سنگ اندازی مسئولین عراقی با فشار مستقیم آمریکا/ احداث خط ریلی شلمچه-بصره در هاله‌ای از ابهام

گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو- سینا احدیان؛ پنجشنبه دوم دی ماه سال جاری فواد حسین؛ وزیر امور خارجه عراق به ایران سفر کرد و با حسین امیرعبداللهیان، همتای ایرانی خود و سید ابراهیم رئیسی؛ ریاست جمهوری اسلامی ایران دیدار و گفتگو کرد. در دیدار با امیرعبداللهیان، وزیر خارجه کشورمان، با اشاره به اهمیت اتصال ریلی ایران به عراق اعلام کرد: مصمم هستیم راه آهن شلمچه به بصره در اسرع وقت عملیاتی شود و هفته آینده وزیر راه به عراق می‌رود.

وزیر راه و شهرسازی: احداث خط ریلی شلمچه-بصره استراتژیک است

پیش‌تر نیز رستم قاسمی؛ وزیر راه و شهرسازی در حاشیه سفر مصطفی الکاظمی، نخست وزیر عراق به ایران، با وزیر حمل و نقل این کشور ملاقات کرد و ضمن پیگیری اتصال ریلی ایران به عراق از طریق خط آهن ۳۲ کیلومتری شلمچه-بصره، اجرای این پروژه را استراتژیک عنوان کرده بود.

همچنین رستم قاسمی که پنجم دی ماه برای دیدار با مقامات عراق راهی این کشور شده بود، در مصاحبه‌ای با صدا و سیما اعلام کرد: تقریبا ۲۰ سال است با عراق برای اجرایی شدن بحث راه‌آهن شلمچه به بصره مذاکرات متعددی داشتیم و حتی تفاهم‌های بسیار زیادی و در ادوار مختلف شد، اما هیچ‌گاه به نتیجه مطلوب نرسید. من امروز با وزیر حمل و نقل، نخست وزیر و رئیس جمهوری عراق ملاقت داشتم و خوشبختانه با بحث‌هایی که پیش آمد و مذاکراتی که انجام شد، این توافق‌نامه حدود ۲ ساعت پیش امضاء شد.

وزیر حمل و نقل عراق: توافقی با هیئت ایرانی در مورد شلمچه-بصره انجام نشده است

وزیر راه و شهرسازی تفاوت توافق جدید با توافقات و تفاهمات قبلی را اینگونه بر شمرد: حسن این توافق‌نامه این است که سال‌ها تفاهم نامه و مذاکره شکسته شد و این توافق‌نامه دارای یک زمان‌بندی مشخصی شد و یکی از بند‌های این توافق‌نامه این است که ما ظرف یک ماه آینده عملاً در برنامه پل بین عراق با ایران مستقر و عملیات اجرایی شروع خواهد شد. توافق کلی ما این است است که شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی و شرکت راه آهن عراق مشترک این پروژه را اجرا کنند و ظرف۲ ماه شرکت مشترک تشکیل خواهد شد، اما حتی ما برای تا ۲ ماه آینده که این شرکت تشکیل خواهد شد منتظر نماندیم و توافق کردیم که ظرف یک ماه آینده عملا ما در کنار پل مستقر می‌شویم و عملیات اجرایی مطالعات و اجرای این طرح را شروع کنیم.


با این حال، پس از سفر رستم قاسمی و هیئت همراه به عراق، ناصر الشبلی وزیر حمل و نقل عراق طی مصاحبه‌ای در تاریخ ۸ دی ماه با خبرگزاری عراقی، امضای توافقنامه اتصال خطوط ریلی به ایران را تکذیب کرد و از امضای قرارداد با یک شرکت ایتالیایی برای توسعه طرح‌های ویژه ریلی از بندر فاو تا مرز عراق-ترکیه خبر داد. وی همچنین عنوان کرد که با طرف ایرانی صرفا یک صورتجلسه در مورد اتصال ریلی امضا شد و توافقی در کار نیست.

تناقض در روایت سرنوشت راه آهن شلمچه-بصره

ناصر الشلبی در گفتگو با خبرگزاری عراقی اعلام کرد: ما به عراقی‌ها اطمینان می‌دهیم که هر گونه اتصال ریلی تا پایان اتصال بندر فاو به مرز ترکیه رخ ندهد. تا زمانی که این اتصال ریلی و همینطور تکمیل زیرساخت‌های ریلی عراق صورت نپذیرد، اتصال با هیچ کشوری در دستورکار دولت عراق قرار نخواهد داشت.

تکذیب توافق در مورد راه آهن شلمچه-بصره توسط وزیر حمل و نقل عراق

با این حال سید میعاد صالحی؛ معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل شرکت راه آهن جمهوری اسلامی ایران در فضای مجازی مصاحبه وزیر حمل و نقل عراق را اینگونه تحلیل نمود که از آنجایی که پیشتر تفاهم نامه همکاری در این زمینه منعقد شده است. در این سفر صرفا نقشه راه اجرایی و عملیاتی پروژه بین دو طرف توافق شده است.

عراق بیش از ایران به این خط ریلی نیاز دارد

در همین رابطه محمدجواد شاهجویی؛ کارشناس مسائل اقتصادی در گفتگو با خبرگزاری دانشجو عنوان کرد: بیش از ۲۰ سال است که اتصال این ۳۲ کیلومتر خط ریلی بین دو کشور ایران و عراق مطرح است و بالغ بر ۱۰ سال است که به صورت جدی و در سطوح بالا این امر از طرف جمهوری اسلامی ایران پیگیری می‌شود. دولت‌های دهم، یازدهم، دوازدهم و سیزدهم هر یک به نوبه خود تلاش کرده اند تا احداث این خط ریلی استراتژیک که می‌تواند منافع هر دو کشور را تامین کند، ترسیع شود.


وی افزود: با این وجود آنچه تا کنون اتفاق افتاده است، سنگ اندازی‌های متعدد از سوی طرف عراقی است. این سنگ اندازی‌ها گاهی به بهانه حل مساله لایروبی اروند و تعیین خط مرزی بین دو کشور، گاهی به بهانه مین روبی و در حال حاضر به بهانه تکمیل پروژه ریلی فاو تا ترکیه صورت گرفته است. این در حالی است که نیاز به این پروژه صرفا از سوی ایران نیست و اهمیت این پروژه برای هر دو کشور بالا است.

فشار آمریکا بر مسئولین عراقی مشهود است

این کارشناس اقتصادی تاکید کرد: اتصال این خط ریلی علاوه بر آنکه می‌تواند به تسریع واردات عراق از ایران به عنوان یکی از بزرگترین شرکای تجاری خویش منجر شود، می‌تواند به واسطه حجم بالای سفر‌های بین دو کشور، شرایط گردشگری عراق را تغییر دهد. ضمن آنکه عراق می‌تواند از این رهگذر، پل ارتباط ایران با سوریه و به عبارتی تکمیل کننده لجستیک بین کشور‌های محور مقاومت باشد و از این محل درآمد سرشاری کسب کند.

شاهجویی تاکید کرد: با این وجود و علی رغم آنکه خود مسئولین عراقی هم بر اهمیت بالای این اتصال ریلی صحه می‌گذارند، به نظر می‌رسد به واسطه فشار‌های آمریکا، مجبور به عقب نشینی در این حوزه شده اند. چرا که بدون شک اتصال این خط ریلی باعث خواهد شد تا منافع آمریکا در منطقه به خطر افتاده و معادلات سیاسی و اقتصادی حاکم بر منطقه، به نفع جمهوری اسلامی ایران و کشور‌های محور مقاومت تغییر کند.