علامه‌ای که تحلیلی‌ترین اثر را درباره زندگی حضرت زهرا (س) نوشت

یکی از موثرترین و پرمخاطب ترین کتاب هایی که به بررسی زندگی دختر رسول خدا، حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها) پرداخته، کتاب «زندگانی حضرت زهرا (س)» اثر قلم توانا و تحلیلی «علامه دکتر سید جعفر شهیدی» است.

«علامه سید جعفر شهیدی»، رئیس مؤسسه لغت ‌نامه دهخدا و مرکز بین‌المللی آموزش زبان فارسی، استاد تمام دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران و از پژوهشگران برجسته زبان و ادبیات فارسی، فقه و تاریخ اسلام بود. در سال ۱۳۲۰ برای تحصیل علوم دینی و فقه و اصول راهی نجف شد و تحصیلات حوزوی اش را در این شهر زیر نظر آیات عظام سید حسین طباطبائی بروجردی و سید ابوالقاسم خویی طی کرده و به درجه اجتهاد رسید. وی پس از آن، چند سالی را در قم سپری و از محضر آیت‌الله بروجردی و بسیاری از مراجع و بزرگان دینی آن دوره استفاده کرد.

«دکتر شهیدی» از شاگردان برجستهٔ علی‌اکبر دهخدا و بدیع‌الزمان فروزانفر در دانشگاه تهران بود و در سال ۱۳۴۰ دکترای خود را در رشته ادبیات فارسی و تاریخ دریافت کرد. او به جز همکاری در تدوین فرهنگ معین و لغت‌نامه دهخدا، چند عنوان ترجمه و تصحیح و تعداد زیادی تألیف دارد.

از وی آثاری همچون شرح نفیس و کم نظیر نهج البلاغه، شرح مثنوی، عرشیان، قیام حسین (ع)، زندگانی علی‌ بن الحسین (ع)، شیرزن کربلا، ابوذر غفاری، زندگانی امام صادق (ع( و ... منتشر شده است.

«علامه جعفری» در کتاب «زندگانی حضرت زهرا (س)» با قلمی مستدل و به دور از تعصب به بررسی زوایای گوناگون زندگی آن حضرت پرداخته و گزارشی از زندگی زهرای مرضیه (سلام الله علیها) ارائه کرده است.

«مرحوم شهیدی» در قالب عبارت‌ها و جمله‌های ساده و روان، تلاش کرده تا شخصیت عبادی، اخلاقی و سیاسی آن حضرت را به مردم معرفی کند. «دکتر شهیدی» در این کتاب تنها به سرگذشت نگاری و بیان آنچه بر حضرت گذشت، بسنده نکرده، بلکه با نگاهی تحلیلی و نقادانه به کاوش فضای تاریخی آن روزها پرداخته و با ارائه رویدادهایی تاریخی و آموزنده به پژوهش پیرامون نقاط پربحث آن ایام پرداخته است. این موضوع، کمک شایانی به خواننده می کند تا درک و فهم بهتری از شرایط حضرت فاطمه (سلام الله علیها) داشته باشد. 

از ویژگی های بارز آثار استاد شهیدی، پرهیز و دوری از مجادلات کلامی و تاریخی و پیگیری وقایع و موضوعات بر مبنای مستندات تاریخی است. کشف حقایق و واقعیت مباحث تاریخی، موضوعی است که به شکل کاملا بارز و مشخصی در آثار «علامه شهیدی» دیده می شود؛ موضوعی که در کتاب «زندگانی حضرت زهرا (س)» نیز به وضوح قابل مشاهده است.

از دیگر نکات و موضوعات مهم و برجسته ای که در این کتاب دیده می شود، استفاده نویسنده از منابع غیر شیعی به ویژه در موضوعات مهم و دارای اختلاف است. به عنوان مثال در این کتاب به شخصیت‌ها و نویسندگانی مانند نقیب بصری و یا ابن ‌ابی‌الحدید اشاره شده که شیعه نبوده‌، و از علمای صاحب نام اهل سنت هستند.

مرحوم شهیدی در این کتاب موضوعاتی همچون ماجرای فدک و خطبه فدکیه و حتی قضیه آتش زدن درب خانه حضرت را به نقل از اینان بازگو نموده است که این موضوع خود بر ارزش و اهمیت کتاب افزوده و نشان از تلاش نویسنده برای بررسی موضوع از منظر ناظری بی طرف بوده است.

/6262