فاجعه خشکسالی در نمونهٴ اتیوپی: روزهای بدتری در راه است

خشکسالی ناشی از بحران اقلیمی جهان را می پیماید و هر روز در یک کشور خبر ساز می شود. بحران اقلیمی نیز همانند اقلیم مرزی ندارد. خشکسالی پدیده بارش کم باران  است که در نهایت منجر به کمبود آب می‌شود. این وضعیت همیشه وجود داشته، اما دانشمندان می‌گویند که افزایش دمای جهان و تغییر الگوی بارش چرخه‌ای را پدید آورده که نتیجه‌ آن خشکسالی‌های بیشتر و وخیم تر شدن اوضاع آب است.
دستکم در دو دهه گذشته و بر اساس تخمین‌های سازمان ملل متحد یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون نفر تحت تاثیر خشکسالی قرار گرفتند و ضرر اقتصادی خشکسالی‌های دو دهه گذشته بالغ بر ۱۲۴ میلیارد دلار تخمین زده شد.
سازمان ملل خشکسالی را «پاندمی بعدی» نامیده که جهان دچار آن خواهد شد. در همسایگی ایران و در عراق، در سالی که گذشت جریان آب در دجله و فرات بسیار پایین بود. در چهل سال اخیر فقط یک بار این منطقه تا این اندازه خشک و کم آب بود. در سال گذشته خشکسالی شدید بر آمریکا، استرالیا، اروپا  و آفریقا اثر گذاشت.
مورد خشکسالی در اتیوپی و مصائبی که مردم این کشور آفریقایی دچار آن شده‌اند زنگ خطری است برای سایر نقاط جهان و از جمله ایران.

فاجعه در اتیوپی

خشکسالی اخیر در اتیوپی و بی‌‌آبی سبب مرگ دام‌‌ها شده ومردم اتیوپی با  کمبود غذا مواجه‌اند و گرسنگی می‌کشند.

بسیاری از کودکان دشت‌های خشک اتیوپی از سوءتغذیه رنج می‌برند و چنانچه امدادگران می‌گویند بیش از اندازه لاغر و تکیده شده‌اند. وضعیت جسمی این کودکان بواسطه خشکسالی شدیدی است که در اتیوپی رخ داده، دام‌ها مرده‌اند و شیری برای تغذیه خردسالان در دسترس نیست.

اتیوپی فارغ از خشکسالی به سبب جنگ داخلی اخیر در این کشور با بحران انسانی دست به گریبان بود و اینک خشکسالی هم بر وخامت اوضاع افزوده است. بدترین وضعیت در جنوب و شمال شرقی اتیوپی حاکم است.

تا اواسط ماه مارس، انتظار می‌رود که نزدیک به ۷ میلیون نفر دیگر نیز به جمع افراد متاثر از خشکسالی در اتیوپی افزوده شوند.

بر اساس تخمین‌های صندوق کودکان سازمان ملل متحد (یونیسف)، حدود ۸۵۰ هزار کودک در این مناطق به دلیل خشکسالی، نزاع و جنگ و کسادی  اقتصادی دچار سوتغذیه شدید خواهند شد.

جیانفرانکو روتیگیلیانو، از مدیران یونیسف درمنطقه می‌گوید که اتیوپی با سه فصل متوالی خشکی مواجه بوده و اگر تا آوریل باران ببارد اوضاع شاید بهتر شود در غیر این صورت وضعیت مشابه شرایط فجیع سال ۱۹۹۹ یا آنچه بین سال‌های ۹۳ تا ۹۴ در اتیوپی  اتفاق افتاد خواهد بود.

در خشکسالی‌های قبلی اتیوپی و قحطی ناشی از آن میلیون‌ها نفر دچار سوتغذیه شدید شدند که تعدادی از آن‌ها نیز جان باختند. 

اتیوپی فارغ از خشکسالی به سبب جنگ داخلی اخیر در این کشور با بحران انسانی دست به گریبان بود و اینک خشکسالی هم بر وخامت اوضاع افزوده است. بدترین وضعیت در جنوب و شمال شرقی اتیوپی حاکم است. تا اواسط ماه مارس، انتظار می‌رود که نزدیک به ۷ میلیون نفر دیگر نیز به جمع افراد متاثر از خشکسالی در اتیوپی افزوده شوند.

اکنون یونیسف می‌گوید که برای تهیه غذای ضروری و آب آشامیدنی حدود ۲۴ میلیون دلار لازم دارد و اگر این مبلغ اختصاص نیابد غرب آفریقا شاهد فاجعه‌ای خواهد بود. 

