ظفر»، حزب راست‌گرای اپوزیسیون را به دلیل «تحریک نفرت عمومی» و «نقض حریم خصوصی» آغاز کرده است.

اوزداغ ادعا کرده بود که پناهجویان سوری چاق هستند در حالی که تُرک‌ها در فقر به‌سر می‌برند. او در حال بازدید از یک جواهرفروشی در ازمیر از خود فیلم گرفت و در آن‌جا با مالک جواهرفروشی که یک سوری با ملیت ترک بود روبه‌رو شد و از او خواست مدارک شناسایی و مجوز حمل سلاح خود را نشان دهد.

اوزداغ سپس این فیلم را در توییتر منتشر کرد و گفت صاحب مغازه برای ترکیه خطرناک است و ادعا کرد که «۹۰۰ هزار نفر» دیگر مانند او در این کشور وجود دارند.

در رویدادی دیگر، پس از آن‌که ایلای آکسوی، یکی از اعضای حزب «خوب» (İyi Parti)، در شبکه‌های اجتماعی با انتشار ویدئوهای هجوآمیز درباره سوری‌ها از وضعیت اقتصادی ترکیه انتقاد کرد، ده‌ها سوری از جمله یک روزنامه‌نگار برجسته، دستگیر و با خطر اخراج مواجه شدند.

همچنین پس از انتشار ویدئویی از یک شهروند ترکیه که سر یک زن جوان سوری در حال خوردن موز فریاد می‌زد و می‌گفت چرا مهاجران «از ما زندگی راحت‌تری داشته‌اند» و «من نمی‎‌توانم موز بخورم و تو از بازار کیلویی موز می‌خری»، برخی از سوری‌ها در شبکه‌های اجتماعی به تمسخر این ادعای نادرست پرداختند و در حال خوردن موز از خود فیلم گرفتند. در پی آن دولت ترکیه اعلام کرد هفت پناهجوی سوری را به دلیل انتشار تصویرشان در حال خوردن موز دستگیر کرده و آن‌ها را اخراج خواهد کرد.

افزایش چنین رویدادهایی پناهندگان را با مشکلات بسیاری در ترکیه روبه‌رو می‌کند. ییلدیز اونن، یکی از فعالان گروه «ما همه مهاجر هستیم»، از نهادهای مدافع حقوق پناهندگان در ترکیه، گفت:

«این‌ها اتفاقات مجزا نیستند، بلکه فضای سیاسی ترکیه در سه چهار ماه اخیر است که چنین حوادثی را موجب می‌شود.»

اونن افزود به‌رغم تجربه فشاری که میلیون‌ها مهاجر ترک در گذشته در آلمان با آن روبه‌رو بوده‌اند، به نظر نمی‌رسد که این رویدادها توجه مقامات یا رسانه‌های ترکیه را جلب کرده باشد.

او گفت:

«وقتی رویداد مشابهی علیه مهاجران ترکیه در آلمان رخ می‌دهد، تظاهرات بزرگ برگزار می‌شود، رهبران احزاب سیاسی و دولت انتقادهایی را مطرح می‌کنند و خواهان برخورد با عاملان آن می‌شوند اما در ترکیه صدها نفر [از اوباش] را در اسن‌یورت استانبول می‌بینید و تنها هشت نفر بازداشت می‌شوند.»

ترکیه در حال حاضر با اقتصاد نابسامان، بیکاری بالا و کاهش ارزش پول دست و پنجه نرم می‌کند. اکنون این نگرانی وجود دارد که با ادامه چنین وضعیتی، مشکلات اقتصادی به بهانه‌ای برای فشار بیشتر به پناهجویان تبدیل شود.