حس و حال خوب با ریتم کند و لوکیشن‌های خاص

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها: بهروز شعیبی که پیش‌تر با آثار تحسین شده «دهلیز»، «سیانور» و «دارکوب» در جشنواره فیلم فجر حضور داشته، در دوره چهلم نیز با «بدون قرار قبلی» به جشنواره آمده است. کارگردانی که بارها در مقام بازیگر نیز مقابل دوربین رفته و آثارش حال و هوای مخصوصی دارند.

بدون قرار قبلی از این قائده مستثنی نیست و شعیبی بار دیگر سراغ یک فضای تازه برای فیلم‌سازی رفته است. او با فاصله گرفتن از پایتخت به سراغ لوکیشن‌های خاص رفته و حتی برخی کنشگران میراث فرهنگی به اثر تازه او واکنش مثبت نشان داده‌اند. آن‌چه در ادامه می‌آید نظر اعضای انجمن منتقدان حوزه هنری اصفهان درباره فیلم «بدون قرار قبلی» است که با همکاری خبرگزاری مهر اصفهان در جشنواره فیلم فجر به ارزیابی آثار حاضر در چهلمین دوره این رویداد هنری می‌پردازند.

محمد اسماعیلی، منتقد سینما درباره تازه‌ترین اثر شعیبی گفت: مهم‌ترین حسن فیلم بدون قرار قبلی فاصله گرفتن از فضاهای تکراری پایتخت و سفر به مناطق کمتر دیده شده در فیلم‌ها است، اما حیف که این کار درست چون در دل یک قصه پر کشش اتفاق نمی‌افتد لذتش به درستی در کام مخاطب حس نمی‌شود. البته دقایق پایانی تا حدی جبران می‌کند و باعث می‌شود بیننده با حس و حال خوب از سینما بیرون بیاید.

هویت مهم‌ترین کلیدواژه «بدون قرار قبلی»

رسول احمدی، دیگر منتقدی است که به تماشای «بدون قرار قبلی» نشست و توضیح داد: با اینکه فیلم کمی دیر شروع می‌شود و آرام و بی‌هیاهو ادامه پیدا می‌کند اما هرچه پیش می‌رود مخاطب را بیشتر همراه می‌کند و به حال و هوای خود می‌کشد. همه ما نیاز داریم گاهی در این ریتم تند زندگی، توقف کوتاهی بکنیم و گذشته را مرور کنیم و به داشته‌هایمان فکر کنیم. «بدون قرار قبلی» حالمان را دگرگون می‌کند و جستجوی «هویت» که بزرگترین گمشده همه ماست، به یادمان می‌آورد.

مصطفی حیدری، پژوهشگر سینما درباره فیلم بهروز شعیبی اعتقاد دارد: درون‌مایه فیلم «بدون قرار قبلی» شناختِ هویت و بازگشت به خود است. اما متأسفانه فیلم در روایت و قصه‌گویی سردرگُم و بلاتکلیف است. جدا از اضافات داستانی، فیلم تلاش می‌کند تا با الهام گرفتن از عناصر بومی و محلی ما را به ریشه‌های وطنی و سرزمینی گره بزند که این اتفاق هم در طبیعت زیبای خراسان، هم حرم مطهر رضوی و هم موسیقی نواحی رخ می‌دهد. طراحی صحنه و لباس، فیلمبرداری و بازی بازیگران به ویژه نقش اول و مکمل زن هم خوب بودند.

«بدون قرار قبلی» کسل کننده و محافظه کار است

سعید تیموری، یکی از منتقدانی است که نقدهای جدی به «بدون قرار قبلی» داشت و تاکید کرد: این اثر فیلمی است کسل کننده و محافظه کار که فیلمساز آن تلاش می‌کند فرامتن‌های دینی- مذهبی‌اش را در زیر پوست کرخت شخصیت اصلی داستان پنهان کند. او نمی‌تواند از این فرامتن‌ها کارکردی داستانی بسازد برای همین شخصیت‌ها را مجبور به فرافکنی می‌کند. صحبت راجع به هنر کاشی کاری در حرم امام رضا و نقل خاطراتی از گم شدن در حرم و آرامش نقاره خانه نمونه‌هایی از این فرافکنی است و داستان را به جایی نمی‌رساند.

