پرسش‌های بی‌پاسخ در باره قاتل مهاتما گاندی

پرسش‌های بی‌پاسخ در باره قاتل مهاتما گاندی

• سوتیک بیسواس
• بی‌‌بی‌سی

۶ ساعت پیش

منبع تصویر، MONDADORI VIA GETTY IMAGES

توضیح تصویر،

ناتورام گودسه پس از ترک تحصیل و قبل از پیوستن به حزب هندو ماهاسابها، با خیاطی و میوه فروشی امرار معاش می‌کرد

در شامگاه ۳۰ ژانویه سال ۱۹۴۸ زمانی که مهاتما گاندی، رهبر استقلال هند از یک جلسه دعا در دهلی، پایتخت، بیرون می‌آمد، ناتورام وینایاک گودسه به ضرب گلوله او را به قتل رساند.

ناتورام گودسه، متعصب ۳۸ ساله و عضو حزب راستگرای هندو ماهاسابها بود. این حزب گاندی را متهم کرده بود که با طرفداری بیش از حد از مسلمانان و انعطاف‌پذیری در برابر پاکستان به هندوها خیانت کرده است. اعضای این حزب حتی او را مسبب خونریزی‌های ناشی از تجزیه هندوستان به دو کشور هند و پاکستان می‌دانستند که به دنبال استقلال از بریتانیا در سال ۱۹۴۷ پیش آمد.

• گودسه چرا گاندی را کشت؟
• آلبوم عکس: مهاتما گاندی
• آيا گاندی هنوز برای هندی‌ها قهرمان است؟
• مشاهدات خبرنگار بی‌بی‌سی از ترور گاندی

پس از ترور گاندی، دادگاه ناتورام گودسه را به مرگ محکوم کرد و حکم بعد از تایید در دادگاه عالی، در نوامبر ۱۹۴۹ اجرا شد. (نارایان آپته همدست او هم محکوم به مرگ شد و ۶ نفر دیگر به حبس ابد محکوم شدند.)

گودسه، قبل از پیوستن به حزب هندو ماهاسابها ، عضو سازمان راشتریه سویم سیوک سنگه (سازمان ملی داوطلبی یا آر اس اس) بود که الهام بخش ایدئولوژی حزب حاکم بهاراتیا جاناتا در هند است. شخص نارندرا مودی، نخست وزیر هند از دیرباز عضو این حزب ۹۵ساله بوده که خاستگاه ناسیونالیسم هندو است و در داخل و خارج از دولت نفوذ زیادی دارد.

منبع تصویر، HAYNES ARCHIVE/POPPERFOTO

توضیح تصویر،

مراسم خاکسپاری گاندی

سازمان ملی داوطلبی دهه‌ها هر گونه ارتباط با گودسه را، که کسی را کشته بود که هندی ها او را "پدر ملت، خطاب می‌کردند، انکار می‌کرد. ولی در سال های اخیر گروهی از هندوهای دست راستی گودسه را مورد تجلیل و تکریم قرار داده و علنا ترور گاندی را جشن گرفته اند.

پارسال یک عضو آتشین‌مزاج پارلمان از حزب بهاراتیاجاناتا، ناتورام گودسه را آدمی"میهن‌پرست" توصیف کرد. این موضوع بیشترِ هندی‌ها را خشمگین کرده است ولی سازمان ملی داوطلبی موضع خود را تغییر نداده و می‌گوید گودسه مدت‌ها قبل از ترور گاندی از این سازمان خارج شده بود.

اکنون در یک کتاب تازه ادعا شده که این اظهارات اصلا واقعیت ندارد.

از پادکست رد شوید و به خواندن ادامه دهیدپادکسترادیو فارسی بی‌بی‌سی

پادکست چشم‌انداز بامدادی رادیو بی‌بی‌سی

برنامه ها

پایان پادکست

ناتورام گودسه شاگرد مدرسه خجولی بود که پس از ترک تحصیل و قبل از پیوستن به حزب هندو ماهاسابها، با خیاطی و میوه‌فروشی امرار معاش می‌کرد. پس از عضویت در این حزب ویراستاری روزنامه حزب را به عهده گرفت. در جریان محاکمه او بیش از پنج ساعت صرف خواندن دفاعیه ۱۵۰ پارگرافی‌اش در دادگاه کرد.

او گفت برای کشتن گاندی هیچ توطئه‌ای در کار نبوده و بدین ترتیب سعی کرد همدستانش را تبرئه کند. او این اتهام را رد کرد که با راهنمایی‌های رهبرش وینایکا دامودار ساوارکار، ترور را انجام داده. ساوارکار کسی است که هندوئیسم را پیاده کرد. (اگر چه ساوارکار از تمام اتهامات تبرئه شد، منتقدین معتقدند که او تندروی افراطی بود که از گاندی متنفر بود و در ترور او دست داشت.)

گودسه همچنین در دادگاه گفت مدت‌ها قبل از کشتن گاندی از سازمان ملی داوطلبی، خارج شده بود.

دیرندرا جها، نویسنده کتاب قاتل گاندی، می‌نویسد گودسه، که پدرش کارمند اداره پُست و مادرش خانه‌دار بود از اعضای برجسته سازمان ملی داوطلبی بود. هیچ "مدرکی" دال بر خروجش از این سازمان در دست نیست. در سخنانی که گودسه قبل از محاکمه ضبط کرده بود، "هرگز گفته نشده بود که بیرون آمدنش از سازمان، پس از عضویتش در حزب هندوماهاسابها بوده". اگر چه در اظهاراتش در دادگاه گفته بود "پس از ترک سازمان، عضوحزب هندو ماهاسابها شده" ولی زمان آن را دقیقا روشن نکرده بود.

