یونس؛ ارابه متحرک نیروهای مسلح در عملیات‌ها

باشگاه خبرنگاران جوان - انتقال نیرو‌ها یکی از مهم‌ترین ماموریت‌ها در نبرد‌های مختلف است. چراکه نیرو‌های رزمی پیاده واحد‌های اصلی برای مبارزه با دشمن و تصرف یک موقعیت هستند. به همین دلیل هم باید این کار با سرعت بالا و در کمترین زمان انجام شود. پس نیاز داریم تا وسیله‌ای این کار را به سرعت انجام دهد و آنجاست که هواناو‌ها متولد می‌شوند.

هواناو یکی از تجهیزاتی هستند که اصلی‌ترین وظیفه آن‌ها انتقال و ترابری نیرو‌ها از نقطه‌ای به نقطه‌ای دیگر است. البته آن‌ها فقط در عرصه نظامی کاربرد ندارند و در فعالیت‌های غیر نظامی همچون امداد و نجات نیز نقش دارند. اجرای عملیات‌های پشتیبانی در رزم دریایی، گشت ساحلی، گشتی با سرعت زیاد و جابجایی فرماندهان و خدمه شناور‌های دریایی و حمل بار و مسافر به جزایر کوچک جزو کاربرد‌های هواناو‌ها عنوان شده است. هواناو‌ها علاوه بر سطح آب جهت ایفای نقش بر روی زمین و مناطق ساحلی نیز نقش ایفا می‌کنند.

ساختار بدنه هواناو‌ها نیز بدین گونه است؛ در قسمت عقب دارای یک موتور، در  قسمت زیرین یک پوسته انعطاف پذیر و در قسمت عقب نیز یک فن برای مکش جهت پرواز بر روی سطح.

آن‌ها در هنگام حرکت بر روی یک لایه از هوا معلق هستند و می‌توانند بر فراز سطح‌های مختلف همچون خشکی، دریا، باتلاق، مرداب و برف حرکت کنند. مهم‌ترین مزیت هواناو‌ها را می‌توان حضور در موقعیت‌هایی دانست که بسیاری از شناور‌ها قادر به حضور در آنجا نیستند.

نیروی دریایی ارتش پیش از پیروزی انقلاب اسلامی از دو نوع هواناو «SR.N-۶» و «BH-۷» استفاده می‌کرد. پس از آغاز جنگ تحمیلی نقش هواناو‌ها بیشتر نمایان شد. پس از آغاز دفاع مقدس در ۳۱ شهریور ۵۹، هواناو‌ها از همان روز نخست وارد عملیات پشتیبانی از خرمشهر و آبادان شدند. در این روزها، ماموریت‌هایی از جمله جابجایی تدارکات رزمندگان و نفرات توسط آن‌ها انجام می‌شد. طبق اعلام منابع رسمی، هواناو‌ها توانسته اند در دفاع مقدس از خود رکورد هم به جای بگذارند، ۱۰ هزار ساعت پرواز عملیاتی در بیش از ۴ عملیات بزرگ دوران دفاع مقدس.

نخستین هواناو ایرانی چگونه ساخته شد؟

فرماندهان در جنگ تحمیلی متوجه شده بودند که باید نسبت به حفظ هواناو‌ها اهتمام داشته باشند. مهندسی معکوس بهترین راه بود تا علاوه بر حفظ ناوگان موجود نمونه‌های دیگری نیز طراحی و ساخته شود. به همین دلیل هم متخصصان کشورمان در دفاع مقدس ایده طراحی و ساخت هواناو‌های بومی را دنبال کردند.

پژوهشکده اثرسطحی فارس  وارد کار ساخت نخستین هواناو شد و آن را در دریاچه مهارلو آزمایش کرد. نتیجه امیدوار کننده بود و شد یونس ۱۰.

صنایع دفاعی ایران در آخرین سال‌های دهه ۷۰ توانستند نخستین هواناو ایرانی را با نام یونس ۲۱ بسازند. ماموریت این هواناو حمل بار و سرنشین بود؛ این وسیله می‌توانست ۲۶ نفر و ۲ تن بار را حمل کند. بیشینه سرعت آن ۸۰ کیلومتر بر ساعت بود و با هر بار سوخت‌گیری تا ۶۰۰ کیلومتر برد عملیاتی داشت. اما بخش‌های مختلف به نمونه‌های کوچک‌تری هم نیاز داشتند. در این راستا، هواناو‌های یونس ۱ با ظرفیت ۲ نفر، یونس ۲ با ظرفیت ۴ نفر و یونس ۶ با توان جایجایی ۶ نفر طراحی و ساخته شد.

ماموریت هواناو‌های کوچک از جمله یونس ۶، حضور در عملیات‌های گشتی و شناسایی، امداد و نجات و جابجایی نفر و تدارکات است. در سال‌های بعد، این هواناو در وزارت دفاع به تولید انبوه رسید.

یونس ۲۲ نیز از سایر محصولات خانواده هواناوهای یونس است که با قابلیت حمل ۱۸ نفر به سفارش نیروی دریایی سپاه پاسداران طراحی و ساخته شد. اما معروف‌ترین نوع در خانواده هواناوهای یونس، یونس ۶ است که خط تولید آن، پنجم خرداد سال ۸۸ با حضور سردار نجار وزیر وقت دفاع رونمایی شد.

 سردار نجار درخصوص این هواناو گفت: هواناو یونس ۶ از قابلیت بسیار بالایی در رزمایش و عملیات سریع برخوردار و قادر است مأموریت‌های امداد و نجات، گشت‌زنی و پشتیبانی را در دریا، رودخانه و مناطق باتلاقی و برفی انجام دهد. وزارت دفاع در فاز نخست قادراست هر سال ۲۰ فروند از این هواناو را تولید و با خدمات پس از فروش در اختیار نیرو‌های مسلح و دیگر متقاضیان قرار دهد.

علت ارزان‌بودن هواناوهای ایرانی نسبت به خارجی‌ها

مهم‌ترین مزیت هواناو‌های بومی، طراحی و ساخت همه سامانه‌ها و قطعات آن‌ها در داخل کشور است. روندی که علاوه بر بومی‌سازی در ارتقای دانش فنی و مهندسی کشورمان نیز نقش دارد. موتور به عنوان یکی از بخش‌های اصلی در هواناو‌ها از نوع هواخنک دوتیس است. این موتور از سوخت گازوئیل استفاده می‌کند که نسبت به سوخت GP۴ مورد استفاده در نمونه‌های مشابه ارزان‌تر است.

جنس بدنه هواناو‌های یونس نیز از کامپوزیت است که باعث افزایش طول عمر، استحکام، وزن کم و همچنین سرعت بالای عملیاتی‌شدن می‌شود. متخصصان ایرانی از همان کامپوزیتی استفاده می‌کنند که در هواپیما‌ها و بالگرد‌ها استفاده می‌شود، بهره می‌برند.  

با توجه به مشخصات بالا اگر یک هواناو بتواند شاخصه‌های بالا را کسب کند، می‌تواند علاوه بر عملیات‌های رزمی در عملیات‌های امداد و نجات و گشتی و شناسایی کاربرد داشته باشد.

انتهای پیام/