وی افزود: سوال اینجاست که اگر شخصیت اصلی به جای مشهد به شهر دیگری سفر می‌کرد چه تفاوت‌هایی در طی طریق معنوی‌اش اتفاق می‌افتاد؟ آیا کفشداری از حرم امام رضا کلید حل و فصل گره‌های داستانی است؟ از طرفی نمی‌توان از انتخاب هوشمندانه بیماری اوتیسم برای کودک داستان و نیاز به برقراری ارتباط با والدش و همچنین نیاز والد به برقراری ارتباط با او و اطرافیان و گذشته مختومش چشم پوشی کرد. ساخت این زنجیره‌ی ارتباط انتخاب شایسته‌ای است همچنین تبحر شعیبی در بازی گرفتن از کودکان و خلق لحظات منحصر به فرد مثال زدنی است.

«بدون قرار قبلی» به آثار میرکریمی نزدیک است

محمد مهدی شیخ صراف، روزنامه‌نگار و منتقد سینما تصریح کرد: هرکسی کو دور ماند از اصل خویش، بازجوید روزگار وصل خویش… فیلم ترجمه‌ای تصویری از این بیت است. در سفر شخصیت اول فیلم به دنیایی ناشناخته که به آن تعلق دارد اما هیچ علقه و حتی خاطره‌ای از آن ندارد. حلقه اتصال اما واقعیت‌هایی هستند که او برای یافتن آنها اصراری ندارد اما به مرور درگیر می‌شود. این اثر بهروز شعیبی بسیار یادآور آثار درخشان رضا میرکریمی است. آثاری که مخاطب را با همراه قصه‌ای کم افت خیز ولی آرام و باوقار با خود به گوشه و کنار ایران می‌برد. شعیبی با فیلم حال خوبی دارد شاید همین موجب شود در برخی سکانس‌ها حس خوبی در مخاطب پدید آورد. این نوع آثار بخشی از سینمای ماست اما همه می‌دانیم که مخاطب محدود و خاصی دارد و هیچ وقت در جذب مخاطب عام و اکران عمومی موفق نیست اما برای پخش از تلویزیون در عصر یک روز تعطیل عید و مناسبت‌های مذهبی بهترین گزینه است.

جمال احمدی، منتقد سینما اعتقاد دارد که شعیبی در «بدون قرار قبلی» از آثار قبلی خود جلوتر است و خاطرنشان کرد: این فیلم بسیار خوش تکنیک پیش می‌رود به خصوص در تصویر و صحنه و بازی. خانواده مشهدی ساده و دل‌نشین و باورپذیر هستند. فیلم خیلی به درون شخصیتش وارد نمی‌شود و او را از دور تماشا می‌کند. همین امر از جذابیت و عمق درام کاسته است. اما در هر صورت خرده پیرنگی به فرم سفر جذابیت‌های خاص خودش را دارد.

کاش شعیبی به هر بهانه‌ای فیلم نسازد

فرزان معظم با بیان اینکه «بدون قرار قبلی مخاطب با دو موضوع روبرو می‌کند، اول رابطه یاسمن با پدر فوت شده و دوم رابطه یاسمن با فرزندش الکس» تاکید کرد: فیلمساز تلاش می‌کند مخاطب با موضوع اول درگیر شود و آرام آرام تا گره گشائی فیلم تا انتها دنبال کند. اما بیشتر دغدغه رابطه یاسمن و آلکس مطرح می‌شود که خوشبختانه تحول شخصیت آلکس از یک کودک پرخاشگر ماشینی که صرفاً رابطه با تبلت دارد و درگیر یک سندروم خاص است. به خوبی صورت می‌گیرد و دویدن پرواز گونه در پایان فیلم تصویر کاملی از آنچه رخ داده می‌سازد.

مریم محمدی، منتقد سینما درباره «بدون قرار قبلی» گفت: فیلمی که ساخت آن از بهروز شعیبی بعید است. هرچند یک سوم آخر فیلم حال خوشی به بیننده منتقل می‌کند اما فیلم تا دقیقه ۶۰ داستانش را شروع نمی‌کند و با ریتم کشدار روایت حوصله مخاطب را سر می‌برد. به نظر شعیبی خواسته ادای فیلمسازان روشنفکر را دربیاورد و از سبک فیلمسازی همیشگی اش به دور مانده است. از فیلم‌های خوش ریتمی چون دهلیز، سیانور و روز بلوا. کاش شعیبی مانند مهدویان که فقط قصد دارد در چرخه فیلمسازی بماند به هر بهانه‌ای فیلم نسازد.

«بدون قرار قبلی» به کارگردانی بهروز شعیبی در نهایت توانست معدل ۲.۱۲ را از پنج ستاره ممکن کسب کند.