عدالت خواهی ائمه جمعه و نحوه ظهور آن در جامعه

خبرگزاری مهر - گروه دین و آیین- فاطمه علی آبادی: فریضه شکوهمند نماز جمعه، یکی از جلوه‌های بعد سیاسی اجتماعی اسلام است که پیامبر (ص) در نخستین روزهای هجرت به مدینه، بنیانش را نهاد، تا مرکزی برای اجتماع هفتگی مردم و پایگاهی برای طرح مسائل اجتماعی سیاسی و باعث بیداری عمومی امت اسلامی باشد. وجود سوره‌ای از قرآن به نام «جمعه» نیز گویای این اهتمام ورزی به این سنت با اهمیت است.

نماز جمعه نهادی است که به حسب جایگاه ساختاری که دارد یک نهاد مدنی و در مرتبه بعد نهادی حاکمیتی است، اما امام جمعه و آن شکل ساختاری و مأموریتی که برای آن تعریف شده گویا میانه حاکمیت و مردم و پل ارتباطی بین مردم با حاکمیت به حساب می‌آید. از این رو الگوی ارتباطات ائمه جمعه با مردم و توده آنان باید به گونه‌ای باشد که با همه طبقات اجتماعی شهر امکان ارتباط داشته باشد و بتواند به آنان امید دهد، همچنین از سوی دیگر بتواند مشاور امینی برای حاکمیت به شمار آید؛ بنابراین جایگاه نماز جمعه، جایگاه کمی نیست. از این جایگاه رفیع است که مبانی سیاست دینی می‌تواند اعلام و ترویج می‌شود و مصالح امت اسلامی در جهان توسط امام جمعه تبیین می‌گردد. منصب امامت جمعه؛ منصب تماس روحانیت با ملّت و روحانیت با مجلس و دولت، و این از اموری است که با دست توانای ائمه جمعه انجام می‌گیرد.

بر همین اساس با حجت الاسلام کاظمی امام جمعه شهر پرند به گفتگو نشستیم که در ادامه حاصل آن را می‌خوانید:

حجت الاسلام کاظمی در گفتگو با مهر، درباره چگونگی نوع نگاه ائمه جمعه به مساله عدالت خواهی، پیگیری مطالبات مردمی و مبارزه با مفاسد اظهار داشت: آنچه در مساله عدالت امامت جمعه مهم و مدنظر قرار می‌گیرد و از جمله وظایف ائمه جمعه به شمار می‌رود مطالبه حقوق اجتماعی زائل شده مردم است.

امام جمعه شهر پرند ادامه داد: ناگفته نماند آنچه حلقه مفقوده به نظر می‌رسد این است که «ما» ذیل مقام ولایت باید تعریف شود. اگر امروز عده‌ای به صورت مصداقی دم از عدالت امیرمومنان علی (ع) می‌زنند اما اگر این عدالت خارج از جایگاه ولایت تعریف شود هرگز آن جایگاهی که باید داشته باشد را نخواهد داشت.

وی جایگاه و شأن امام جمعه را بسیار مهم و خطیر دانست و عنوان کرد: شأن امامت جمعه اقتضا می‌کند عملکرد ستاد نماز جمعه در جهت ارائه شکایات مردمی و پیگیری مطالبات ملت همانند یک دیدبان عمل کند، زوایای آشکار و پنهان مشکلات و چالش‌های جامعه را مورد ارزیابی و بررسی قرار دهد و به عنوان دیدبان از بالا به این امور نگاه کند؛ امام جمعه وقتی از بالا به مشکلات و آسیب‌های اجتماعی نگاه می‌کند اشرافش بیشتر، قدرتمندتر، ظهور و بروزش افزون‌تر خواهد بود.

کاظمی در ادامه با تاکید بر اینکه امروزه باید یک دیدبان حقوق مردمی در دفتر امام جمعه شکل بگیرد، گفت: این امر کمک می‌کند مشکلات دیده شود و دفتر امام جمعه مامن، پناهگاه و ملجائی برای مردم به شمار آید. چقدر خوب می‌شود این دیدبانی در راستای احقاق حقوق مردم کار را به جایی برساند که طبق فرمایش امام راحل که فرمودند نماز جمعه در رأس است؛ مردم این رأس بودن را با همه وجود احساس کنند.

