خالق "دایی جان ناپلئون" درگذشت

خالق رمان معروف "دایی جان ناپلئون" دور از ایران در لس‌انجلس و در سن ۹۴ سالگی درگذشت.

ایرج پزشکزاد متولد سال ۱۳۰۶ خورشیدی در تهران بود. او در ایران و فرانسه در رشته حقوق تحصیل کرده بود و مدتی نیز قاضی دادگستری بود. پزشکزاد کار نویسندگی را در اوایل دهه ۳۰ خورشیدی آغاز کرد.

بشنوید: گفت‌وگو با ایرج پزشکزاد

رمان معروف او "دایی جان ناپلئون" در سال ۱۳۵۵ توسط ناصر تقوایی به تصویر کشیده شد و در قالب یک سریال از تلویزیون ایران پخش شد.

او پس از انقلاب ۱۳۵۷ به فرانسه رفت و عضو شورای نهضت مقاومت ملی شد که با رهبری شاپور بختیار تشکیل شده بود. او در زمان عضویتش در نهضت مقاومت ملی، سردبیر نشریه "قیام ایران" ارگان این نهضت بود.

• عکس‌های دیده نشده از خالق "دایی‌جان ناپلئون"

  ایرج پزشکزاد در جوانی

  ایرج پزشکزاد، طنزپرداز معروف ایران، بعد از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ به کار نوشتن پرداخت. همه آثار او اما همچنان زیر سایه رمان معروف "دایی‌جان ناپلئون" قرار گرفته‌اند.

• عکس‌های دیده نشده از خالق "دایی‌جان ناپلئون"

  ایرج پزشکزاد همراه با خانواده

  ایرج پزشکزاد پس از تحصیل در ایران همراه یار گرمابه و گلستان خود، تورج فرازمند، برای ادامه تحصیل به فرانسه رفت. او که پیش از مرداد ۱۳۳۲ چندین قصه با نام‌های گوناگون ترجمه کرده بود، پس از کودتا رسما به کار نوشتن پرداخت. پزشکزاد قصه‌های خود را با نام "الف. پ. آشنا" منتشر می‌کرد.

• عکس‌های دیده نشده از خالق "دایی‌جان ناپلئون"

  ایرج پزشکزاد و خواهرش

  "آسمون و ریسمون" حاصل همین دوره از کارهای اوست. رمان "ادب مرد به ز دولت اوست"، سال‌ها پیش از "دایی‌جان ناپلئون" منتشر شد؛ رمانی که خود پزشکزاد نیز آن را بیش از "دایی‌جان ناپلئون" می‌پسندد. انتشار دایی جان ... و تهیه سریالی تلویزیونی با همین نام اما او را به اوج شهرت رساند.

• عکس‌های دیده نشده از خالق "دایی‌جان ناپلئون"

  اعضای خانواده ایرج پزشکزاد

  ایرج پزشکزاد پس از مهاجرت کتاب‌های "حافظ ناشنیده پند" و "گلگشتی در خاطرات" و همچنین چندین نمایشنامه و قصه را منتشر کرد.

• عکس‌های دیده نشده از خالق "دایی‌جان ناپلئون"

  ایرج پزشکزاد در جوانی

  پزشکزاد در رشته علوم سیاسی تحصیل کرده است؛ در مجله "قیام ایران" شاپور بختیار از جمله به مسائل سیاسی می‌پرداخت و کتابی دارد با عنوان "مروری بر وقایع ۱۵ خرداد ۴۲" که یک تجزیه و تحلیل سیاسی است.

• عکس‌های دیده نشده از خالق "دایی‌جان ناپلئون"

  ایرج پزشکزاد به دویچه وله می‌گوید که به نظر خودش کتاب "ادب مرد به ز دولت اوست" بهترین کتاب اوست، اما همچنان زیر سایه کتاب "دایی‌جان ناپلئون" قرار دارد.

