فرصت‌ها و تهدید‌های جوامع محلی برای محیط زیست شهرستان باشت

باشگاه خبرنگاران جوان - یازده روستای شهرستان باشت شامل کلگه امیرشیخی، کنگان، سادات شاه زینلی، پهزیر، کهسرک علیا، سفلی و وسطی، چشمه رشته، شاه بهرام و فتح در محدوده منطقه حفاظت شده خامی قرار دارد که با توجه به در پیش بودن فصل گردشگری (اسفند و فروردین) در منطقه این روز‌ها مسوولیت ساکنان نزدیک مناطق حفاظت شده برای پیشگیری از تخریب سنگین‌تر از گذشته است.

آتش سوزی، رهاسازی زباله، شکار بی رویه گونه‌های حیات وحش و بوته چینی گیاهان دارویی و خوراکی خودرو از تهدید‌هایی جوامع محلی برای منطقه حفاظت خامی است، اما در صورت برنامه ریزی بهتر نه تنها اهالی به طبیعت دست درازی نمی‌کنند بلکه به آن احساس تعلق کرده و جلوی تجاوز به حریم این مناطق را سد می‌کنند.

ساکنان روستا‌های نزدیک به منطقه حفاظت شده خامی به دلیل تجربه سال‌ها همزیستی با حیات وحش می‌توانند با اقدام‌های خلاقانه نقش بی بدیلی در صیانت از این عرصه‌های طبیعی داشته باشند.

ساخت آبشخور، توزیع علوفه، انتقال آب از سرچشمه‌ها به آبشخور‌های طبیعی و دست ساز، آبرسانی به آبشخور‌های مناطق حفاظت شده، مهار آتش در ارتفاعات منطقه، کاشت درخت، تیمار و رهاسازی حیات وحش ازاقدام‌هایی است که جوامع محلی می‌توانند در انجام آن با محیط زیست مشارکت فعال داشته باشند.

تهدید‌های جوامع محلی

سید یعقوب سادات رئیس اداره محیط زیست باشت اعتقاد دارد که به آتش کشیده شدن منطقه حفاظت شده خامی بر اثر اختلافات جوامع محلی از تجربیات تلخی است که کار حفاظت از محیط زیست این شهرستان را سخت کرده و نیازمند مشارکت اهالی برای پیشگیری است.

سید یعقوب سادات گفت: شکار گونه حیات وحش و بوته کنی گیاهان دارویی از دیگر تهدید‌های انسان‌ها برای مناطق حفاظت خامی است که مشارکت اهالی روستا‌های محدوده این منطقه فرصتی برای حفظ آن است.

او می گوید: برای تحقق این امر امسال چهار کارگاه آموزشی با موضوعاتی مانند مدیریت پسماند و پیشگیری از آتش سوزی با شرکت اهالی روستا‌های نزدیک به مناطق حفاظت شده باشت برپا شده است.

تعامل، جایگزین تقابل

اسلام جاودان خرد مدیرکل محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد نیز در این خصوص گفت: مدیریت تعاملی به جای مدیریت تقابلی و مشارکت جوامع محلی در حفاظت از محیط زیست راهکاری اثرگذار برای صیانت بهتر از مناطق حفاظت شده استان به ویژه خامی است.

اسلام جاودان خرد می گوید: تلاش برای افزایش تعامل بین نیرو‌های حفاظتی و جوامع محلی بستر‌های مناسبی را برای زیست حیات وحش و صیانت از محیط زیست منطقه به عنوان یکی از ظرفیت‌های بالقوه گردشگری و اکوتوریسم ایجاد می‌کند.

او گفت: در صورت برنامه‌ریزی هدفمند می‌توان از منافع بالقوه این مناطق نظیر فواید حاصل از فعالیت‌های گردشگری طبیعی برای بهبود معیشت جوامع محلی بهره برد.

به گفته جاودان خرد، با آموزش‌های زیست محیطی می‌توان حس مالکیت عمومی برای ساکنان نزدیک مناطق حفاظت شده به منظور حفاظت بهینه از محیط زیست را بر این مناطق افزایش داد و از این راهبرد می‌توان در راستای حفظ منابع طبیعی، ریشه‌کنی فقر و به عنوان مولد درآمد‌های اضافی و اشتغال‌آفرینی بهره‌مند شد.

او می گوید: استفاده از دانش‌های به روز و تکنولوژی‌های نو از جمله ماهواره‌های سنجش از راه دور، سنسور‌ها و غیره، همکاری با شرکت‌های دانش بنیان، ایجاد قرق‌های اختصاصی، تخصصی کردن و سمن‌های زیست محیطی، تعامل با استان‌های همجوار از برنامه‌های دولت برای حفاظت از مناطق حفاظت شده کهگیلویه و بویراحمد به ویژه منطقه خامین است.

دست درازی به طبیعت باشت

رییس اداره محیط زیست باشت گفت: با تلاش نیرو‌های محیط زیست این شهرستان امسال ۱۴ پرونده برای شکارچیان متخلف شناسایی شده در منطقه خامی و لار تشکیل شده است.

سادات عنامی گوید: از این شکارچیان ۱۲ لاشه پرندگانی، چون کبک، دراج و تشی کشف شده است.

او گفت: امسال همچنین ۲۸ قطعه سهره زنده از شکارچیان متخلف باشت کشف و در طبیعت رهاسازی شده است.

سادات عنا می گوید: شکارچیان و صیادان متخلف در این شهرستان از ابتدای سال جاری تاکنون ۲۲۳ میلیون ریال جریمه شده اند.

منطقه حفاظت شده کوه خامی، با مساحت ۲۵٬۶۷۱ هکتار در بین شهرستان‌های گچساران و باشت در جنوب استان کهگیلویه و بویراحمد قرار دارد که این منطقه کوهستانی با هدف حمایت از جمعیت جانوری پلنگ، بز و پازن، قوچ، میش و کبک دری در سال ۱۳۸۰ به عنوان منطقه حفاظت شده مورد حفاظت قرار گرفت.

بلوط، بنه، انجیر وحشی، گون و زالزالک از گونه‌های گیاهی مهم این منطقه حفاظت شده است.

محیط زیست باشت همچنین حفاظت از منطقه شکارممنوع کوه لار با ۱۸ هزار هکتار مساحت را نیز به عهده دارد.

شهرستان ۲۳ هزار نفری باشت در ۱۱۰ کیلومتری یاسوج مرکز استان کهگیلویه و بویراحمد قرار دارد.

انتهای پیام/ز