امام جمعه شهر پرند افزود: بنده کلیات این طرح را در جلسه‌ای که با حجت الاسلام علی اکبری رئیس شورای سیاست گذاری ائمه جمعه داشتم مطرح کردم و قرار شد سرفصل‌های آنکه شامل پیگیری حقوق عامه مردم و رسیدگی ستاد به شکایات مردمی می‌شود به صورت مبسوط در جلسات بعدی تبیین و تشریح شود.

گفتمان عدالت خواهی امام جمعه و نحوه بروز و ظهور آن در جامعه

وی در خصوص گفتمان عدالت خواهی امام جمعه و نحوه بروز و ظهور آن در جامعه ابراز کرد: ائمه جمعه در جایگاه عدالت خواهی اولاً باید از لحاظ کلامی در متن خطبه‌های نماز جمعه به این امر توجه کنند بنابراین لازم است به لحاظ کلامی در خصوص اعتقادات و عقاید مردم نسبت به مساله عدالت خواهی یکسان سازی صورت بپذیرد و در مساله عدالت خواهی اعم از مردم، مدیران و مسؤولان با یکدیگر همسو باشند به گونه‌ای که این عدالت خواهی به یک آرمان و گفتار تبدیل شود. زمانی که به آرمان و گفتگو تبدیل شد آن هنگام به همین اندازه یک بار از روی دوش ولی جامعه کم خواهد شد.

کاظمی افزود: برای مثال زمانی که در جمهوری اسلامی تحت زعامت ولایت فقیه مسأله‌ای با عنوان فیش نجومی مطرح شد اما به دلیل عدم همراهی و عدم گفتمان سازی درونی که باید ائمه جمعه آن را انجام می‌دادند به صورت کامل اتفاق نیفتاد و آن مساله عدالت خواهی به صورت مصداقی در خصوص فیش‌های نجومی که مقام معظم رهبری انتظار داشتند در کشور محقق نشد. این مساله که از سوی رهبری اعلام شد باید به یک مطالبه عمومی و سپس به کمپین تبدیل می‌شد تا کسانی که به اموال بیت المال تحت عنوان فیش‌های نجومی دست درازی کردند به نتیجه اعمالشان می‌رسیدند. اما متأسفانه این خلأ وجود داشت و این مطالبه به یک گفتمان تبدیل نشد.

امام جمعه شهر پرند ادامه داد: اگر این مساله به گفتمان تبدیل می‌شد آن هنگام بود که وقتی علمدار جامعه اسلامی موضوعی را به صورت مصداقی مطرح می‌کردند تا انتها پیگیر می‌شد و مردم می‌توانستند طعم عدالت و عدالت خواهی را در رده‌های مختلف مشاهده کنند و امیدوار شوند که این عدالت و عدالت خواهی برای همگان در تمام جایگاه‌ها اجرا و به صورت جدی پیگیری می‌شود حتی برای مدیران و مسؤولان نه تنها جدی بلکه با آنها با اشد مجازات برخورد می‌شود.

وی در پاسخ به این پرسش که این عدالت خواهی با چه موانع و سدهایی روبرو است اظهار داشت: مهمترین مساله در عرصه عدالت خواهی و مطالبه گری آن است که مساله عدالت تبیین نشده و به یک گفتمان عمومی تبدیل نشده است. اگر این امر محقق شود دیگر کسی که مطالبه گر و عدالت خواه است در جامعه اسلامی مورد حمله و هجمه قرار نمی‌گیرد بلکه مورد حمایت جامعه خواهد بود.

کاظمی با اشاره به ظرفیت تریبون نماز جمعه در انتقاد از فساد و بی عدالتی عنوان کرد: امام جمعه در هر شهری به مثابه پدر آن شهر محسوب می‌شود، بر همین اساس چنانچه این پدر در جامعه تخلفی مشاهد کند ابتدا نمی‌آید آن را از طریق تریبون نماز جمعه اعلام و مطرح کند بلکه اول با تذکر و سپس به صورت عمومی آن را مطرح می‌سازد تا مانع فساد و بی عدالتی در جامعه شود.

وی در پایان گفت: یکی از دلایل بی عدالتی در کشور عدم همراهی برخی دولت‌ها و مسؤولان با حکومت اسلامی و جایگاه ولایت فقیه است.