• عکس‌های دیده نشده از خالق "دایی‌جان ناپلئون"

  دایی‌جان ناپلئون در ناتو

  از ایرج پزشکزاد خواسته شده بود درباره پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) برای جمعت ۵۰۰ نفری دانشجویان سخنرانی کند. پس از توضیحات مبسوط او درباره پایگاه‌های مختلف ناتو در کشورهای گوناگون، جلسه پرسش و پاسخ آغاز می‌شود. دانشجویی از او می‌پرسد: آیا این پیمان در سانفرانسیسکو هم پایگاه دارد یا نه؟

• عکس‌های دیده نشده از خالق "دایی‌جان ناپلئون"

  سانفرانسیسکو

  ایرج پزشکزاد ادامه می‌دهد: «یک‌باره من تکان خوردم، مثل این‌که زلزله آمده باشد ۵۰۰- ۶۰۰ نفر زدند زیر خنده. طوری که پنجره‌ها و شیشه‌ها به لرزه درآمدند. واقعاً ماندم، تکان خوردم، چون اصلاً توی ذهنم سانفرانسیسکوی دایی‌جان ناپلئون نبود. رئیس دپارتمان و... هم شروع کرده بودند به خنده، گفتند چاره چیست، سئوال است دیگر، جز این سئوال نخواهند کرد.»

• عکس‌های دیده نشده از خالق "دایی‌جان ناپلئون"

  «دروغ چرا؟ تا قبر آ آ آ آ...»

  ایرج پزشکزاد می‌گوید "مش قاسم" موفق‌ترین پرسناژ رمان "دایی‌جان ناپلئون" است. روزنامه "لوموند" فرانسه در توضیحی درباره این رمان در پایان می‌نویسد: «برویم به سراغ مش قاسم دوست‌داشتنی ...».

• عکس‌های دیده نشده از خالق "دایی‌جان ناپلئون"

  خانه‌ای که فیلم "دایی‌جان ناپلئون" در آن ساخته شده است.

• عکس‌های دیده نشده از خالق "دایی‌جان ناپلئون"

  "ماشاالله‌خان در بارگاه هارون‌الرشید" یکی دیگر از آفریده‌های ایرج پزشکزاد است که آن هم زیر سایه "دایی‌جان ناپلئون" قرار دارد.

• عکس‌های دیده نشده از خالق "دایی‌جان ناپلئون"

  ایرج پزشکزاد در جوانی همراه با پسرش، بهمن

• عکس‌های دیده نشده از خالق "دایی‌جان ناپلئون"

  ایرج پزشکزاد همراه با پدربزرگ و مادربزرگ خود

• عکس‌های دیده نشده از خالق "دایی‌جان ناپلئون"

  ایرج پزشکزاد همراه با پدربزرگ و مادربزرگ خود

• عکس‌های دیده نشده از خالق "دایی‌جان ناپلئون"

  اعضای فامیل ایرج پزشکزاد

• عکس‌های دیده نشده از خالق "دایی‌جان ناپلئون"

  اعضای فامیل ایرج پزشکزاد

• عکس‌های دیده نشده از خالق "دایی‌جان ناپلئون"

  سخنرانی ایرج پزشکزاد در صدمین سالروز تولد شاپور بختیار، آخرین نخست‌وزیر حکومت پهلوی

• عکس‌های دیده نشده از خالق "دایی‌جان ناپلئون"

  ایرج پزشکزاد می‌گوید: «دکتر شاپور بختیار یکی از ملیون طرفدار مصدق بود که من سخت طرفدارش بودم و آن‌چه به خصوص در فرانسه مرا جذب کرد، علاقه‌اش به شعر و ادب و زبان فارسی بود.»

• عکس‌های دیده نشده از خالق "دایی‌جان ناپلئون"

  ایرج پزشکزاد در گفت‌وگو با الهه خوشنام، خبرنگار دویچه وله

• عکس‌های دیده نشده از خالق "دایی‌جان ناپلئون"

  گفتم ز لعل نوش لبان پیر را چه سود/ گفتا به بوسه شکرینش جوان کنند

  نویسنده: HK / EK