اجرای متفاوت «سیاه‌ چشمون» در سالروز درگذشت هایده؛ سعید برنا: نباید از تجربیات تازه هراس داشت 

سعید برنا نوازنده پیانو و آهنگساز ایرانی ساکن اتریش در بیستم ژانویه، سی‌ودومین سالروز درگذشت هایده خواننده بزرگ موسیقی ایران، با همکاری سمیرا داداشی خواننده جوان ایرانی اتریشی، یکی از ترانه‌های خاطره‌انگیز او را به شیوه متفاوتی اجرا کرد.

«سیاه چشمون» از محبوب‌ترین آثار هایده است که ترانه آن را لیلی کسری «هدیه» سروده، و موسیقی نیز توسط صادق نجوکی ساخته و تنظیم شده است.

سعید برنا که پس از اتمام تحصیلات خود در رشته موسیقی، فعالیت‌های هنری خود را در شهر وین ادامه می‌دهد، در گذشته نیز برخی از ترانه‌های ماندگار موسیقی ایران را به صورت نامتعارفی اجرا کرده است.

سعید برنا در گفت‌وگو با بهنود مکری درباره این تجربه جدید توضیحاتی دادند.

. چرا تصمیم گرفتد تا آهنگی را برای بزرگداشت هایده اجرا کنید؟

من اعتقاد دارم که ما نخستین سلیقه موسیقایی خود را از پدران و مادرانمان به ارث می‌بریم، یعنی خانواده به سلیقه شنیداری فرزند خردسال خود شکل می‌دهد.

این نقطه اشتراک من و سمیرا، خواننده آهنگ بود، و هر دوی ما در مورد قطعات هایده اتفاق نظر داشتیم.

البته باید گفت که او متولد اتریش است و پیش از این هیچ قطعه موسیقی با کلام ایرانی منتشر نکرده بود. به نظرم این موضوع عمق تأثیرگذاری موسیقی دهه ۶۰ خورشیدی و هنرمندان نسل قبل را بیشتر آشکار می‌کند و بسیار مهم است.

. هایده ترانه‌های زیادی خوانده است، چرا این آهنگ را انتخاب کردید؟

در درجه نخست، انتخاب این قطعه ایده سمیرا بود. اما از ویژگی این قطعه این است که بصورت اصلی و در زمان خود با ارکستر، و همچنین در دو تمپو (سرعت) متفاوت اجرا شده است.

به ذهنم رسید که از لحاظ فنی هم پتانسیل خوبی برای بازخوانی دارد، چه به لحاظ نوازندگی قسمت اینترو یا مقدمه، و چه به لحاظ خواندن قسمت های اوج آهنگ برای خواننده، جالب توجه است.

سعید برنا

. درباره سمیرا بیشتر توضیح دهید، همکاری شکا از کجا شروع شد؟

ما با یکدیگر در اجرای آثار غیر ایرانی همکاری می‌کنیم. در شهر وین تعداد خواننده‌‌هایی که بتوانند فارسی بخوانند و شغل آنها هم به صورت حرفه‌ای خواندن باشد، بسیار کم است. یک جاهایی باید از فرصت هایی که در دسترس هست استفاده کرد و ما هم تصمیم گرفتیم تا این قطعه را اجرا کنیم.

. چه نکاتی در این اجرای جدید مهم است، تغییر خاصی داشتید؟

تنظیم مجدد موسیقی، و‌ صرفا برای ساز پیانو چالشی جدیدی برای من بود. می‌خواستم حتما تمام اصواتی را که شنونده در اجرای اصلی شنیده است، داشته باشیم.

اما فرم و تنظیم موسیقی به عمد جابجا شده است، و قسمتی هم به آهنگسازی ابتدای قطعه اضافه کردم، هدفم این‌ بود که شنونده با پیش زمینه ذهنی، در ابتدا به دنبال این باشد که این چه قطعه‌ای است که بازخوانی شده و به تدریج به یاد آورد.

. هنردوستان ایرانی‌ خیلی روی آثار هنرمندانی مثل هایده حساس هستند، نگران انتقاد از اجرا، لهجه خواننده، یا مسائل دیگر نبودی؟

با بازخوانی دوباره آثاری از ستارگان موسیقی یا قطعات خاطره‌انگیز، خواه ناخواه شما خود را در معرض انتقادات قرار می‌دهید.

فکر می‌کنم اگر بر فرض مثال، خود زنده یاد هایده هم این قطعه را بعد از ۳۰ سال بازخوانی می‌کردند، باز هم از ایشان انتقاد می‌شد. اما به نظرم این موضوعی است که نباید از آن ترسید، چون در غیر این صورت هیچ رشدی صورت نمی‌گیرد.

به باور من، هیچوقت نباید ترس بر هنرمند چیره شود، چه بسا در زمان اجرا و ضبط اصلی این قطعه در دهه ۶۰ خورشیدی، مخالفان و منتقدانی مانند زنده یاد آقای علی تجویدی نیز بودند که به کل مخالف اجرای این سبک قطعات از خانم هایده بودند. اما ایشان و همکارانشان ساختند و ثبت کردند، و تاریخ قضاوت کرد، و حالا نسل ما بعد از ایشان، خرسند از اجراهای آن هنرمندان هستند.

در انتها وظیفه خود می‌دانم که از پدیدآورندگان این قطعه، زنده یاد خانم لیلا کسری (هدیه) به عنوان شاعر، و آقای صادق نجوکی به عنوان آهنگساز و تنظیم کننده قطعه اصلی یاد کرده باشم.

سمیرا داداشی

. سمیرا این‌ نخستین آهنگی است که از تو به زبان فارسی منتشر می‌شود، چه احساسی از اجرای این اثر داشتید؟

در ابتدا خیلی مایل نبودم که به این ترانه را اجرا کنم، راستش به خاطر لهجه‌ای که دارم، می‌ترسیدم، و البته باید بگویم که آهنگ مشکلی هم هست، بخصوص نفس گیری قسمت‌های اوج آهنگ که واقعا دشوار است.

اما با خود فکر کردم که هیچ هنرمندی هرگز از کاری که انجام می‌دهد، صد در صد رضایت ندارد و به هر حال همیشه انتقاداتی به هر اثری وجود دارد.

در نهایت تصمیم گرفتم که این ترانه را به عنوان نخستین قطعه فارسی خود بخوانم، و خیلی از این انتخاب و اجرا راضی هستم.‌