در حال حاضر حدود ۴ میلیون و ۴۰۰ هزار نفر در دشت‌های جنوب شرقی اتیوپی و بخش‌هایی از ارومیا با کمبود آب مواجه هستند.

نبود بارش باران همراه با پدیده محلی هجوم ملخ‌‌ها در ناحیه جیجیگا باعث کمبود غلات نیز شده و کمبود غلات در کنار مرگ دام‌ها باعث تشدید وضعیت سوءتغذیه شده است. بسیاری از مردم منطقه خانه‌‌هایشان را ترک کرده‌اند.

نتایج سرشماری که ماه دسامبر صورت گرفت نشان می‌دهد، یک پنجم کودکان زیر پنج سال در منطقه سمالی ( منطقه‌ای واقع در شرق اتیوپی)  دچار سوءتغذیه بسیار شدید حاد هستند و چنانچه مقام‌های بهداشت محلی می‌گویند شمار این کودکان رو به افزایش است.

هر سال متوسط ۹ هزار نفر به دلیل «سوءتغذیه شدید حاد» راهی مراکز بهداشت منطقه‌ای می‌شوند. در ماه دسامبر امسال شمار این افراد نزدیک به ۲۰ درصد افزایش یافت.

زینب وولی مادر هفت فرزند است و در روستای ساگلو در منطقه سمالی زندگی می‌کند. عدم بارش امسال بشدت بر روی زندگی او تاثیر گذاشته و ناچار شده چندتا از بزهایش را بفروشد. از سوی دیگر نیمی از بزهایش را  هم به دلیل بی آبی و خشکسالی از دست داده است. زینب به خبرنگار گاردین می‌گوید:

ما به دام‌هایمان وابسته هستیم. بسیاری از آن‌ها مرده‌اند. کسی چه می‌داند، شاید بعد نوبت مردم باشد؟ من چنین خشکسالی را در عمرم ندیده بودم… پنج سال پیش منطقه ما دچار خشکسالی شد، اما آن موقع دستکم غذا داشتیم. الان من برای سیر کردن خانواده‌ام غذا ندارم.

باقی خانواده‌ها هم وضع بهتری ندارند. سرزمین ساگلو اینک با اجساد حیواناتی که در جریان خشکسالی مرده‌اند پوشانده شده. گاو، گوسفند، بز، شتر و خر همگی از تشنگی و گرما جان داده‌اند و صاحبانشان هم به زحمت روزگار می‌گذرانند.

آیس محمد در روستای گبیاس زندگی می‌کند و پنج فرزند دارد. در روستای کوچک او ۲۰ گاو و ۸۰ بز و گوسفند تلف شده‌اند. آیس ۱۰ روز گذشته را از همسایه‌‌هایی که وضعشان دستکمی از او ندارد غذا قرض کرده تا شکم بچه‌هایش را سیر کند. دولت امروز برای هر خانواده ۲۰ کیلو برنج و ۲ کیلو شکر فرستاده و آیس فعلا خوشحال است.

به هرحال این وضعیت پایدار نیست و دولت اتیوپی نمی‌تواند به تنهایی این وضعیت را مدیریت کند. ده ها منطقه و هزاران روستا خشک و بی آب و غذا هستند.

روتیگیلیانو مدیر منطقه‌ای یونسیف خواسته تا نهادها و خیرین هر چه زودتر کمک‌های مالی برای مقابله با سوتغذیه  را آغاز کنند و منتظر عمیق‌تر شدن فاجعه نباشند.

زنگ خطر برای همه، از جمله ایران

در حالیکه اتیوپی درانتظار فاجعه‌ای به واسطه خشکسالی است، تغییرات اقلیمی سال‌های خشکی را برای دیگر کشورها نیز به همراه خواهد آورد.

کارشناسان اقلیم و متخصصان هواشناسی پیش از این سال‌های ۲۰۱۱ تا ۲۰۳۹ را سال‌‌های بی‌آبی و خشکسالی برای ایران پیش بینی کرده بودند.  بر این اساس پیش بینی شده که اغلب مناطق ایران خشکسالی حاد و شدیدی را در سال‌های ۲۰۲۵، ۲۰۳۲، ۲۰۳۴، ۲۰۳۵ و ۲۰۳۹ تجربه کند و در سال ۲۰۳۹ بحرانی‌ترین وضعیت را شاهد باشد.