تصمیم غیراصولی کمیسیون تلفیق برای افزایش مالیات سیگار در سال آتی

میثم مهرپور، کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری مهر، در رابطه با فلسفه اعمال مالیات مضاعف برای کالاهای مضر، توضیح داد: علت وضع مالیات مضاعف برای کالاهای مضر یا دارای آثار بیرونی منفی مانند سیگار، نوشابه های گازدار و برخی دیگر از کالاها هدایت جامعه به سمت کاهش مصرف این محصولات در جامعه است.

وی افزود: شاید در ظاهر هدف اصلی از افزایش مالیات، افزایش درآمدهای دولت به نظر برسد، ولی مهمترین هدف دولت از وضع مالیات، هدایت اقتصاد است؛ دولت به کالاهایی با آثار بیرونی منفی( مانند موا دخانی) مالیات و به کالاهایی با آثار بیرونی مثبت برای جامعه (مانند محصولات لبنی) یارانه می‌دهد. بطور مثال در وضع مالیات برای سیگار هدف اصلی هدایت جامعه به سمت کاهش مصرف سیگار در بلندمدت است.

این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه عامل قیمت بر کالاهای گوناگون تاثیر متفاوتی دارد گفت: کالاها با کشش قیمتی متفاوت در سه دسته گوناگون کشش قیمتی بالا، پایین و صفر قرار می‌گیرند. افزایش قیمت در کالاهایی با کشش قیمتی بالا باعث کاهش مصرف شده ولی در کالاهایی با کشش قیمتی پایین منجر به افت زیادی در مصرف آن‌ها نمی‌شود؛ در دسته سوم یعنی کالاهایی با کشش قیمتی صفر (مانند دارو)، افزایش قیمت هیچ تاثیری بر میزان مصرف نخواهد گذاشت.

وی ادامه داد: سیگار کالایی با کشش قیمتی پایین است، یعنی افزایش قیمت آن منجر به کاهش قابل توجه مصرفش نخواهد شد؛ بنابراین افزایش مالیات سیگار بر کاهش میزان مصرف آن در کشور ما تاثیر زیادی نداشته و حتی منجر به افزایش قاچاق کالا نیز می‌شود و نهایتاً درآمد فعلی دولت از مالیات دخانیات را هم کاهش خواهد داد.

مهرپور در خصوص زیان مضاعف سیگار قاچاق برای سلامتی مردم، اظهار داشت: فارغ از تمام بحث‌های اقتصادی، مصرف سیگار قاچاق آثار مخربی را نیز در حوزه سلامت کشور به جا می‌گذارد؛ که تبعات خود را در آینده بیشتر نشان خواهد داد؛ چراکه سیگارهای تولید داخل تحت نظارت وزارت بهداشت قرار داشته و ملزم به رعایت قوانین و استانداردهایی در خصوص سلامت جامعه هستند، اما سیگارهای قاچاق بدون هیچ نظارتی در بازار توزیع می‌شوند.

وی ادامه داد: بسیاری از افراد به دلیل ارزان قیمت بودن دخانیات قاچاق انگیزه بیشتری برای مصرف این کالا پیدا می‌کنند؛ بنابراین امیدواریم در آینده با اعمال سیاست افزایش قیمت سیگارهای قانونی، با رشد مصرف سیگار توسط جوانان مواجه نشویم.

مهرپور پاشنه آشیل افزایش مالیات دخانیات را رشد قاچاق عنوان کرد و گفت: به دلیل ورود آسان سیگار قاچاق به کشور، با افزایش قیمت سیگارهای تولیدشده در داخل، مصرف دخانیات کاهش پیدا نمی‌کند و مصرف سیگارهای قاچاق شدت می‌گیرد.

این کارشناس اقتصادی در پایان با تأکید بر اهمیت ارتقاء جایگاه ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، گفت: باتوجه به اهمیت مبارزه کلان با قاچاق کالا بهتر است جایگاه ستاد از زیرمجموعه وزارت کشور خارج شده و ارتقاء یابد؛ همچنین باید اختیارات رئیس ستاد افزایش پیدا کند چراکه مقوله قاچاق یک مسئله بخشی و نقطه‌ای نیست و بانک مرکزی، وزارت صمت، وزارت اقتصاد و وزارت کشور و.... در پدیده مبارزه با قاچاق کالا ایفای نقش می‌کنند؛ لذا هماهنگی و افزایش شأن ستاد، روند مبارزه با قاچاق کالا را جدی‌تر خواهد کرد.

به گزارش مهر، بر اساس مصوبات کمیسیون تلفیق در جریان بررسی لایحه بودجه سال آینده، از ابتدای سال آینده قرار است از تولید هر نخ سیگار مالیات جداگانه‌ای اخذ شود، بر همین اساس مبلغ ۲۳۰ تومان به قیمت خرده‌فروشی هر نخ سیگار تولید داخل با برند ایرانی و مبلغ ۳۰۰ تومان به قیمت هر نخ سیگار تولید داخل با برند بین‌المللی اضافه می‌شود، همچنین از هر بسته ۵۰ گرمی تنباکوی قلیان داخلی، ۳‌ هزار تومان به عنوان عوارض اخذ می‌شود.

در حال حاضر بسیاری از سیگارهای موجود در بازار قاچاق بوده و میزان جعل برندهای داخلی سیگار نیز رو به افزایش است. این در حالی است که طرح رهگیری سیگار در سال گذشته اجرایی شده است. گفتنی است که سیگار قاچاق و تقلبی از کشورهای امارات و اقلیم کردستان عراق و وارد ایران می‌شود. به نظر می‌رسد که با افزایش غیر متعارف مالیات سیگار قانونی در سال آینده، بسیاری از مصرف کنندگان نیاز خود را از بازار قاچاق تأمین می‌کنند.