به عقیده دیرندرا جها، این ادعا از بحث‌انگیزترین جنبه‌های زندگی گودسه باقی مانده. او معتقد است که نویسندگان "طرفدار سازمان ملی داوطلبی" از این موضوع استفاده کرده اند تا کم کم این ایده را به جلو ببرند که گودسه تقریبا ده سال قبل از ترور گاندی از سازمان جدا شده و به حزب هندو ماهاسابها پیوسته بود.

جا کوران جونیور، پژوهشگر آمریکایی ادعا کرد که گودسه در سال ۱۹۳۰ به سازمان ملی داوطلبی پیوسته و چهار سال بعد این سازمان را ترک کرده است ولی شاهد و مدرکی برای اثبات این ادعا ارائه نکرده است.

او می نویسد قبل از شروع دادگاه، گودسه در اظهاراتش به پلیس اذعان کرده بود که همزمان برای هر دو سازمان کار می کرده.

اعضای خانواده گودسه هم در گذشته در این جر و بحث ها شرکت کرده بودند. گوپال گودسه، برادر ناتورام گودسه که در سال ۲۰۰۵ درگذشت گفته بود برادرش "سازمان ملی داوطلبی را ترک نکرده بود". یکی از خویشاوندان نزدیک گودسه هم در سال ۲۰۱۵ به خبرنگاری گفته بود ناتورام گودسه در سال ۱۹۳۲ به سازمان پیوسته است و "نه از این سازمان اخراج شده و نه این سازمان را ترک کرده بود".

دیرندرا جها، که آرشیوها را به دقت بررسی کرده، همچنین به ارتباط این دو سازمان هندو پرداخته و به تداخل و انعطاف‌پذیری در رابطه هندو ماهاسابها و سازمان ملی داوطلبی و داشتن یک ایدئولوژی یکسان اشاره می کند. او خاطر نشان می‌سازد که تا زمان ترور گاندی، این دو گروه همیشه رابطه بسیار نزدیکی با یکدیگر داشتند که حتی در بعضی مواقع تداخل و همزمانی داشت. ( بعد از ترور گاندی، فعالیت سازمان ملی داوطلبی برای بیش از یک سال ممنوع شده بود).

نخست وزیر نارندرا مودی از اعضای قدیمی آراس‌اس است

منبع تصویر، AFP

توضیح تصویر،

نارندرا مودی یکی از اعضای قدیمی سازمان ملی داوطلبی، آراس‌اس است

این سازمان همواره همان حرف هایی را تکرار کرده که گودسه در دادگاه زده بود- این که او در اواسط دهه ۱۹۳۰ از این سازمان خارج شده بود و حکم دادگاه ثابت کرده که این سازمان هیچ ارتباطی با قتل گاندی نداشته. رام مدهاو، از رهبران ارشد سازمان ملی داوطلبی می گوید: "این که گفته شود او (گودسه) عضو سازمان بود صرفا دروغی به خاطر مقاصد سیاسی است".

اِم اِس گُلوالکار، از بانفوذترین رهبران سازمان ملی داوطلبی، ترور گاندی را تراژدی می‌داند که ابعادش قابل تصور نیست "علی الخصوص که قاتل، که دارای هوش اهریمنی است، یک هموطن و یک هندو است". اخیرا رهبران سازمان از جمله اِم جی وایدیا، گودسه را "جنایتکاری خواندند که با کشتن یک چنین شخصیت قابل احترامِ هند به هندوئیسم توهین کرده است".

نویسندگانی مانند ویکرام سامپاس، معتقدند که سازمان ملی داوطلبی و هندو ماهاسابها، روابط پرتلاطمی داشته‌اند. آقای سامپاس که زندگی‌نامه مفصل دو جلدی در باره ساوارکار نوشته، می‌نویسد که تصمیم هندو ماهاسابها برای تاسیس انجمنی از داوطلبان مشابه یک "جامعه مخفی انقلابی" که به منظور تضمین منافع هندوها بود، در حقیقت روابط با سازمان ملی داوطلبی را بدتر کرده بود.

همچنین به گفته آقای سامپاس برخلاف ساوارکار رهبر هندو ماهاسابها که به "پرستش قهرمان و ستایش اغراق آمیز" اعتقاد داشت، سازمان ملی داوطلبی از بُت ساختن افراد دست کشیده بود.

ولی تردیدها در این باره که گودسه عضو سازمان ملی داوطلبی بود و هرگز این سازمان را ترک نکرد، همچنان باقی است.

قبل از این که گودسه در ۱۵ نوامبر ۱۹۴۹، به پای چوبه دار برود چهار جمله اول دعای سازمان ملی داوطلبی را خواند. دیرندرا جها می‌گوید "همین موضوع یک بار دیگر ثابت می‌کند که او عضو فعال سازمان بوده است و این که گفته شود سازمان ملی داوطلبی ارتباطی با ترور گاندی نداشته، جعل تاریخ است".

• خبرهای بیشتر را در کانال تلگرام بی‌‌بی‌سی فارسی دنبال کنید